จำเลยรัก งานเขียนของนักเขียนชั้นครูของ ชูวงศ์ ฉายะจินดา เป็นนวนิยายในปี พ.ศ. 2503 ตีพิมพ์ในเดลิเมล์วันจันทร์ ระหว่างปีพุทธศักราช 2504 - 2505 เป็นเรื่องราวของความแค้นของ หฤษฎ์ พี่ชายที่ต้องสูญเสียน้องชายของตนเอง และเขาโกรธแค้นหญิงสาวต้นเหตุ ถึงกับจับตัวมาลงโทษเพื่อให้หายแค้น โดยไม่รู้ว่าจับมาผิดคน ไปจับโศรยา แต่เกิดความรักกันจึงได้แต่งงานกัน สุดท้ายหฤษฎ์ยอมรับทุกคำบัญชาของโศรยา นับจากนี้ตราบจนชั่วชีวิต บทประพันธ์นี้มีการนำมาสร้างเป็นภาพยนตร์และละครโทรทัศน์ อีกหลายต่อหลายครั้ง
ทางด้านละครผลิตมาแล้ว 5 เวอร์ชั้น 

เวอร์ชั้นที่ดังที่สุด ปี พ.ศ 2531 คือเวอร์ชั้น ดาราวีดีโอ ซึ่งอาจารย์ ศัลยา เขียนบท กำกับการการแสดงโดย ป๋ามานพ สัมมาบัติ

นักแสดงในขณะนั้น

o    ลิขิต เอกมงคล รับบท หฤษฎ์
o    สาวิตรี สามิภักดิ์ รับบท โศรยา
o    ชไมพร จตุรภุช รับบท ศันสนีย์

ปี พ.ศ 2541 ช่อง7สีและดาราวีดีโอ นำผลงานอมตะนิยาย กลับมาสร้างใหม่ โดยได้ อาจารย์ศัลยา กลับมาเขียนบทอีกครั้ง และได้ผู้กำกับมากฝีมือ ป๋ามานพ สัมมาบัติ กำกับการแสดง

นำแสดงโดย

o    จอห์น รัตนเวโรจน์ รับบท หฤษฎ์
o    กุลสตรี ศิริพงษ์ปรีดา รับบท โศรยา
o    มยุริญ ผ่องผุดพันธ์ รับบท ศันสนีย์

และอีก10ต่อมา ปีพ.ศ 2551 ช่อง3 คว้าลิขสิทธิ์ เรื่องจำเลยรักไป โดยได้เมคเกอร์  วาย มาผลิต กำกับการแสดงโดย กฤษณ์ ศุกระมงคล  เป็นผลงานที่สร้างชื่อให้กับ นางเอกสาวเรียบร้อย อย่างแอฟ ทักษอร ที่แจ้งเกิดดกับบท โสรยาอย่างเต็มตัว 

นำแสดงโดย

·         อธิชาติ ชุมนานนท์ รับบท หฤษฎ์
·         ทักษอร ภักดิ์สุขเจริญ รับบท โศรยา
·         รินลณี ศรีเพ็ญ รับบท ศันสนีย์

จำเลยรัก เป็นอีกหนึ่งนิยายพาฝันในยุคอดีต ที่อ่านแล้วเพลิดเพลิน แม้คนดูจะเข้าใจผิดมาตลอดว่า นิยายเรื่องนี้คือการเหยียบย้ำสตรี ที่พระเอกพาไปข่มเหง แต่หากใครที่เป็นคอนิยาย หนอนหนังสือ จะรู้ดีว่า นิยายจำเลยรัก คือนิยายชิ้นเยี่ยม ที่แฝงแง่คิดไว้อย่างดี โดยละครได้ดัดแปลง แปลกไปจากนิยายพอสมควร ในนิยายไม่ได้มีฉากข่มเหง หรือใดๆตามที่ละครแต่ละเวอร์ชั้นตีความ



จำเลยรัก แม้จะเป็นนิยายตลาดๆ  พล็อตโบราณ น้ำเน่ายุงชุม แต่หากได้ลิ้มลองรสชาติ จะได้รู้แก่นแท้ของคำว่า จำเลย และความรัก

ปล เเปลกอยู่หนึ่งอย่าง ที่ละครเเต่ละเวอร์ชั้นที่กล่าวมา มีการรีเมคห่างกัน10ปี  2531/2541/2551