“การปฏิวัติวัฒนธรรม” ดูเหมือนเป็นหัวข้อที่คนจีนซึ่งผ่านพ้นมันมา มักไม่อยากพูดถึง เพราะมันเป็นความทรงจำทั้งเจ็บปวด และสับสน
มันคือเหตุการณ์ที่เหล่าเด็กวัยรุ่นพากันลุกขึ้นยืน! แล้วออกไปจับคนแก่ที่กำลังดื่มน้ำชามาตบหัว! จับครูที่สอนตำราขงจื้อมาทุบตี! แล้วเข้าทำลายโบสถ์วิหาร หรืออะไรก็ตามที่เป็นสัญลักษณ์ของพวกทุนนิยมศักดินาอันชั่วร้าย!
...หลังเหมาเจ๋อตงได้สถาปนาสาธารณรัฐประชาชนจีนขึ้น เขาก็ทำการปราบปรามนายทุน เชิดชูกรรมาชีพ แม้สร้างสิ้งดีงามไว้มากมาย แต่ก็บริหารพลาดหลายอย่าง จนมีคนอดตายนับล้านคน
เชื่อว่าเหตุนี้ทำให้เหมาหวาดกลัวการเสียอำนาจ จึงคิดแคมเปญหนึ่งขึ้นมาในปี 1966
...แคมเปญนี้ชื่อว่า “การปฏิวัติวัฒนธรรม”
...มันเป็นสิ่งซึ่งจะเปลี่ยนโฉมหน้าจีนไปตลอดกาล…
*** จุดเริ่มต้นของเหมาเจ๋อตง ***
เหมาเจ๋อตงเกิดในปี 1893 ในครอบครัวชาวนาที่มีอันจะกิน เขาเริ่มสนใจแนวคิดฝั่งซ้ายตั้งแต่สมัยเรียน
ต่อมาเมื่อแนวคิดสังคมนิยมมาร์กซิสต์เบ่งบานในประเทศจีน เหมาก็ทำกิจกรรมเคลื่อนไหวหลายประการกระทั่งเข้าร่วมกับพรรคคอมมิวนิสต์ซึ่งก่อตั้งอย่างเป็นทางการในวันที่ 1 กรกฎาคม 1921
ภาพแนบ: แผนที่การเดินทัพทางไกล
เหมาโดดเด่นขึ้นในพรรคคอมมิวนิสต์จากการเป็นผู้นำ “การเดินทัพทางไกล” (The Long March) ในปี 1934
เขาได้พาทหารชาวนาและกรรมกรหลายแสนคนเดินทางฝ่าอันตรายไปตั้งหลักยังจุดยุทธศาสตร์ทางตะวันตก รวมระยะทาง 25,000 ลี้ เผชิญภูมิศาสตร์ยากลำบากทุกรูปแบบ แม้จะต้องเสียกำลังพลไปนับหมื่น แต่ความทรหดอดทนของเหมาและคณะซื้อใจประชาชนได้มาก
ภาพแนบ: เหมาประกาศสถาปนาสาธารณรัฐประชาชนจีน
...ในที่สุดเหมาก็นำพรรครบชนะจีนคณะชาติ ประกาศสถาปนา “สาธารณรัฐประชาชนจีน” ในปี 1949 นับแต่นั้นจีนแผ่นดินใหญ่ก็ถูกปกครองโดยระบอบคอมมิวนิสต์...
