๔. โอกกันตสังยุต
                ๑. จักขุสูตร
      ว่าด้วยสัทธานุสารีและธัมมานุสารีบุคคล
  [๔๖๙] พระนครสาวัตถี. พระผู้มีพระภาคตรัสว่า ดูกรภิกษุทั้งหลาย 

- จักษุ..ไม่เที่ยง....มีอันแปรปรวนเป็นอย่างอื่นเป็นธรรมดา
- หู......ไม่เที่ยง.....มีอันแปรปรวนเป็นอย่างอื่นเป็นธรรมดา
- จมูก...ไม่เที่ยง....มีอันแปรปรวนเป็นอย่างอื่นเป็นธรรมดา 
- ลิ้น.....ไม่เที่ยง....มีอันแปรปรวนเป็นอย่างอื่นเป็นธรรมดา 
- กาย...ไม่เที่ยง....มีอันแปรปรวนเป็นอย่างอื่นเป็นธรรมดา. 
- ใจ......ไม่เที่ยง....มีอันแปรปรวนเป็นอย่างอื่นเป็นธรรมดา. 

ดูกรภิกษุทั้งหลาย ผู้ใดเชื่อมั่นไม่หวั่นไหวซึ่งธรรมเหล่านี้อย่างนี้
{โย  ภิกฺขเว  อิเม  ธมฺเม  เอวํ  สทฺทหติ(เชื่อ)  อธิมุจฺจติ(น้อมใจ..ดังนี้) ฯ}
{...ผู้ใดใครก็ตาม..ภิกษุ ท! , ในธรรมนี้ เชื่ออย่างนี้..น้อมใจ..ดังนี้..}👈👈👈👈

เรากล่าวผู้นี้ว่า สัทธานุสารี (อยํ  วุจฺจติ  สทฺธานุสารี)
ก้าวลงสู่สัมมัตตนิยาม ก้าวลงสู่สัปปุริสภูมิ ล่วงภูมิปุถุชน 
ไม่ควรเพื่อทำกรรมที่บุคคลทำแล้วพึงเข้าถึงนรก กำเนิดสัตว์ดิรัจฉาน หรือปิตติวิสัย 
ไม่ควรเพื่อทำกาละตราบเท่าที่ยังไม่ทำให้แจ้งซึ่งโสดาปัตติผล 

ดูกรภิกษุทั้งหลาย ธรรมเหล่านี้ ย่อมควรเพ่งด้วยปัญญา โดยประมาณอย่างนี้ แก่ผู้ใด. 
{ ยสฺส   โข   ภิกฺขเว   อิเม   ธมฺมา  เอวํ  ปญฺญาย  มตฺตโส  นิชฺฌานํ ขมนฺติ  ฯ}
{..สำหรับผู้ใดแล....ภิกษุ ท! , ในธรรมเหล่านี้.. มีปัญญาพอประมาณ..ในการทนเพ่ง..อย่างนี้..}👈👈👈👈

เราเรียกผู้นี้ว่า ธัมมานุสารี (อยํ  วุจฺจติ  ธมฺมานุสารี)
ก้าวลงสู่สัมมัตตนิยาม ก้าวลงสู่สัปปุริสภูมิ ล่วงภูมิปุถุชน 
ไม่ควรเพื่อทำกรรมที่บุคคลทำแล้วพึงเข้าถึงนรก กำเนิดสัตว์ดิรัจฉาน หรือปิตติวิสัย
ไม่ควรเพื่อทำกาละตราบเท่าที่ยังไม่ทำให้แจ้งซึ่งโสดาปัตติผล. 

ดูกรภิกษุทั้งหลาย ผู้ใดรู้เห็นธรรมเหล่านี้อย่างนี้. 
{ โย  ภิกฺขเว  อิเม  ธมฺเม  เอวํ  ชานาติ  เอวํ  ปสฺสติ  ฯ}
{..ผู้ใดใครก็ตาม....ภิกษุ ท! , ในธรรมนี้.. เข้าใจอย่างนี้..เห็นอย่างนี้..}👈👈👈👈

เรากล่าวผู้นี้ว่า...เป็นโสดาบัน(อยํ วุจฺจติ โสตาปนฺโน) 👈👈👈👈👈
มีความไม่ตกต่ำเป็นธรรมดา เป็นผู้เที่ยงที่จะตรัสรู้เป็นเบื้องหน้า.
                จบ สูตรที่ ๑.
 

