Hunga Tonga-Hunga Ha'apai : ภูเขาไฟใต้น้ำของตองกาที่เกิดคลื่นสึนามิในมหาสมุทรแปซิฟิก

กระทู้คำถาม

ราชอาณาจักรตองกามักไม่ดึงดูดความสนใจจากทั่วโลก

แต่การปะทุอย่างรุนแรงของภูเขาไฟใต้น้ำเมื่อวันที่ 15 มกราคม ได้กระจายคลื่นกระแทกออกไปประมาณครึ่งโลก

ตองกา (Tonga) เป็นส่วนหนึ่งของอาณาจักรโบราณแห่งสุดท้ายของโพลินีเซีย ตั้งอยู่กลางมหาสมุทรแปซิฟิกใต้ที่สวยงาม เดิมเรียกว่า Friendly Islands ประกอบด้วยเกาะ 176 เกาะในมหาสมุทรแปซิฟิกทางตะวันออกของออสเตรเลีย (กว่า 40 เกาะมีประชากรอาศัยอยู่) เกาะหินปูนที่ราบเรียบเหล่านี้กระจัดกระจายไปทั่วมหาสมุทรแปซิฟิกตอนใต้ราว 700,000 ตารางกม. (270,000 ตารางไมล์) ซึ่งมีขนาดประมาณเท็กซัส แม้จะถูกรวมเป็นหนึ่งเดียวในปี 1845 แต่พื้นที่ผิวทั้งหมดของประเทศอยู่ที่ประมาณ 750 ตารางกม. (290 ตารางไมล์) ซึ่งเล็กกว่าหนึ่งในสามของลักเซมเบิร์ก หรือประมาณสี่เท่าของขนาดกรุงวอชิงตันดี.ซี.เท่านั้น

เกาะส่วนใหญ่ของตองกามีต้นกำเนิดจากภูเขาไฟ โดยทางทิศตะวันออกเป็นเกาะปะการังและเป็นที่ราบลุ่ม ส่วนเกาะตามแนวเขตรอยเลื่อนจากตะวันตกเฉียงใต้ไปตะวันออกเฉียงเหนือ ได้แก่ Niuafo'ou, Tafahi, Niuatoputapu, Late, Kao, Tofua, Hunga Ha'apai, Hunga Tonga, และ 'Eua ถูกสร้างขึ้นโดยภูเขาไฟที่ยังคุกรุ่นอยู่ซึ่งยังคงปะทุอยู่โดยเฉลี่ยทุกๆ 4 ปี

อย่างไรก็ตาม ตองกาเป็นหนึ่งในประเทศหมู่เกาะแปซิฟิกที่สวยงามและยังไม่ถูกทำลาย ภูมิประเทศของภูเขาไฟอันตระการตารวมกับป่าฝนเขตร้อนและ ปะการัง รวมถึงชายหาดที่บริสุทธิ์ หล่อเลี้ยงและบำรุงพันธุ์พืชและสัตว์ต่างๆ เนื่องจากเป็นประเทศเดียวในมหาสมุทรแปซิฟิกที่ไม่เคยตกเป็นอาณานิคม ดังนั้น ประวัติศาสตร์ วัฒนธรรม และประเพณีที่แข็งแกร่งของราชอาณาจักรจึงยังคงเป็นส่วนสำคัญในชีวิตประจำวัน

แม้ว่าชายหาดในเกาะ Hunga Ha'apai จะถือว่าดีที่สุดในตองกา แต่มีนักท่องเที่ยวไม่มากนัก

Cr.https://www.globespots.com/inspiration/beaches-in-australia-and-pacific/4/

ในเดือนธันวาคม 2014 หลังจากภูเขาไฟใต้น้ำของตองกาปะทุ ทำให้เกิดไอน้ำ เถ้าถ่าน และหินขึ้นไปในอากาศมากกว่า 9,000 ม. เมื่อขี้เถ้าตกลงมาในที่สุดก็ทำปฏิกิริยากับน้ำทะเลและแข็งตัว หนึ่งเดือนต่อมาในช่วงปลายปี 2015 เกาะใหม่ก็ก่อตัวขึ้นระหว่างเกาะ Hunga Ha'apai และเกาะ Hunga Tonga การปะทุที่เกิดขึ้นยังได้เพิ่มพื้นที่วงกลมของพื้นที่สูงกว่า 100 ม. ประมาณกึ่งกลางตามความยาวของเกาะ Hunga Ha'apai