*** คอมมิวนิสต์แบบจีน ***
พรรคคอมมิวนิสต์จีนภายใต้การนำของเหมา พยายามส่งเสริมความเท่าเทียมในทุกด้าน ภายใต้หลักการ “ประชาธิปไตยใหม่” (New Democracy) ซึ่งเขามองว่า ต่างกับระบบประชาธิปไตยของโลกตะวันตกเป็น “ประชาธิปไตยเก่า” (Old Democracy) ที่มีไว้เอื้อนายทุน
เหมาดำเนินนโยบายปฏิรูปที่ดินโดยใช้กำลังยึดที่จากเจ้าของเดิมไปแจกให้ชาวนา รวมทั้งมีการปราบปรามพวกนายทุนอย่างหนัก
ต่อมาเขายังเริ่มนโยบาย “ก้าวกระโดดไปข้างหน้า” (Great Leap Forward) ซึ่งเร่งการเปลี่ยนแปลงประเทศจากเกษตรกรรมเป็นอุตสาหกรรมในปี 1958
ทว่าการลดจำนวนเกษตรกรแล้วไปเพิ่มแรงงานอุตสาหกรรมอย่างกระทันหัน และการให้นโยบายผิดพลาด (ยกตัวอย่างเช่น การสั่งให้ประชาชนฆ่านกกระจอก เพราะมันขโมยข้าว ...แต่พอนกกระจอกตายกันมาก พวกแมลงศัตรูพืชที่ขาดศัตรูตามธรรมชาติก็มาทำลายพืชผลหนักกว่าเก่า) ทำให้เกิดภาวะขาดแคลนอาหาร จนทำให้มีผู้อดอยากเสียชีวิตหลายสิบล้านคน
เหมาเสียความนับถือในหมู่ผู้นำพรรคและถูกวิพากษ์วิจารณ์อย่างหนักหน่วง แม้จะสั่งหยุดนโยบายไปในปี 1962 แต่อำนาจเหมายังไม่มั่นคงเหมือนเก่า
เขารู้สึกไม่มั่นคงเลยเลยสนับสนุนให้กลุ่มเยาวชนที่ถูกล้างสมองให้รักตน ออกมาปราบศัตรูทางการเมืองภายใต้แคมเปญ "การปฏิวัติวัฒนธรรม" ในเดือนสิงหาคม ปี 1966 โดยอ้างว่าเป็นการจัดการศัตรูของชนชั้นกรรมาชีพ
ภาพแนบ: หนังสือปกแดงฉบับภาษาอังกฤษ
*** เรดการ์ดและแก๊งสี่คน ***
เยาวชนที่ลุกฮือขึ้นมานั้น เรียกว่าพวก “เรดการ์ด” (Red Guard) มีไอเทมประจำตัวคือหนังสือ “คติพจน์ของประธานเหมาเจ๋อตง” หรือที่เรารู้จักกันดีว่า “หนังสือปกแดง” ซึ่งรวมรวมแนวคิดของเหมาไว้
เรดการ์ดได้ออกไปกดขี่คนที่ (เชื่อว่า) ยังอินกับวัฒนธรรมเดิมอย่างโหดร้าย โดยมุ่งขจัด “สี่สิ่งเก่า” อันได้แก่ แนวคิดเก่า, วัตนธรรมเก่า, พฤติกรรมเก่า, และประเพณีเก่า ซึ่งเอื้อนายทุน ทำให้จีนล้าหลัง เพื่อสร้าง “สี่สิ่งใหม่” ขึ้นมาแทน
ในทางปฏิบัติไม่ว่าใครก็สามารถถูกกล่าวหาว่า “เป็นพวกล้าหลัง” ได้ แค่ใช้ของที่ดูฟุ่มเฟือย, อ่านหนังสือขงจื้อ, หรือไหว้เจ้าก็ถูกจับกระทืบได้หมด
ภาพแนบ: เหมากับ (อดีต) สหายศึก
พวกเรดการ์ดใช้ข้ออ้างดังกล่าวกำจัดผู้นำพรรคคอมมิวนิสต์จำนวนมากที่เหมาไม่เชื่อใจ
คนที่เคยร่วมเป็นร่วมตายเดินทัพทางไกลมาด้วยกันก็ยังโดน เรียกว่าสหายเก่าของเหมานั้นใครไม่โดนรังแกคือแปลก
ภาพแนบ: เจียงชิงกับเหมา
ขณะเดียวกัน อำนาจรัฐตกอยู่ในมือของกลุ่มคนใกล้ชิดเหมาที่เรียกว่า “แก๊งสี่คน” (Gang of Four) อันประกอบด้วย เจียงชิง, เหยาเหวินหยวน, จางชุนเฉียว และหวังหงเหวิน
เจียงชิงคนนี้เป็นภรรยาของเหมา และมีศักดิ์เป็นหัวหน้าแก๊ง
เจียงชิงเคยเป็นดาราหนังที่แย่งเหมามาจากภรรยาเก่า ทำให้เหล่าผู้บริหารพรรคคอมมิวนิสต์ไม่ชอบเธอนัก และบังคับให้เจียงชิงต้องทำตัวโลว์โปรไฟล์อยู่หลายปี สร้างความเจ็บแค้นแก่เธอยิ่ง
