ในช่วง20ปีที่ผ่านมา คงไม่มีใครกล้าปฎิเสธว่าจีนได้โตขึ้นหลายเท่าจนกระทั่งกลายเป็นคู่แข่งของเมกา
ผมเป็นผู้หนึ่งที่เป็นโปรจีนในพันทิปมามากกว่า20ปี
ในบทความนี้ จะเล่าให้ฟังถึงแนวคิดของผมว่าจีนทำได้อย่างไร
คำเตือน ข้อมูลประวัติศาสตร์ที่เล่าอาจจะมีผิด โต้แย้งได้เสมอครับ
ประเทศราชกลืนเจ้าอาณาจักร
ในประวัติศาสตร์นั้น เราได้เห็นประเทศราชที่แยกตัวแล้วเติบโตจนกระทั่งใหญ่กว่าเจ้าอาณาจักร แต่ที่คนไม่ค่อยทราบคือ
ประวัติศาสตร์จีน เกิดจากประเทศราชที่กลืนเจ้าอาณาจักร จากนั้นเรียกเจ้าอาณาจักรเดิมว่า "ราชวงศ์ก่อน"
1. สงครามหัว-ม้ง
ย้อนไปเมื่อหลายพันปีก่อน เกิดสงครามใหญ่เผ่าหัวเซี่ย กับเผ่ามัง (ใช่ม้งทางเหนือเรานี่แหละ ลูกหลานสืบทอด) เพื่อแย่งชิงความเป็นใหญ่เหนือแม่น้ำฮวงโห เผ่าม้งนั้นมีเทคโนโลยีโลหะในขณะที่เผ่าหัวมีปริมาณมากกว่า เผ่าหัวเป็นฝ่ายบุกไปในดินแดนเผ่าม้ง ด้วยอาวุธที่ไม่ได้ทำจากโลหะ แต่กลับเจออาวุธชนิดใหม่คือโลหะ ทำให้เผ่าหัวเป็นฝ่ายพ่ายแพ้ ถอยหนี แม้ทหารจะเยอะกว่า หัวหน้าเผ่าหัวหนีเผ่าม้งไปตามภูเขา วันนึงฝันว่านางฟ้าส่งตำรามาให้ ตำราพิชัยสงครามในฝันนั้นก็คือ การจัดกำลังรบแบบหมวดหมู่กรมกอง วินัยกองทัพ หัวหน้าเผ่าหัวหนีถึงสถานที่แห่งนึงก็เตรียมกำลังรบด้วยวิธีการรบแบบหมวดหมู่กรมกอง ในที่สุดสงครามก็เกิดขึ้น ผลคือ ตำราพิชัยสงครามชนะเทคโนโลยีโลหะ เผ่าหัวชนะเผ่าม้งเด็ดขาด ยึดครองดินแดนหวงโห เผ่าม้งฝ่ายแพ้ ต้องหนีตายลงทางใต้
2. กำเนิดประเทศซางอาณาจักรขนาดใหญ่
ผู้ชนะคือเผ่าหัวเรียกตัวเองว่าพวกซาง (ปัจจุบันคำนี้แปลว่าพ่อค้า) ประเทศซางทำการเกษตรเจริญ จึงทำการนำสินค้าเกษตรไปแลกกับพวกป่าเถื่อน พวกป่าเถื่อนจึงพวกซางในอีกความหมายว่า พ่อค้า ในทางทหาร ประเทศซางมีตำราพิชัยสงครามในขณะที่เผ่าอื่นยังป่าเถื่อนอยู่ มีเทคโนโลยีโลหะ ในขณะที่เผ่าอื่นหลายเผ่ายังไม่มี ขนาดของประเทศยิ่งใหญ่เพิ่มเติมขึ้นไปอีก ประเทศซางลักษณะสำคัญดังนี้