เกาะใหม่เริ่มแรกเติบโตขึ้นเป็นเกาะแห่งที่ 3 ที่แยกกัน ภายหลังได้เชื่อมต่อกับ Hunga Ha'apai และ Hunga Tonga ในที่สุดพื้นที่ผิวดินใหม่ก็มีเส้นผ่านศูนย์กลางประมาณ 1.5 ถึง 2 กม. และได้รับชื่ออย่างไม่เป็นทางการว่า " Hunga Tonga-Hunga-Hunga Ha'apai " ตามชื่อเกาะทั้งสอง โดยอยู่ห่างจากตองกาตาปู เกาะที่ใหญ่ที่สุดและที่ตั้งของเมืองหลวงที่มีประชากรส่วนใหญ่อาศัยอยู่เพียง 65 กม. และห่างจากเกาะ Fonuafou ประมาณ 30 กม.เท่านั้น

Pro.Richard J. Arculus นักประสาทวิทยาและนักภูเขาไฟชาวออสเตรเลียกล่าวว่า ในทางเทคนิค ภูเขาไฟที่ปะทุเป็น Hunga Tonga-Hunga-Hunga Ha'apai จัดเป็นภูเขาไฟใต้น้ำที่มีการเคลื่อนไหวค่อนข้างมากในช่วง 15 ปีที่ผ่านมาของมัน และไม่ใช่เรื่องแปลกที่ภูเขาไฟปะทุใต้น้ำจะก่อตัวเป็นเกาะเล็กๆ แต่มักมีช่วงชีวิตที่สั้นกว่า โดย Hunga Tonga-Hunga Ha'apai เป็นหนึ่งในสามที่เกิดขึ้นในช่วง 150 กว่าปีที่ผ่านมาซึ่งกินเวลานานกว่าสองสามเดือน กรณีนี้เปรียบเทียบได้กับเกาะ Surtsey ในประเทศไอซ์แลนด์ที่ก่อตัวในลักษณะเดียวกันในทศวรรษ 1960 และยังคงมีอยู่จนถึงทุกวันนี้

ภูเขาไฟใต้น้ำขนาดมหึมาตั้งอยู่ติดกับเกาะ Hunga-Ha'apai และ Hunga-Tonga

แม้ว่าเกาะเล็กๆทั้ง Hunga-Ha’apai และ Hunga-Tonga รวมทั้ง Hunga Tonga-Hunga-Hunga Ha'apai ซึ่งตั้งอยู่เหนือระดับน้ำทะเลประมาณ 100 ม. จาก Nuku‘alofa เมืองหลวงของตองกาไปทางเหนือ 65 กม. จะไม่มีคนอาศัยอยู่และไม่มีอะไรให้ดูมากนัก แต่ตามข้อมูลของ Pro.Arculus ระบุว่าที่ซ่อนตัวอยู่ข้างใต้พวกมันนั้น เป็นภูเขาไฟขนาดใหญ่สูงประมาณ 1800 ม.และกว้างถึง 20 กม. ที่ยังคงมีการเคลื่อนไหวอยู่

ทำให้ในช่วงสองสามทศวรรษที่ผ่านมา Hunga-Tonga-Hunga-Ha'apai ปะทุเป็นประจำ เช่นในปี 2009 และในช่วงเหตุการณ์ 2014/15 ที่สร้างเกาะใหม่จนถึงปี 2022 ก็ยังมีการปะทุหลายครั้งซึ่งทำให้เกิดเถ้าถ่านจำนวนมากท่ามกลางผลที่ตามมาอื่น ๆข้างต้น แต่ในอดีตการปะทุไอพ่นร้อนของแมกมาและ

ไอน้ำที่ระเบิดผ่านเกลียวคลื่นขึ้นมา มีขนาดเล็กกว่าขนาดของเหตุการณ์ที่กำลังเกิดขึ้นในเดือนมกราคม 2022 นี้

จากงานวิจัยของนักวิจัยภูเขาไฟชี้ให้เห็นว่า การปะทุครั้งก่อนๆ เป็นหนึ่งในการระเบิดครั้งใหญ่ที่ภูเขาไฟสามารถสร้างขึ้นได้ทุกๆ พันปีโดยประมาณ แม้จะเกิดการระเบิดรุนแรงมากแต่น้ำทะเลจะทำให้แมกมาเย็นลง กล่าวคือ หากแมกมาลอยขึ้นสู่น้ำทะเลอย่างช้าๆ แม้ที่อุณหภูมิประมาณ 1200 ℃ ฝ้าไอน้ำบางๆ จะก่อตัวขึ้นระหว่างแมกมากับน้ำ ซึ่งเป็นชั้นของฉนวนเพื่อให้พื้นผิวด้านนอกของหินหนืดเย็นลง