ภาพแนบ: เหมากับเติ้งเสี่ยวผิง
พอเหมาให้อำนาจเจียงชิงในการจัดการศัตรูทางการเมืองของเขาอย่างล้นเหลือ เธอก็นำกลุ่มเยาวชนหัวรุนแรงจัดการผู้บริหารพรรคคอมมิวนิสต์เพื่อชำระแค้น
หนึ่งในนั้นคือ "เติ้งเสี่ยวผิง" ซึ่งถูดถอดยศไปทำงานระดับล่าง และลูกชายเขาถูกทำร้ายจนพิการ
ภาพแนบ: สีช่วงวัยรุ่น
อีกคนที่ได้รับผลกระทบอย่างรุนแรงจากการปฏิวัติวัฒนธรรมคือ สีจิ้นผิง ซึ่งขณะนั้นอายุเพียง 10 ขวบเศษ
ตอนนั้นมีกลุ่มนักศึกษาหัวรุนแรงมาบุกบ้านสี ตำหนิว่าพ่อของเขาซึ่งเคยมีตำแหน่งในพรรคคอมมิวนิสต์นั้นไม่จงรักภักดีพอ แม่ถูกบังคับให้ด้อยค่าพ่อต่อหน้าสาธารณะชน พ่อถูกจับไปใช้แรงงานและต่อมาถูกขังคุก พี่สาวของสีเครียดจนฆ่าตัวตาย ส่วนตัวสีเองนั้นก็ถูกส่งไปทำงานในมณฑลที่ห่างไกล
..แล้วประเทศจีนก็กลายเป็นดินแดนมิคสัญญี...
ภาพแนบ: ปันเชนลามะโดนประจาน
*** สิ่งที่เกิดขึ้นในปฏิวัติวัฒนธรรม ***
ปัญญาชนในยุคนั้นที่ยังนับถือสี่สิ่งเก่าแม้เพียงเล็กน้อยจะโดนประณาม, เข่นฆ่า, คุมขัง และทรมาน ทำร้ายทั้งร่างกายและจิตใจ ไม่มีการละเว้นว่าเป็นผู้นำศาสนา
เช่น ปันเชนลามะ ภิกษุชั้นสูงของทิเบตก็ยังโดนประจานต่อสาธารณะ มีนักบวชถูกส่งไปใช้แรงงาน แม้แต่คนทำอาชีพครู อาจารย์ ก็โดนลูกศิษย์ทุบตี ทำให้การเรียนการสอนทั่วประเทศเป็นอันชะงัก
รูปแนบ: หุ่นดินเผาสุสานจิ๋นซี ถูกค้นพบในช่วงปลายการปฏิวัติวัฒนธรรม
สำหรับสิ่งก่อสร้างหรือสถาปัตยกรรม ถ้าเบาๆ หน่อยก็จะโดนเปลี่ยนชื่อ เช่น “ถนนไช่เอ้อ” ที่ตั้งชื่อตามนายพลสมัยซุนยัตเซ็น ก็โดนเปลี่ยนชื่อเป็น “ถนนเรดการ์ด”
แต่ถ้าหนักขึ้นมา ก็ไม่พ้นการถูกทำลาย ทั้งวัด, โบสถ์, มัสยิด ของที่เกี่ยวกับศาสนาล้วนจัดอยู่ในหมวดเป็นความเชื่อโบราณ แม้แต่หลุมศพของขงจื๊อ, สุสานจักรพรรดิ ฯลฯ ก็ไม่เว้น สิ่งที่รอดมามักเป็นของที่รัฐบาลปกป้องไว้เอง
เรดการ์ดยังบุกเข้าไปในบ้านของผู้มีอันจะกิน เพื่อทำลายภาพเขียน หนังสือ วรรณกรรมต่างๆ บ้างก็ทำลายข้าวของที่พวกเขามองว่ามีความเชื่อเก่า เช่นเฟอร์นิเจอร์ และสัตว์เลี้ยง ทั้งยังฆ่าล้างประชาชนไปเป็นจำนวนมาก
ซึ่งเหมาได้สั่งให้หน่วยงานรักษากฎหมายทั้งตำรวจทหารไม่ต้องไปยุ่งกับเรดการ์ด จึงไม่มีใครห้ามความโกลาหลนี้
ภาพแนบ: หลี่มินกับสามี โดนจับไปทั้งคู่
แม้กระทั่ง “หลี่มิน” ลูกสาวของเหมาที่เกิดกับภรรยาเก่าก็ไม่วายโดนเรดการ์ดนำไปขู่เข็ญทรมาน บังคับให้วิจารณ์ตนเองว่าใช้ชีวิตอย่างฟุ่มเฟือยเหมือนพวกทุนนิยม
จากนั้นเธอถูกจับไปใช้แรงงานทำการเกษตรอยู่หลายปี เชื่อกันว่าอาจเป็นฝีมือของเจียงชิงและลูกสาวที่เป็นหัวหน้าทีมปฏิวัติวัฒนธรรมกลาง
ด้านเจียงชิงเข้ามามีบทบาทเป็นคนเซนเซอร์งานศิลปะทั้งหมด และเธอก็ทำไปแบบสุดโต่ง ทำให้เกิดศิลปะแนวใหม่ที่มองโลกเป็นขาว/ดำ
...ชาวนาและชนชั้นแรงงานทั้งหมดเป็นคนดี ส่วนชนชั้นนายทุนทั้งหมดเป็นคนเลว...