1. การเกษตร 2. การควบคุมแม่น้ำฮวงโหหรือแจ้งเตือนน้ำท่วม 3. ศาสนาภูตผีการบูชายันต์มนุษย์ 4.ระบบชนชั้นมีพระราชา ขุนนาง คนธรรมดา ทาส 5. การสงคราม. ในช่วงรุ่งเรองของซาง มีสองเหตุการณ์ที่สำคัญคือ 1. พระราชาชางย้ายเมืองหลวง งานยักษ์ คนเหนื่อยมากทั้งประชาชนทั้งขุนนางทั้งพระราชาทั้งทาส ปรากฏว่าตัดสินใจถูกต้องประเทศยิ่งเจริญรุ่งเรือง 2. พระราชาขี้เกียจคนนึงเลือกทาสมาเป็นขุนนางก่อให้เกิดความไม่พอใจในหมู่ขุนนางเป็นอย่างมาก แต่เป็นจุดที่ต้องจดของประวัติศาสตร์จีนเรื่องของการเลือกคนด้วยความสามารถเหนือชาติกำเนิด 3. พระราชาท้ารบพระเจ้า พระราชาท้าพนันพวกหมอศาสนา ถึงอนาคต พระราชาใช้อำนาจสร้างอนาคตที่ตัวเองพนันไว้ หมอศาสนาแพ้ พระราชาประกาศว่าพระเจ้าไม่มีจริง
3. เผ่าโจวขวางทางปืน
เผ่าโจวเป็นเผ่าขนาดกลาง เมื่อซางมีขนาดใหญ่ขึ้นเรื่อยๆ ถัดไปก็ถึงดินแดนของเผ่าโจว ที่ซางต้องการทำสงครามยึด หัวหน้าเผ่าโจวคำนวนดูแล้ว ขนาดของประเทศมันต่างกันเกินไป ไม่มีทางชนะซางได้เลย จึงขอสวามิภักดิ์เป็นประเทศราช โจวในฐานะประเทศราช ตอบสนองทุกอย่างที่ซางต้องการ ช่วยซางทำสงคราม ส่งภาษี ในขณะเดียวกันก็เริ่มเล่นการเมืองภายในราชสำนักของราชวงศ์ชาง หลังจากเป็นประเทศราชได้หนึ่งชั่วอายุคน 30 ปี โอกาสก็มาถึง
4. พระราชาผู้ทรงพลังของชาง
พระราชาคนใหม่ของชางนั้นเป็นผู้ชายที่มีหุ่นนักกีฬาแข็งแรงมาก และชอบฟุ่มเฟือยเพื่อผู้หญิง จึงทำจัดปาร์ตี้ฟุ่มเฟือยเสมอ ฟุ่มเฟือยแบบโบราณคือ เอาเนื้อรสดีแขวนในป่า ใครเจอเนื้อก็ได้กินของอร่อย อาบเหล้ากินเหล้าเคล้านารี เอาผ้าไหมมาฉีกเล่นเพื่อบันเทิงผู้หญิง เพราะเหล่าผู้หญิงอ้างว่าเสียงผ้าไหมเพราะ (นิสัยผู้หญิงชอบอวดรวยใส่ผู้หญิงด้วยกันตั้งแต่โบราณ) สมัยนั้นผ้าไหมเปรียบได้กับเงิน คือเป็นตัวแทนแลกเปลี่ยนสินค้าชนิดหนึ่ง ในที่สุด เมียหลวงก็ทะเลาะกับเมียน้อย และสายลับพวกโจวที่ทำงานกับเจ้าเผ่าชางในฐานะขุนนางระดับสูงก็รับรู้และใช้ประโยชน์ผู้หญิงทะเลาะผู้หญิงอย่างเต็มที่ พวกขุนนางเห็นพระราชาเอาใจผู้หญิงมากกว่าทำงาน เลือกบริหารประเทศตามความต้องการของผู้หญิง ไม่ใช่ความต้องการของประเทศชาติประชาชน พวกขุนนางเริ่มรู้แล้วว่าความสิ้นสุดของชางจะมาถึงในไม่ช้า
5. ประเทศราชโจวเอาชนะประเทศแม่ชาง ประกาศการสืบทอดของประเทศแม่ชางให้เป็นราชวงศ์ชาง และตัวเองเป็นราชวงศ์โจว