แต่กระบวนการนี้ใช้ไม่ได้ผลกับครั้งปีนี้ โดยแมกมาถูกระเบิดจากพื้นดินที่เต็มไปด้วยก๊าซภูเขาไฟ เมื่อหินหนืดเข้าสู่น้ำอย่างรวดเร็ว ชั้นไอน้ำใดๆ ได้แตกออกอย่างรวดเร็ว ทำให้แมกมาร้อนสัมผัสโดยตรงกับน้ำเย็น นักวิจัยภูเขาไฟเรียกสิ่งนี้ว่า "ปฏิกิริยาระหว่างเชื้อเพลิงกับน้ำหล่อเย็น" ซึ่งคล้ายกับการระเบิดของสารเคมีระดับอาวุธ จนเกิดการระเบิดที่รุนแรงมากทำให้หินหนืดแตกเป็นเสี่ยง ๆ จากนั้นปฏิกิริยาลูกโซ่เริ่มต้นขึ้น โดยมีเศษหินหนืดใหม่ที่เผยให้เห็นพื้นผิวภายในที่ร้อนสุดๆเข้าสู่น้ำ เมื่อการระเบิดซ้ำแล้วซ้ำเล่า ท้ายที่สุดแล้วจะพ่นอนุภาคภูเขาไฟออกมาและทำให้เกิดการระเบิดด้วยความเร็วเหนือเสียง

ภาพนี้แสดงให้เห็นเกาะตามที่ปรากฏในปี 2017 Cr.(NASA: Cindy Starr)

สิ่งที่เกิดขึ้นนี้ไม่เพียงแสดงให้เห็นถึงพลังระเบิดมหาศาลที่ไม่สามารถอธิบายได้ด้วยปฏิกิริยาระหว่างแมกมากับน้ำเพียงอย่างเดียว แต่มันยังแสดงให้เห็นว่ามีหินหนืดที่ร้อนสุดๆ และมีประจุแก๊สจำนวนมากที่ก่อตัวขึ้นจากปล่องภูเขาไฟขนาดใหญ่จากเปลือกโลก (Caldera centre)

อย่างไรก็ตาม ในช่วงของการปะทุครั้งใหญ่นี้หลายแง่มุมยังไม่ชัดเจน ส่วนหนึ่งเป็นเพราะขณะนี้เกาะถูกบดบังด้วยเมฆเถ้า แต่การปะทุสองครั้งก่อนหน้านี้เมื่อวันที่ 20 ธ.ค. 2021 และ 13 ม.ค. 2022 มีขนาดปานกลาง โดยสร้างเมฆเถ้าที่ระดับความสูงถึง 17 กม.และได้เพิ่มดินแดนใหม่ให้กับเกาะรวมในปี 2014/15 อีกครั้ง ในขณะที่การปะทุล่าสุดได้เพิ่มระดับความรุนแรงขึ้น จากเถ้าถ่าน 17 กม.ตอนนี้สูงขึ้นไปเป็นประมาณ 20 กม. ที่น่าทึ่งที่สุดคือมันกระจายออกไปเกือบเป็นวงกลมในระยะทางประมาณ 130 กม.จากภูเขาไฟ สร้างกลุ่มควันที่ลอยฟุ้งที่มีเส้นผ่านศูนย์กลาง 260 กม. ก่อนที่ลมจะพัดพาไปตามทาง

การปะทุยังก่อให้เกิดสึนามิทั่วตองกาและฟิจิและซามัวที่อยู่ใกล้เคียง คลื่นกระแทกที่เคลื่อนที่เป็นระยะทางหลายพันกม. สามารถมองเห็นได้จากอวกาศ และบันทึกไว้ในนิวซีแลนด์ห่างออกไป 2,000 กม. ไม่นานหลังจากการปะทุเริ่มขึ้น ท้องฟ้าถูกปิดกั้นบนตองกาตาปู โดยมีเถ้าถ่านเริ่มโปรยปราย การปะทุยังส่งผลกระทบทั่วมหาสมุทรแปซิฟิก มีการออกคำเตือนและคำแนะนำเกี่ยวกับสึนามิจากบางส่วนของนิวซีแลนด์และญี่ปุ่น ไปยังสหรัฐอเมริกาและบริติชโคลัมเบียของแคนาดาด้วย ล่าสุดวันนี้ ศูนย์เตือนภัยสึนามิแห่งชาติระบุว่า คำแนะนำเกี่ยวกับสึนามิบริเวณชายฝั่งเบื้องต้นนั้นรวมถึงรัฐแคลิฟอร์เนีย โอเรกอน วอชิงตัน และอลาสก้า หลายแห่งได้ถูกยกเลิกไปแล้ว

เถ้าลอยขึ้นไปในอากาศ หลังจากการปะทุของภูเขาไฟใต้น้ำอันทรงพลังในแปซิฟิกใต้