ซึ่งเอาจริงก็เป็นเรื่องย้อนแย้ง เพราะเจียงชิงเคยเป็นดาราหนัง ใช้ชีวิตอย่างหรูหรามาก่อน
*** ผลกระทบที่เกิดขึ้น ***
การปฏิวัติวัฒนธรรมทำให้เศรษฐกิจจีนตกต่ำ เพราะแรงงานทุกคนนับเป็นชนชั้นกรรมาชีพ ได้ค่าจ้างใกล้กันหมด ดังนั้นขยันไปก็ไม่ได้อะไรเพิ่มเติม คนจึงไม่มีจิตใจจะทำงาน
ภาพแนบ: โบสถ์ฝรั่งถูกทำลาย แขวนภาพเหมาขึ้นแทน
นอกจากนี้ ความสัมพันธ์ของจีนกับประเทศอื่นๆ ก็ย่ำแย่ลง โดยพวกเรดการ์ดบุกไปสถานทูต,ฝรั่งเศส, อินโดนิเซีย เผารถทูตมองโกเลีย และแขวนป้ายประจานมิสซังอังกฤษ
ยิ่งไปกว่านั้น กลุ่มทูตอังกฤษยังต้องหลบหนีหลังสถานทูตถูกเผา ท่ามกลางเสียงของผู้ชุมนุมภายนอกที่ตะโกนดังลั่นว่า “ฆ่ามัน! ฆ่ามัน!”
ภาพแนบ: เด็กวัยรุ่นไปใช้แรงงาน
ภายหลังเหมาแก่ตัวลงมาก เริ่มคุมความรุนแรงเรดการ์ดไม่อยู่จนกลัวจะย้อนมาทำร้ายตนเอง จึงส่งพวกนักศึกษาเหล่านี้ไปใช้แรงงานในต่างจังหวัดร่วมกับชนชั้นกรรมาชีพ
เหมาได้สั่งให้กองทัพปลดปล่อยประชาชนเข้ามามีบทบาทแทน ทำให้จีนอยู่ภายในอิทธิพลทางการทหารอยู่พักใหญ่
*** จุดสิ้นสุดการปฏิวัติ ***
ในที่สุดเมื่อเหมาเสียชีวิตในปี 1976 พวกสมาชิกพรรคคอมมิวนิสต์ที่อดทนมานานก็ร่วมกันปฏิวัติโค่นล้ม จับแก๊ง 4 คนและผู้เกี่ยวข้องมาขึ้นศาล แล้วยก เติ้งเสี่ยวผิง สมาชิกพรรคสายปฏิรูป ขึ้นเป็นผู้นำแทน
เติ้งดำเนินการปฏิรูปประเทศจีนให้เป็นทุนนิยม ตามคำกล่าวอันโด่งดังว่า “แมวขาวหรือดำ ขอเพียงจับหนูได้ก็เป็นแมวที่ดี”
...การปฏิรูปของเติ้งทำให้จีนเจริญรุ่งเรืองจนมีฐานะมหาอำนาจของโลก อย่างที่เราเห็นทุกวันนี้…
*** อ่านต่อใน comment นะครับ ***
*** การปฏิวัฒนธรรมจีน: เมื่อวัยรุ่นลากคนแก่มาตบหัว ***
มันคือเหตุการณ์ที่เหล่าเด็กวัยรุ่นพากันลุกขึ้นยืน! แล้วออกไปจับคนแก่ที่กำลังดื่มน้ำชามาตบหัว! จับครูที่สอนตำราขงจื้อมาทุบตี! แล้วเข้าทำลายโบสถ์วิหาร หรืออะไรก็ตามที่เป็นสัญลักษณ์ของพวกทุนนิยมศักดินาอันชั่วร้าย!