ประเทศราชโจว ยิ่งทำสงครามช่วยประเทศแม่ชาง ประเทศแม่ยิ่งต้องพึ่งพาโจวโดยเฉพาะด้านการทหาร พอถึงตอนนี้ ประเทศแม่ชางจะตบโจวก็ไม่ใช่ เพราะถือเป็นพวกเดียวกัน จะตัดโจวก็ไม่ได้ เพราะต้องรบกับพวกเผ่าป่าเถื่อนอีกมาก ยิ่งนานวันยิ่งพึ่งพิงโจว ในขณะที่พระราชาของโจวกลับรู้เรื่องราวภายในราชสำนักชางผ่านเมียหลวงขี้หึงของพระราชา จึงช่วยเมียหลวง โดยการให้เมียหลวงตอบแทนโดยการออกคำสั่งที่ทำให้ชางยิ่งอ่อนแอลง จนในที่สุด สายลับของโจวผู้เป็นขุนนางระดับสูงของชางก็มั่นใจว่าชนะแน่ สาเหตุจะเล่าในการรบ
ในที่สุด ประเทศราชโจวก็กล่าวโทษพระราชาของชางอย่างเปิดเผย สงครามตามมาทันที ทหารชางนั้นมากกว่าโจวหลายเท่า แต่ในหลายการรบ เมื่อทหารชางเจอทหารโจวก็วางอาวุธยอมแพ้ ทั้งนี้เพราะว่าประเทศชางได้กลายเป็นประเทศที่มีทาสเยอะมาก และพึ่งโจวในการทำสงครามมานาน เมื่อต้องทำสงครามกับโจว จึงบังคับทาสจับอาวุธ พวกทาสเหล่านี้เกลียดนายทาสมากกว่าเกลียดโจวมากๆ ดังนั้นเมื่อทาสเจอกองทัพของ โจวจึงวางอาวุธ ผลของสงครามคือ โจวเป็นฝ่ายชนะสงคราม และยึดครองดินแดนของชางทั้งหมด และประกาศให้ชางเป็น"ราชวงศ์ชาง" ทั้งที่เมื่อสองชั่วคนก่อนเคยเป็นคนละเผ่ามาก่อน
===================================================================================
จากเรื่องนี้ กลยุทธ์ของจีนที่ทำกับสหรัฐเมื่อ1990ก็คือเหมือนกับโจว ยอมเป็นแรงงานราคาถูก ขยันทำงานให้สหรัฐ แต่ยิ่งนานวัน สหรัฐก็ยิ่งพึ่งพาจีน จนในที่สุด สหรัฐก็อยากจะตัดขาดความสำพันธ์แบบพึ่งจีนมากเกินไป แต่สายไปแล้ว ระบบทุกอย่างมันเชื่อมกันจนการตัดสำพันธุ์เท่ากับเอามีดเสียบเนื้อตัวเอง จีนกับสหรัฐก็เหมือนกับคนสองคนที่ใช้ท้องร่วมกันแตมีขาแขนมือหัวแยกกัน ถ้าสหรัฐจะแยกออกจากจีน ก็ต้องจิ้มพุงตัวเองเพื่อแยก ยกตัวอย่างง่ายๆเลยคือ มือถือ จีนสร้างของราคาถูก ส่วนสหรัฐสร้างเทคโนโลย แต่เทคโนโลยีเกี่ยวข้องโดยตรงกับราคา เพราะว่าเทคโนโลยีเกี่ยวข้องกับเงินทุนวิจัย เงินทุนวิจัยเกี่ยวข้องกับการเป็นเจ้าตลาด การเป็นเจ้าตลาดเกี่ยวข้องกับราคา ถ้าสหรัฐตัดจีนออก ราคาของสหรัฐจะยังทำได้รึไม่ โรงงานที่ตั้งที่สหรัฐจะยังมีประสิทธิภาพเท่าโรงงานจีนหรือไม่ แรงงานสหรัฐจะขยันเท่าแรงงานจีนหรือไม่ แร่ธาตุสหรัฐจะหามาป้อนโรงงานได้ทันเหมือนห่วงโซ่อุปทานของจีนหรือไม่ จะตัดก็ไม่กล้า ไม่ตัดก็พึ่งจีนจนจีนโตจากภายในออกมาขึ้นเรื่อยๆ
