เมื่อเข้าสู่ฌานสมาบัติระดับต่าง ๆ แล้ว ก็จะเกิดอารมณ์และเกิดการดับแตกต่างกันดังนี้ คือ

* เข้าปฐมฌาน กามสัญญา นิวรณ์ 5 ดับ
* เข้าทุติยฌาน วิตกวิจารณ์ดับ ปีติเด่นชัด
* เข้าตติยฌาน ปิติดับ สุขเด่นชัด
* เข้าจตุตถฌาน สุข กายและลมหายใจดับ จิตตั้งมั่นในรูปของจิต หรือรูปสัญญาและอุเบกขาเด่นชัด
* เข้าอากาสานัญจายตนฌาน รูปสัญญา (ดวงจิต) ดับ ธาตุรู้หรือจิตใช้อากาศธาตุหรือความว่างของอากาศ (อวกาศ) เป็นอารมณ์
* เข้าวิญญาณัญจายตนฌาน อากาศธาตุหรือความว่างของอากาศดับ จิตใช้ความรู้สึกรู้ สักแต่ว่ารู้ รู้ในความว่างหรือวิญญาณที่ไม่มีรูปเป็นอารมณ์
* เข้าอากิญจัญญายตนฌาน วิญญาณหรือความรู้สึกรู้ของจิตดับ ใช้ความไม่มีอะไรเลย อากาศความว่างก็ไม่มี ความรู้สึกรู้ของจิตหรือวิญญาณก็ไม่มี ไม่มีอะไรเลยจริงๆ แต่ยังมีสัญญาหรือความจำได้หมายรู้เหลืออยู่
* เข้าเนวสัญญานาสัญญายตนฌาน อากาศความว่างก็ไม่มี ความรู้สึกรู้ของจิตหรือวิญญาณก็ไม่มี ไม่มีอะไรเลยจริงๆ สัญญาความจำได้หมายรู้ก็ไม่มีดับสนิทหายในความว่าง จิตไม่มีเหลือ เป็นสมาธิที่มีแต่ความว่างไม่เกิดปัญญาใดๆ