...หลังเหมาเจ๋อตงได้สถาปนาสาธารณรัฐประชาชนจีนขึ้น เขาก็ทำการปราบปรามนายทุน เชิดชูกรรมาชีพ แม้สร้างสิ้งดีงามไว้มากมาย แต่ก็บริหารพลาดหลายอย่าง จนมีคนอดตายนับล้านคน
เชื่อว่าเหตุนี้ทำให้เหมาหวาดกลัวการเสียอำนาจ จึงคิดแคมเปญหนึ่งขึ้นมาในปี 1966
...แคมเปญนี้ชื่อว่า “การปฏิวัติวัฒนธรรม”
...มันเป็นสิ่งซึ่งจะเปลี่ยนโฉมหน้าจีนไปตลอดกาล…
*** จุดเริ่มต้นของเหมาเจ๋อตง ***
เหมาเจ๋อตงเกิดในปี 1893 ในครอบครัวชาวนาที่มีอันจะกิน เขาเริ่มสนใจแนวคิดฝั่งซ้ายตั้งแต่สมัยเรียน
ต่อมาเมื่อแนวคิดสังคมนิยมมาร์กซิสต์เบ่งบานในประเทศจีน เหมาก็ทำกิจกรรมเคลื่อนไหวหลายประการกระทั่งเข้าร่วมกับพรรคคอมมิวนิสต์ซึ่งก่อตั้งอย่างเป็นทางการในวันที่ 1 กรกฎาคม 1921
ภาพแนบ: แผนที่การเดินทัพทางไกล
เหมาโดดเด่นขึ้นในพรรคคอมมิวนิสต์จากการเป็นผู้นำ “การเดินทัพทางไกล” (The Long March) ในปี 1934
เขาได้พาทหารชาวนาและกรรมกรหลายแสนคนเดินทางฝ่าอันตรายไปตั้งหลักยังจุดยุทธศาสตร์ทางตะวันตก รวมระยะทาง 25,000 ลี้ เผชิญภูมิศาสตร์ยากลำบากทุกรูปแบบ แม้จะต้องเสียกำลังพลไปนับหมื่น แต่ความทรหดอดทนของเหมาและคณะซื้อใจประชาชนได้มาก
ภาพแนบ: เหมาประกาศสถาปนาสาธารณรัฐประชาชนจีน
...ในที่สุดเหมาก็นำพรรครบชนะจีนคณะชาติ ประกาศสถาปนา “สาธารณรัฐประชาชนจีน” ในปี 1949 นับแต่นั้นจีนแผ่นดินใหญ่ก็ถูกปกครองโดยระบอบคอมมิวนิสต์...