กลยุทธ์จีน20ปีที่ผ่านมา: ประเทศราชกลืนเจ้าอาณาจักร
ผมเป็นผู้หนึ่งที่เป็นโปรจีนในพันทิปมามากกว่า20ปี
ในบทความนี้ จะเล่าให้ฟังถึงแนวคิดของผมว่าจีนทำได้อย่างไร
คำเตือน ข้อมูลประวัติศาสตร์ที่เล่าอาจจะมีผิด โต้แย้งได้เสมอครับ
ประเทศราชกลืนเจ้าอาณาจักร
ในประวัติศาสตร์นั้น เราได้เห็นประเทศราชที่แยกตัวแล้วเติบโตจนกระทั่งใหญ่กว่าเจ้าอาณาจักร แต่ที่คนไม่ค่อยทราบคือ
ประวัติศาสตร์จีน เกิดจากประเทศราชที่กลืนเจ้าอาณาจักร จากนั้นเรียกเจ้าอาณาจักรเดิมว่า "ราชวงศ์ก่อน"
1. สงครามหัว-ม้ง
ย้อนไปเมื่อหลายพันปีก่อน เกิดสงครามใหญ่เผ่าหัวเซี่ย กับเผ่ามัง (ใช่ม้งทางเหนือเรานี่แหละ ลูกหลานสืบทอด) เพื่อแย่งชิงความเป็นใหญ่เหนือแม่น้ำฮวงโห เผ่าม้งนั้นมีเทคโนโลยีโลหะในขณะที่เผ่าหัวมีปริมาณมากกว่า เผ่าหัวเป็นฝ่ายบุกไปในดินแดนเผ่าม้ง ด้วยอาวุธที่ไม่ได้ทำจากโลหะ แต่กลับเจออาวุธชนิดใหม่คือโลหะ ทำให้เผ่าหัวเป็นฝ่ายพ่ายแพ้ ถอยหนี แม้ทหารจะเยอะกว่า หัวหน้าเผ่าหัวหนีเผ่าม้งไปตามภูเขา วันนึงฝันว่านางฟ้าส่งตำรามาให้ ตำราพิชัยสงครามในฝันนั้นก็คือ การจัดกำลังรบแบบหมวดหมู่กรมกอง วินัยกองทัพ หัวหน้าเผ่าหัวหนีถึงสถานที่แห่งนึงก็เตรียมกำลังรบด้วยวิธีการรบแบบหมวดหมู่กรมกอง ในที่สุดสงครามก็เกิดขึ้น ผลคือ ตำราพิชัยสงครามชนะเทคโนโลยีโลหะ เผ่าหัวชนะเผ่าม้งเด็ดขาด ยึดครองดินแดนหวงโห เผ่าม้งฝ่ายแพ้ ต้องหนีตายลงทางใต้
2. กำเนิดประเทศซางอาณาจักรขนาดใหญ่
ผู้ชนะคือเผ่าหัวเรียกตัวเองว่าพวกซาง (ปัจจุบันคำนี้แปลว่าพ่อค้า) ประเทศซางทำการเกษตรเจริญ จึงทำการนำสินค้าเกษตรไปแลกกับพวกป่าเถื่อน พวกป่าเถื่อนจึงพวกซางในอีกความหมายว่า พ่อค้า ในทางทหาร ประเทศซางมีตำราพิชัยสงครามในขณะที่เผ่าอื่นยังป่าเถื่อนอยู่ มีเทคโนโลยีโลหะ ในขณะที่เผ่าอื่นหลายเผ่ายังไม่มี ขนาดของประเทศยิ่งใหญ่เพิ่มเติมขึ้นไปอีก ประเทศซางลักษณะสำคัญดังนี้
