ในสมัยรัชกาลที่ 5 มีกฎหมาย “พระราชบัญญัติป้องกันสัญจรโรค รัตนโกสินทร์ศก 127” มีสาระสำคัญอยู่ 5 ข้อหลัก ๆ คือ
1) หญิงนครโสเภณีให้เป็นได้แต่โดยใจสมัคร ใครจะบังคับหรือล่อลวงมามิได้
2) ต้องเสียค่าธรรมเนียมสำหรับใบอนุญาตราคาสิบสองบาท มีอายุสามเดือนต่อใบ (ถือว่าแพงลิบลิ่วมากในสมัยนั้น)
3) นายโรงหญิงนครโสเภณี (ที่ต่อมานิยมเรียกว่า “แม่เล้า”) ต้องเป็นผู้หญิงเท่านั้น เพื่อความสะดวกและปลอดภัยในการดูแลกันเอง
4) หญิงนครโสเภณีต้องไม่สร้างความรำคาญวุ่นวายแก่บุคคลภายนอก เช่น ฉุดลาก ยื้อแย่ง ล้อเลียน เป็นต้น
5) เจ้าพนักงานมีอำนาจเข้าไป เพื่อนำสมาชิกมาตรวจ ถ้าพบโรคก็ให้ส่งไปรักษาจนกว่าจะหาย แลอาจเพิกถอนหรือสั่งพักใช้ใบอนุญาต
สามนางเอกสื่อให้เห็นเลยว่าไม่มีผู้หญิงคนไหนอยากขายบริการ ถึงแม้จะเงินดีแต่ทุกคนทำเพราะความจำเป็น เก็บเงินรอวันไถ่ตัวไปมีชีวิตชาวบ้าน
แม่ที่เสียสละเพื่อลูก
ลูกที่เสียสละเพื่อแม่

บางกอกคณิกา ปี 2435 ยุคสมัยที่การค้าประเวณีรุ่งเรืองที่สุด เป็นยุคที่ยังไม่ถือกำเนิดกฎหมายเลิกทาส


“พระราชบัญญัติทาส ร.ศ.124” (พ.ศ.2448) เลิกเรื่องลูกทาส ในเรือนเบี้ยอย่างเด็ดขาด เด็กที่เกิดจากทาส ไม่เป็นทาสอีกต่อไป การซื้อขายทาสเป็นโทษทางอาญา
สรุปว่านับจากปัจจุบันในละคร
ต้องรออีก 3 ปี กุหลาบ โบตั๋น เทียนหยด จึงจะได้รับความคุ้มครองจาก พ.ร.บ.โรคสัญจรฯ
ต้องรออีก 13 ปี กุหลาบ โบตั๋น เทียนหยด จึงจะพ้นจากความเป็นทาสโดยผลของกฎหมาย



สงสารพวกนางเอกมากเลย ทางเร่งด่วนสุดคือต้องล้มพระยาจรัล แล้วล่ะมั้ง
บางกอกคณิกา ดูแล้วหดหู่มากเลย ได้แง่คิดเกี่ยวกับอาชีพทาสและคณิกา
1) หญิงนครโสเภณีให้เป็นได้แต่โดยใจสมัคร ใครจะบังคับหรือล่อลวงมามิได้
2) ต้องเสียค่าธรรมเนียมสำหรับใบอนุญาตราคาสิบสองบาท มีอายุสามเดือนต่อใบ (ถือว่าแพงลิบลิ่วมากในสมัยนั้น)
3) นายโรงหญิงนครโสเภณี (ที่ต่อมานิยมเรียกว่า “แม่เล้า”) ต้องเป็นผู้หญิงเท่านั้น เพื่อความสะดวกและปลอดภัยในการดูแลกันเอง
4) หญิงนครโสเภณีต้องไม่สร้างความรำคาญวุ่นวายแก่บุคคลภายนอก เช่น ฉุดลาก ยื้อแย่ง ล้อเลียน เป็นต้น
5) เจ้าพนักงานมีอำนาจเข้าไป เพื่อนำสมาชิกมาตรวจ ถ้าพบโรคก็ให้ส่งไปรักษาจนกว่าจะหาย แลอาจเพิกถอนหรือสั่งพักใช้ใบอนุญาต
บางกอกคณิกา ปี 2435 ยุคสมัยที่การค้าประเวณีรุ่งเรืองที่สุด เป็นยุคที่ยังไม่ถือกำเนิดกฎหมายเลิกทาส
“พระราชบัญญัติทาส ร.ศ.124” (พ.ศ.2448) เลิกเรื่องลูกทาส ในเรือนเบี้ยอย่างเด็ดขาด เด็กที่เกิดจากทาส ไม่เป็นทาสอีกต่อไป การซื้อขายทาสเป็นโทษทางอาญา
สรุปว่านับจากปัจจุบันในละคร
ต้องรออีก 3 ปี กุหลาบ โบตั๋น เทียนหยด จึงจะได้รับความคุ้มครองจาก พ.ร.บ.โรคสัญจรฯ
ต้องรออีก 13 ปี กุหลาบ โบตั๋น เทียนหยด จึงจะพ้นจากความเป็นทาสโดยผลของกฎหมาย