*** คอมมิวนิสต์แบบจีน ***
พรรคคอมมิวนิสต์จีนภายใต้การนำของเหมา พยายามส่งเสริมความเท่าเทียมในทุกด้าน ภายใต้หลักการ “ประชาธิปไตยใหม่” (New Democracy) ซึ่งเขามองว่า ต่างกับระบบประชาธิปไตยของโลกตะวันตกเป็น “ประชาธิปไตยเก่า” (Old Democracy) ที่มีไว้เอื้อนายทุน
เหมาดำเนินนโยบายปฏิรูปที่ดินโดยใช้กำลังยึดที่จากเจ้าของเดิมไปแจกให้ชาวนา รวมทั้งมีการปราบปรามพวกนายทุนอย่างหนัก
ต่อมาเขายังเริ่มนโยบาย “ก้าวกระโดดไปข้างหน้า” (Great Leap Forward) ซึ่งเร่งการเปลี่ยนแปลงประเทศจากเกษตรกรรมเป็นอุตสาหกรรมในปี 1958
ทว่าการลดจำนวนเกษตรกรแล้วไปเพิ่มแรงงานอุตสาหกรรมอย่างกระทันหัน และการให้นโยบายผิดพลาด (ยกตัวอย่างเช่น การสั่งให้ประชาชนฆ่านกกระจอก เพราะมันขโมยข้าว ...แต่พอนกกระจอกตายกันมาก พวกแมลงศัตรูพืชที่ขาดศัตรูตามธรรมชาติก็มาทำลายพืชผลหนักกว่าเก่า) ทำให้เกิดภาวะขาดแคลนอาหาร จนทำให้มีผู้อดอยากเสียชีวิตหลายสิบล้านคน
เหมาเสียความนับถือในหมู่ผู้นำพรรคและถูกวิพากษ์วิจารณ์อย่างหนักหน่วง แม้จะสั่งหยุดนโยบายไปในปี 1962 แต่อำนาจเหมายังไม่มั่นคงเหมือนเก่า
เขารู้สึกไม่มั่นคงเลยเลยสนับสนุนให้กลุ่มเยาวชนที่ถูกล้างสมองให้รักตน ออกมาปราบศัตรูทางการเมืองภายใต้แคมเปญ "การปฏิวัติวัฒนธรรม" ในเดือนสิงหาคม ปี 1966 โดยอ้างว่าเป็นการจัดการศัตรูของชนชั้นกรรมาชีพ
ภาพแนบ: หนังสือปกแดงฉบับภาษาอังกฤษ
*** เรดการ์ดและแก๊งสี่คน ***
เยาวชนที่ลุกฮือขึ้นมานั้น เรียกว่าพวก “เรดการ์ด” (Red Guard) มีไอเทมประจำตัวคือหนังสือ “คติพจน์ของประธานเหมาเจ๋อตง” หรือที่เรารู้จักกันดีว่า “หนังสือปกแดง” ซึ่งรวมรวมแนวคิดของเหมาไว้
เรดการ์ดได้ออกไปกดขี่คนที่ (เชื่อว่า) ยังอินกับวัฒนธรรมเดิมอย่างโหดร้าย โดยมุ่งขจัด “สี่สิ่งเก่า” อันได้แก่ แนวคิดเก่า, วัตนธรรมเก่า, พฤติกรรมเก่า, และประเพณีเก่า ซึ่งเอื้อนายทุน ทำให้จีนล้าหลัง เพื่อสร้าง “สี่สิ่งใหม่” ขึ้นมาแทน
ในทางปฏิบัติไม่ว่าใครก็สามารถถูกกล่าวหาว่า “เป็นพวกล้าหลัง” ได้ แค่ใช้ของที่ดูฟุ่มเฟือย, อ่านหนังสือขงจื้อ, หรือไหว้เจ้าก็ถูกจับกระทืบได้หมด
ภาพแนบ: เหมากับ (อดีต) สหายศึก
พวกเรดการ์ดใช้ข้ออ้างดังกล่าวกำจัดผู้นำพรรคคอมมิวนิสต์จำนวนมากที่เหมาไม่เชื่อใจ
คนที่เคยร่วมเป็นร่วมตายเดินทัพทางไกลมาด้วยกันก็ยังโดน เรียกว่าสหายเก่าของเหมานั้นใครไม่โดนรังแกคือแปลก
ภาพแนบ: เจียงชิงกับเหมา
ขณะเดียวกัน อำนาจรัฐตกอยู่ในมือของกลุ่มคนใกล้ชิดเหมาที่เรียกว่า “แก๊งสี่คน” (Gang of Four) อันประกอบด้วย เจียงชิง, เหยาเหวินหยวน, จางชุนเฉียว และหวังหงเหวิน
เจียงชิงคนนี้เป็นภรรยาของเหมา และมีศักดิ์เป็นหัวหน้าแก๊ง
เจียงชิงเคยเป็นดาราหนังที่แย่งเหมามาจากภรรยาเก่า ทำให้เหล่าผู้บริหารพรรคคอมมิวนิสต์ไม่ชอบเธอนัก และบังคับให้เจียงชิงต้องทำตัวโลว์โปรไฟล์อยู่หลายปี สร้างความเจ็บแค้นแก่เธอยิ่ง