1. การเกษตร 2. การควบคุมแม่น้ำฮวงโหหรือแจ้งเตือนน้ำท่วม 3. ศาสนาภูตผีการบูชายันต์มนุษย์ 4.ระบบชนชั้นมีพระราชา ขุนนาง คนธรรมดา ทาส 5. การสงคราม. ในช่วงรุ่งเรองของซาง มีสองเหตุการณ์ที่สำคัญคือ 1. พระราชาชางย้ายเมืองหลวง งานยักษ์ คนเหนื่อยมากทั้งประชาชนทั้งขุนนางทั้งพระราชาทั้งทาส ปรากฏว่าตัดสินใจถูกต้องประเทศยิ่งเจริญรุ่งเรือง 2. พระราชาขี้เกียจคนนึงเลือกทาสมาเป็นขุนนางก่อให้เกิดความไม่พอใจในหมู่ขุนนางเป็นอย่างมาก แต่เป็นจุดที่ต้องจดของประวัติศาสตร์จีนเรื่องของการเลือกคนด้วยความสามารถเหนือชาติกำเนิด 3. พระราชาท้ารบพระเจ้า พระราชาท้าพนันพวกหมอศาสนา ถึงอนาคต พระราชาใช้อำนาจสร้างอนาคตที่ตัวเองพนันไว้ หมอศาสนาแพ้ พระราชาประกาศว่าพระเจ้าไม่มีจริง
3. เผ่าโจวขวางทางปืน
เผ่าโจวเป็นเผ่าขนาดกลาง เมื่อซางมีขนาดใหญ่ขึ้นเรื่อยๆ ถัดไปก็ถึงดินแดนของเผ่าโจว ที่ซางต้องการทำสงครามยึด หัวหน้าเผ่าโจวคำนวนดูแล้ว ขนาดของประเทศมันต่างกันเกินไป ไม่มีทางชนะซางได้เลย จึงขอสวามิภักดิ์เป็นประเทศราช โจวในฐานะประเทศราช ตอบสนองทุกอย่างที่ซางต้องการ ช่วยซางทำสงคราม ส่งภาษี ในขณะเดียวกันก็เริ่มเล่นการเมืองภายในราชสำนักของราชวงศ์ชาง หลังจากเป็นประเทศราชได้หนึ่งชั่วอายุคน 30 ปี โอกาสก็มาถึง
4. พระราชาผู้ทรงพลังของชาง
พระราชาคนใหม่ของชางนั้นเป็นผู้ชายที่มีหุ่นนักกีฬาแข็งแรงมาก และชอบฟุ่มเฟือยเพื่อผู้หญิง จึงทำจัดปาร์ตี้ฟุ่มเฟือยเสมอ ฟุ่มเฟือยแบบโบราณคือ เอาเนื้อรสดีแขวนในป่า ใครเจอเนื้อก็ได้กินของอร่อย อาบเหล้ากินเหล้าเคล้านารี เอาผ้าไหมมาฉีกเล่นเพื่อบันเทิงผู้หญิง เพราะเหล่าผู้หญิงอ้างว่าเสียงผ้าไหมเพราะ (นิสัยผู้หญิงชอบอวดรวยใส่ผู้หญิงด้วยกันตั้งแต่โบราณ) สมัยนั้นผ้าไหมเปรียบได้กับเงิน คือเป็นตัวแทนแลกเปลี่ยนสินค้าชนิดหนึ่ง ในที่สุด เมียหลวงก็ทะเลาะกับเมียน้อย และสายลับพวกโจวที่ทำงานกับเจ้าเผ่าชางในฐานะขุนนางระดับสูงก็รับรู้และใช้ประโยชน์ผู้หญิงทะเลาะผู้หญิงอย่างเต็มที่ พวกขุนนางเห็นพระราชาเอาใจผู้หญิงมากกว่าทำงาน เลือกบริหารประเทศตามความต้องการของผู้หญิง ไม่ใช่ความต้องการของประเทศชาติประชาชน พวกขุนนางเริ่มรู้แล้วว่าความสิ้นสุดของชางจะมาถึงในไม่ช้า
5. ประเทศราชโจวเอาชนะประเทศแม่ชาง ประกาศการสืบทอดของประเทศแม่ชางให้เป็นราชวงศ์ชาง และตัวเองเป็นราชวงศ์โจว
