อยากเล่า...เฉยๆ...ครู ควาย สุนัข จิ้งจก
      ปี 2548 เคยฟังผู้พิพากษาท่านหนึ่ง เล่าให้ฟังขณะบรรยายเรื่องการพิจารณากำหนดโทษ กรณีนายจ้างกล่าวหาว่าลูกจ้างทำผิดระเบียบ/วินัย ข้อบังคับฯ ในการทำงาน
     ต้องมีขั้นตอนอย่างน้อย 12 ขั้นตอน ตั้งแต่ตั้งเรื่อง เสนอผู้มีอำนาจ แต่งตั้งกรรมการสอบหา (ไม่ใช่สอบสวน-ไม่ใช่เจ้าพนักงานตามกฎหมาย) ข้อเท็จจริง ตั้งกรรมการ แจ้งข้อกล่าวหา สอบปากคำ สอบพยาน บันทึกเอกสาร คำให้การของผู้ถูกกล่าวหา พยาน ทุกอย่าง สรุป พิจารณา  วินิจฉัย กำหนดบทลงโทษ การลดโทษ กรรมการสอบหา สรุป เสนอความเห็นต่อผู้มีอำนาจ ตัดสินใจ สั่งการต่อไป
     ยากที่สุด เห็นจะเป็นขั้น “วินิจฉัย” ต้องให้โอกาสผู้ถูกกล่าวหา “สู้จนหมดข้อสงสัย” จึงค่อยประชุมวินิจฉัย สั่งตัดพยาน/หลักฐาน ตามอำเภอใจไม่ได้
    แล้วท่านก็ยกตัวอย่างให้ช่วยกันคิดว่า จะตอบว่าอย่างไรดี

   ครูสาวถามเด็กชั้นอนุบาล 3 (อายุ ?) ว่า
   ระหว่าง ครู ควาย สุนัข จิ้งจก...อันไหน แตกต่าง/ไม่เหมือนอีก 3 อย่างที่เหลือ
    เด็กๆชูมือสลอน แย่งกันตอบเซ็งแซ่ไปหมด คุณครูหูชา ฟังไม่รู้เรื่อง
    บอกใหทุกคนเงียบเสียงก่อน แล้วชี้ไปที่เด็กหญิงผมจุกคนหนึ่ง แล้วถามว่า
   หนูหิ่นจ๊ะ...หนูคิดว่า อะไรไม่เหมือนอีก 3 อย่างจ๊ะ ?
   หนูน้อยตอบเสียงใสลั่นห้องเลยว่า [Spoil] คลิกเพื่อดูข้อความที่ซ่อนไว้“หนูว่าจิ้งจกค่า ไม่เหมือนอีก 3 อย่างแนนอนค่า”
  เพื่อนๆหัวเราะเกรียว คุณครู จึงตอบเสียงดังฟังชัดว่า [Spoil] คลิกเพื่อดูข้อความที่ซ่อนไว้ไม่ถูกจ้า
  ต้องตอบว่าครูสิจ๊ะ เพราะครูเป็นคน นอกนั้นเป็นสัตว์
  เพื่อนๆหัไปมองเห็บหนูหิ่นกันเกือบทั้งชั้น
  ฆฯุหิ่นจึงชูมือ ยืนขึ้น ตอบเสียงดัง ใส ชัดเจนไปทั่วห้องว่า
ที่หนุตอบว่า [Spoil] คลิกเพื่อดูข้อความที่ซ่อนไว้จิ้งจกไม่เหมือนอีก 3 อย่าง เพราะอีก 3 อย่างออกลูกเป็นตัว แต่จิ้งจก ออกลูกเป็นไข่ค่า....

ใครผิด...ใครถูก ?

        อีกท่านหนึ่ง ผู้พิพากษาอาวุโสศาลฎีกา (ศ.เกษมสันต์ วิลาวรรณ) สอนว่า “ทุกคดีมีข้อเท็จจริงเดียว แตโจทก์ จำเลย มักพูดไม่เหมือนกัน”  ต้องชั่งให้รอบด้าน-ครบถ้วน แล้วค่อยตัดสิน