ภาพแนบ: เหมากับเติ้งเสี่ยวผิง
พอเหมาให้อำนาจเจียงชิงในการจัดการศัตรูทางการเมืองของเขาอย่างล้นเหลือ เธอก็นำกลุ่มเยาวชนหัวรุนแรงจัดการผู้บริหารพรรคคอมมิวนิสต์เพื่อชำระแค้น
หนึ่งในนั้นคือ "เติ้งเสี่ยวผิง" ซึ่งถูดถอดยศไปทำงานระดับล่าง และลูกชายเขาถูกทำร้ายจนพิการ
ภาพแนบ: สีช่วงวัยรุ่น
อีกคนที่ได้รับผลกระทบอย่างรุนแรงจากการปฏิวัติวัฒนธรรมคือ สีจิ้นผิง ซึ่งขณะนั้นอายุเพียง 10 ขวบเศษ
ตอนนั้นมีกลุ่มนักศึกษาหัวรุนแรงมาบุกบ้านสี ตำหนิว่าพ่อของเขาซึ่งเคยมีตำแหน่งในพรรคคอมมิวนิสต์นั้นไม่จงรักภักดีพอ แม่ถูกบังคับให้ด้อยค่าพ่อต่อหน้าสาธารณะชน พ่อถูกจับไปใช้แรงงานและต่อมาถูกขังคุก พี่สาวของสีเครียดจนฆ่าตัวตาย ส่วนตัวสีเองนั้นก็ถูกส่งไปทำงานในมณฑลที่ห่างไกล
..แล้วประเทศจีนก็กลายเป็นดินแดนมิคสัญญี...
ภาพแนบ: ปันเชนลามะโดนประจาน
*** สิ่งที่เกิดขึ้นในปฏิวัติวัฒนธรรม ***
ปัญญาชนในยุคนั้นที่ยังนับถือสี่สิ่งเก่าแม้เพียงเล็กน้อยจะโดนประณาม, เข่นฆ่า, คุมขัง และทรมาน ทำร้ายทั้งร่างกายและจิตใจ ไม่มีการละเว้นว่าเป็นผู้นำศาสนา
เช่น ปันเชนลามะ ภิกษุชั้นสูงของทิเบตก็ยังโดนประจานต่อสาธารณะ มีนักบวชถูกส่งไปใช้แรงงาน แม้แต่คนทำอาชีพครู อาจารย์ ก็โดนลูกศิษย์ทุบตี ทำให้การเรียนการสอนทั่วประเทศเป็นอันชะงัก
รูปแนบ: หุ่นดินเผาสุสานจิ๋นซี ถูกค้นพบในช่วงปลายการปฏิวัติวัฒนธรรม
สำหรับสิ่งก่อสร้างหรือสถาปัตยกรรม ถ้าเบาๆ หน่อยก็จะโดนเปลี่ยนชื่อ เช่น “ถนนไช่เอ้อ” ที่ตั้งชื่อตามนายพลสมัยซุนยัตเซ็น ก็โดนเปลี่ยนชื่อเป็น “ถนนเรดการ์ด”
แต่ถ้าหนักขึ้นมา ก็ไม่พ้นการถูกทำลาย ทั้งวัด, โบสถ์, มัสยิด ของที่เกี่ยวกับศาสนาล้วนจัดอยู่ในหมวดเป็นความเชื่อโบราณ แม้แต่หลุมศพของขงจื๊อ, สุสานจักรพรรดิ ฯลฯ ก็ไม่เว้น สิ่งที่รอดมามักเป็นของที่รัฐบาลปกป้องไว้เอง
เรดการ์ดยังบุกเข้าไปในบ้านของผู้มีอันจะกิน เพื่อทำลายภาพเขียน หนังสือ วรรณกรรมต่างๆ บ้างก็ทำลายข้าวของที่พวกเขามองว่ามีความเชื่อเก่า เช่นเฟอร์นิเจอร์ และสัตว์เลี้ยง ทั้งยังฆ่าล้างประชาชนไปเป็นจำนวนมาก
ซึ่งเหมาได้สั่งให้หน่วยงานรักษากฎหมายทั้งตำรวจทหารไม่ต้องไปยุ่งกับเรดการ์ด จึงไม่มีใครห้ามความโกลาหลนี้
ภาพแนบ: หลี่มินกับสามี โดนจับไปทั้งคู่
แม้กระทั่ง “หลี่มิน” ลูกสาวของเหมาที่เกิดกับภรรยาเก่าก็ไม่วายโดนเรดการ์ดนำไปขู่เข็ญทรมาน บังคับให้วิจารณ์ตนเองว่าใช้ชีวิตอย่างฟุ่มเฟือยเหมือนพวกทุนนิยม
จากนั้นเธอถูกจับไปใช้แรงงานทำการเกษตรอยู่หลายปี เชื่อกันว่าอาจเป็นฝีมือของเจียงชิงและลูกสาวที่เป็นหัวหน้าทีมปฏิวัติวัฒนธรรมกลาง
ด้านเจียงชิงเข้ามามีบทบาทเป็นคนเซนเซอร์งานศิลปะทั้งหมด และเธอก็ทำไปแบบสุดโต่ง ทำให้เกิดศิลปะแนวใหม่ที่มองโลกเป็นขาว/ดำ
...ชาวนาและชนชั้นแรงงานทั้งหมดเป็นคนดี ส่วนชนชั้นนายทุนทั้งหมดเป็นคนเลว...
