---

ถ้าเป็นยุคที่มีการสอบเป็นจอหงวนก็ยังพอเข้าใจได้ว่าเรียนเพื่อไปสอบ แต่ในยุคเลียดก๊ก นี่ถ้าจะไปสมัครเป็นขุนนางต้องไปฝากเป็นผู้ติดตาม แขกพึ่งกินของขุนนางใหญ่ หรือไม่ก็เอาเงินไปให้ขุนนางผู้ใหญ่ เพื่อขอให้ขุนนางผู้ใหญ่เอาตัวเองไปเสนองานกับเบื้องบน ส่วนยุคสามก๊กก็มีการจำนวนให้ขุนนางท้องถิ่นและขุนนางระดับสูงสามารถเสนอคนมาทำงานให้ราชสำนักได้ ซึ่งพวกนี้มันต้องใช้ทั้งเงินและเส้นสายทั้งนั่น ผมเลยสงสัยว่าคนยุคนั้นเขาจะเรียนหนังสือไปทำไม เพื่ออะไรเหรอครับ และการเรียนหนังสือยุคนั้นนี่เขาจะหาอาจารย์ การเรียนการสอนไปยังไงเหรอครับและเรียนไปเพื่อใช้ประโยชน์อะไรเหรอครับ