ประเทศราชโจว ยิ่งทำสงครามช่วยประเทศแม่ชาง ประเทศแม่ยิ่งต้องพึ่งพาโจวโดยเฉพาะด้านการทหาร พอถึงตอนนี้ ประเทศแม่ชางจะตบโจวก็ไม่ใช่ เพราะถือเป็นพวกเดียวกัน จะตัดโจวก็ไม่ได้ เพราะต้องรบกับพวกเผ่าป่าเถื่อนอีกมาก ยิ่งนานวันยิ่งพึ่งพิงโจว ในขณะที่พระราชาของโจวกลับรู้เรื่องราวภายในราชสำนักชางผ่านเมียหลวงขี้หึงของพระราชา จึงช่วยเมียหลวง โดยการให้เมียหลวงตอบแทนโดยการออกคำสั่งที่ทำให้ชางยิ่งอ่อนแอลง จนในที่สุด สายลับของโจวผู้เป็นขุนนางระดับสูงของชางก็มั่นใจว่าชนะแน่ สาเหตุจะเล่าในการรบ
ในที่สุด ประเทศราชโจวก็กล่าวโทษพระราชาของชางอย่างเปิดเผย สงครามตามมาทันที ทหารชางนั้นมากกว่าโจวหลายเท่า แต่ในหลายการรบ เมื่อทหารชางเจอทหารโจวก็วางอาวุธยอมแพ้ ทั้งนี้เพราะว่าประเทศชางได้กลายเป็นประเทศที่มีทาสเยอะมาก และพึ่งโจวในการทำสงครามมานาน เมื่อต้องทำสงครามกับโจว จึงบังคับทาสจับอาวุธ พวกทาสเหล่านี้เกลียดนายทาสมากกว่าเกลียดโจวมากๆ ดังนั้นเมื่อทาสเจอกองทัพของ โจวจึงวางอาวุธ ผลของสงครามคือ โจวเป็นฝ่ายชนะสงคราม และยึดครองดินแดนของชางทั้งหมด และประกาศให้ชางเป็น"ราชวงศ์ชาง" ทั้งที่เมื่อสองชั่วคนก่อนเคยเป็นคนละเผ่ามาก่อน
===================================================================================
จากเรื่องนี้ กลยุทธ์ของจีนที่ทำกับสหรัฐเมื่อ1990ก็คือเหมือนกับโจว ยอมเป็นแรงงานราคาถูก ขยันทำงานให้สหรัฐ แต่ยิ่งนานวัน สหรัฐก็ยิ่งพึ่งพาจีน จนในที่สุด สหรัฐก็อยากจะตัดขาดความสำพันธ์แบบพึ่งจีนมากเกินไป แต่สายไปแล้ว ระบบทุกอย่างมันเชื่อมกันจนการตัดสำพันธุ์เท่ากับเอามีดเสียบเนื้อตัวเอง จีนกับสหรัฐก็เหมือนกับคนสองคนที่ใช้ท้องร่วมกันแตมีขาแขนมือหัวแยกกัน ถ้าสหรัฐจะแยกออกจากจีน ก็ต้องจิ้มพุงตัวเองเพื่อแยก ยกตัวอย่างง่ายๆเลยคือ มือถือ จีนสร้างของราคาถูก ส่วนสหรัฐสร้างเทคโนโลย แต่เทคโนโลยีเกี่ยวข้องโดยตรงกับราคา เพราะว่าเทคโนโลยีเกี่ยวข้องกับเงินทุนวิจัย เงินทุนวิจัยเกี่ยวข้องกับการเป็นเจ้าตลาด การเป็นเจ้าตลาดเกี่ยวข้องกับราคา ถ้าสหรัฐตัดจีนออก ราคาของสหรัฐจะยังทำได้รึไม่ โรงงานที่ตั้งที่สหรัฐจะยังมีประสิทธิภาพเท่าโรงงานจีนหรือไม่ แรงงานสหรัฐจะขยันเท่าแรงงานจีนหรือไม่ แร่ธาตุสหรัฐจะหามาป้อนโรงงานได้ทันเหมือนห่วงโซ่อุปทานของจีนหรือไม่ จะตัดก็ไม่กล้า ไม่ตัดก็พึ่งจีนจนจีนโตจากภายในออกมาขึ้นเรื่อยๆ