ซึ่งเอาจริงก็เป็นเรื่องย้อนแย้ง เพราะเจียงชิงเคยเป็นดาราหนัง ใช้ชีวิตอย่างหรูหรามาก่อน
*** ผลกระทบที่เกิดขึ้น ***
การปฏิวัติวัฒนธรรมทำให้เศรษฐกิจจีนตกต่ำ เพราะแรงงานทุกคนนับเป็นชนชั้นกรรมาชีพ ได้ค่าจ้างใกล้กันหมด ดังนั้นขยันไปก็ไม่ได้อะไรเพิ่มเติม คนจึงไม่มีจิตใจจะทำงาน
ภาพแนบ: โบสถ์ฝรั่งถูกทำลาย แขวนภาพเหมาขึ้นแทน
นอกจากนี้ ความสัมพันธ์ของจีนกับประเทศอื่นๆ ก็ย่ำแย่ลง โดยพวกเรดการ์ดบุกไปสถานทูต,ฝรั่งเศส, อินโดนิเซีย เผารถทูตมองโกเลีย และแขวนป้ายประจานมิสซังอังกฤษ
ยิ่งไปกว่านั้น กลุ่มทูตอังกฤษยังต้องหลบหนีหลังสถานทูตถูกเผา ท่ามกลางเสียงของผู้ชุมนุมภายนอกที่ตะโกนดังลั่นว่า “ฆ่ามัน! ฆ่ามัน!”
ภาพแนบ: เด็กวัยรุ่นไปใช้แรงงาน
ภายหลังเหมาแก่ตัวลงมาก เริ่มคุมความรุนแรงเรดการ์ดไม่อยู่จนกลัวจะย้อนมาทำร้ายตนเอง จึงส่งพวกนักศึกษาเหล่านี้ไปใช้แรงงานในต่างจังหวัดร่วมกับชนชั้นกรรมาชีพ
เหมาได้สั่งให้กองทัพปลดปล่อยประชาชนเข้ามามีบทบาทแทน ทำให้จีนอยู่ภายในอิทธิพลทางการทหารอยู่พักใหญ่
*** จุดสิ้นสุดการปฏิวัติ ***
ในที่สุดเมื่อเหมาเสียชีวิตในปี 1976 พวกสมาชิกพรรคคอมมิวนิสต์ที่อดทนมานานก็ร่วมกันปฏิวัติโค่นล้ม จับแก๊ง 4 คนและผู้เกี่ยวข้องมาขึ้นศาล แล้วยก เติ้งเสี่ยวผิง สมาชิกพรรคสายปฏิรูป ขึ้นเป็นผู้นำแทน
เติ้งดำเนินการปฏิรูปประเทศจีนให้เป็นทุนนิยม ตามคำกล่าวอันโด่งดังว่า “แมวขาวหรือดำ ขอเพียงจับหนูได้ก็เป็นแมวที่ดี”
...การปฏิรูปของเติ้งทำให้จีนเจริญรุ่งเรืองจนมีฐานะมหาอำนาจของโลก อย่างที่เราเห็นทุกวันนี้…
*** อ่านต่อใน comment นะครับ ***