---

สรุป...
1. เรามาดูคำของพระศาสดาต่อคุณสมบัติของ....สัทธานุสารี-ธรรมานุสารี..และ โสดาบัน  ดังนี้ ครับ
สัทธานุสารี:     
ผู้ใดเชื่อมั่นไม่หวั่นไหวซึ่งธรรมเหล่านี้อย่างนี้
โย(ผู้ใด)  ภิกฺขเว  อิเม(เหล่านี้)  ธมฺเม(ธรรม)  เอวํ(อย่างนั้น)  สทฺทหติ(เชื่อฟัง)  อธิมุจฺจติ(น้อมใจ) ฯ
ผมจะตีความว่าอย่างนี้คือ...อันนี้แค่มีความเชื่อและมีใจเชื่อว่า..ตา-หู-จมูก-ลิ้น-กาย-ใจ...นั้นเป็นของไม่เที่ยง..มีความแปรปรวนเป็นธรรมดา

ธรรมานุสารี:
ธรรมเหล่านี้ ย่อมควรเพ่งด้วยปัญญา โดยประมาณอย่างนี้ แก่ผู้ใด. 
ยสฺส(ใด) โข(แล)  ภิกฺขเว อิเม(เหล่านี้)  ธมฺมา(ธรรม) เอวํ(อย่างนั้น) ปญฺญาย(ปัญญา)  มตฺตโส (พอประมาณ) นิชฺฌานํ(เข้าใจ,ประจักษ์) ขมนฺติ(ทน)  ฯ
ผมจะตีความว่าอย่างนี้คือ...อันนี้ไม่ใช่แค่เชื่อแต่จะกำหนดตามไปเพ่งดูที่..ตา-หู-จมูก-ลิ้น-กาย-ใจ...ว่ามีอาการไม่เที่ยง..มีความแปรปรวนเป็นธรรมดา
พอเห็นตามนั้นก็เชื่อ...แต่เห็นเข้าใจแค่พอประมาณ(มตฺตโส)

โสดาบัน:       
ผู้ใดรู้เห็นธรรมเหล่านี้อย่างนี้. 
โย(ผู้ใด)  ภิกฺขเว  อิเม(เหล่านี้)  ธมฺเม(ธรรม)  เอวํ(อย่างนั้น)  ชานาติ(เข้าใจ)  เอวํ(อย่างนั้น)  ปสฺสติ(มองเห็น)  ฯ
ผมจะตีความว่าอย่างนี้คือ...อันนี้มีความเเข้มใจและเห็นเลยว่า..ตา-หู-จมูก-ลิ้น-กาย-ใจ...นั้นเป็นของไม่เที่ยง..มีความแปรปรวนเป็นธรรมดา
แต่ก็ยังละไม่ได้(อรหันต์เท่านั้นจะละได้)...  แต่ก็ยังมีความพอใจ-มีฉันทะ-ราคะ-นันทิ-ตัณหา...
ใน..รูป-รส-กลิ่น-เสียง-สัมผัส-ธรรม(เวทนา,สัญญา,สังขาร)อยู่... แต่ก็เบาบางปุถุชน...

2. พระศาสดาท่านกล่าวว่า ผู้ที่มีใจเชื่อ(สัททานุสารี)...หรือ...ผู้ที่พิจารณาเห็น(ธรรมานุสารี)...2 บุคคลนี้นะ 
    ไม่ใช่ธรรมดาความเห็นต่างจากปุถุชน  เพราะว่ามีความเห็นไปสู่ระบบความถูกต้องแล้ว  
     ระบบความถูกต้องก็คือ...เห็นสังขารทั้งหลายไม่เที่ยง-มีความแปรปรวนไปเป็นธรรมดา...
     (..วโย ปญฺญายติ        ฐิตสฺส อญฺญถตฺตํ ปญฺญายติ....)

3. ทั้ง สัททานุสารี..และ..ธรรมนุสารี  ทั้ง 2 นี้ก็คือผู้ที่จะปฏิบัติไปสู่ความเป็นโสดาบัน
    พระศาสดาท่านกล่าวว่า " ไม่ควรเพื่อทำกาละตราบเท่าที่ยังไม่ทำให้แจ้งซึ่งโสดาปัตติผล "
    คือจะได้โสดาบันก่อนตายนั่นเอง....

4. การที่จะเห็นได้ว่า  " ตา-หู-จมูก-ลิ้น-กาย-ใจ...นั้นเป็นของไม่เที่ยง..มีความแปรปรวนเป็นธรรมดา "
    ก็จะต้องรู้ว่ามันเป็นอย่างไร?  มันทำงานอย่างไร? แล้วอย่างไร..ถึงว่าไม่เที่ยง?
    มันเกิดมาอย่างไร?  มันจะดับไปอย่างไร? มันมีรสอร่อยอย่างไร? มันมีโทษอย่างไร?
    และการสลัดออกจากมันจะทำได้อย่างไร?
    👇