เมื่อจิตใจหดหู่ ท้อแท้ ใจมันอ่อนกำลัง ก็ไม่มีเรี่ยวแรงพลังจะทำอะไร ขับเคลื่อนชีวิต จะตื่นนอนก็ขี้เกียจ จะลุกไปออกกำลังกายก็ไม่พอ นอนเล่นโทรศัพท์ เพลินสบายดี แต่ก็ทำให้รู้สึกเป็นทุกข์อยู่ลึก ๆ 

ในขณะเดียวกันความขี้เกียจขี้คร้าน โดยเฉพาะเมื่อปล่อยให้ความขี้เกียจขี้คร้านครอบครองใจตน ขี่บนหัวของตน เป็นเวลาระยะหนึ่ง ก็เริ่มจะทำให้เกิดความหดหู่ซึมเศร้าตามมาได้เช่นกัน เพราะเริ่มขาดความภูมิใจในตัวเอง ปล่อยวันเวลาผ่านไปอย่างไร้ค่า การงานที่ต้องทำก็หมักหมมหมักดอง ทำให้เป็นทุกข์เศร้าหมองอยู่ลึก ๆ เพราะรู้ว่ามีสิ่งที่ต้องทำแต่ไม่ทำ เพราะขี้เกียจ เพราะใจหดหู่อ่อนกำลัง

ตัวขี้เกียจขี้คร้านนี้เป็นเหมือนขี้ ต้องระวังจริง ๆ อย่าให้ครอบงำใจตนให้มากจะเป็นดีที่สุด อยู่ห่างไกลจะดีที่สุด

นั่นเพราะความขี้เกียจขี้คร้าน เป็นอกุศล เป็นบาป

เคยผ่านตามาบ้างว่า ความขี้เกียจขี้คร้านเป็นอาหารของถีนะมิทธะนิวรณ์ (โดยเฉพาะถีนะ)

...

จงเป็นผู้มีความเพียร เป็นคนขยันจะดีที่สุด เมื่อเป็นคนขยัน จิตใจก็ทำงาน ขับเคลื่อน ไม่จมแช่ ห่างไกลความหดหู่ซึมเศร้า
โลกนี้ก็จะเป็นของบุคคลผู้มีความเพียร