ที่ผมบอกว่า"ต่อไปเราอาจจะไม่สนใจจำนวนผู้ติดเชื้อแล้ว"  ไม่ได้พูดไปเรื่อยนะ แต่ดูจากสิงคโปร์เขาคิดแบบนี้กันแล้ว โดยจะไปเน้นที่ตัวเลขผู้ป่วยหนักที่ต้องเข้าโรงพยาบาล(Severe case)แทน แต่เขาพูดได้เพราะเขาฉีดวัคซีนไปแล้วกว่า 75%ของจำนวนประชากร 
https://edition.cnn.com/travel/article/singapore-covid-plan-intl-hnk/index.html
https://www.reuters.com/world/asia-pacific/vaccinated-people-singapore-make-up-three-quarters-recent-covid-19-cases-2021-07-23/

เหตุผลเพราะไวรัสCovidมันกลายพันธุ์เรื่อยๆ ตัวเลขประสิทธิภาพการป้องการการติดเชื้อของวัคซีนทั้ง mRNA , AZ, Sinovac Sinopharm มันตกลงเรื่อยๆเมื่อเจอกับเชื้อกลายพันธุ์  
ดูข้อมูลได้จาก คุณ สมาชิกหมายเลข 6574353  https://ppantip.com/topic/40888010  

แต่จะเห็นว่า แม้ทั้ง Pfizer และ AZ ตัวเลขประสิทธิภาพการป้องการการติดเชื้อจะลดลงทั้งคู่เมื่อเจอเชื้อDelta  แต่การป้องกันSevere caseและการตายยังคงแน่นอนที่ใกล้ 100% 

ผมอยากจะอธิบายการทำงานของวัคซีนแบบฉีดที่เราๆฉีดกันหน่อยว่าวัคซีนทำงานยังไง  เผื่อเวลาไปเจอพาดหัวข่าวว่า"ติดเชื้อทั้งๆที่ฉีดAZครบ2เข็มแล้ว" คุณจะได้ไม่ตกใจและรู้ว่าติดเชื้อแต่วัคซีนมันก็ยังทำงานของมันอยู่
 
 
วัคซีนที่เราฉ๊ดกันนี้จะไปกระตุ้นภูมิคุ้มกันแบบจำเพาะ(Adaptive immunity) “ในกระแสเลือด” ซึ่งจะมี 2 แบบใหญ่ๆคือ
1.       Humoral mediated immunity (HMI) หรือภูมิคุ้มกันแบบสารน้ำ  มันก็คือ Antibodyเราๆแห่ไปตรวจกันนั้นแหล่ะครับ ส่วนใหญ่จะให้หน่วย AU/ml. antibodyในกระแสเลือดจะเป็นชนิดIgG   

[Spoil] คลิกเพื่อดูข้อความที่ซ่อนไว้1.       IgG   ตัวAntibodyมันจะเป็นโปรตีนรูปตัวYจะผลิตโดย B-Lymphocyte ซึ่งจะรับAntigenจากวัคซีนมาผลิตเองหรือรับต่อจาก T-helper(CD4)อีกทีก็ได้(ถ้างงตรงนี้ผ่านไปดูสรุปเลยได้ครับ)     ซึ่งAntibodyที่เราต้องการคือAntibodyที่จำเพาะต่อspike protein ของไวรัส ทำให้ไวรัสนั้นไม่สามารถติดเชื้อเข้าสู่เซลล์เราได้ เรียกว่า Neutralized  ซึ่งไวรัสที่โดนAntibody neutralizedไปแล้วจะโดนเอารวมๆกันแล้วให้เม็ดเลือดขาวเราจับกินต่อไป     
โดยตามปกติปริมาณ Antibody จะshootขึ้นสูงสุดหลังจากได้วัคซีนเข็มที่ 2  แล้วจะค่อยๆลดลงถ้าไม่มีการติดเชื้อก็จะลดลงอยู่ในระดับต่ำ  แต่ไม่ต้องตกใจเพราะ B-Lymphocyteที่สร้างantibodyนั้นจะแปลงร่างเป็นB-memory cell ไปอยู่ในไขกระดูก ถ้ามีการติดเชื้อB-memoryนี้กฌจะออกมาในกระแสเลือดมาปั้มantibodyออกมาต่อต้านไวรัส

คลิปการNeutralizedของ Antibodyต่อเชื้อไวรัส


สรุป ภูมิคุ้มกันแบบ HMI มันก็เหมือน Iron dome  ทำงานอัตโนมัติครอบคลุมทุกที่ที่กระแสเลือดไปถึง ถ้าระดับAntibodyสูงๆก็จะป้องกันการติดเชื้อได้ดี แต่ข้อเสียคือAntibodyจะปรายไวรัสได้แค่ตอนที่ไวรัสอยู่ในกระแสเลือดเท่านั้น ถ้าช่วงที่ไวรัสเข้าเซลล์ไปแล้วAntibodyจะทำอะไรไม่ได้ต้องให้ T-cytotoxic(CD8)จัดการ  ซึ่งจากข้อมูลปัจจุบัน mRNA> AZ > วัคซีนเชื้อตาย   ส่วนแบบ Protein subunitเช่น Novavaxรอมันออกมาก่อนค่อยว่ากัน

ภาพการกระตุ้นภูมิคุ้มกันของวัคซีนเชื้อตาย

  
 
2.       Cell mediated immunity (CMI) หรือภูมิคุ้มกันจำเพาะแบบเซลล์  มันคือ T-Lymphocyte ซึ่งจะมีหลัก2ตัวคือ T-helper(CD4)กับ T-cytotoxic(CD8)
[Spoil] คลิกเพื่อดูข้อความที่ซ่อนไว้T-helper(CD4)ทำหน้าที่เป็นตัวpower up ให้ B-LymphocyteและT-cytotoxic(CD8)ทำงานได้ดีขึ้น 
อีกตัวคือ T-cytotoxic(CD8)ตัวนี้คือพระเอกของระบบนี้เพราะมันจะทำหน้าที่ทำลายเซลล์ร่างกายเราที่ติดเชื้อไวรัสไปแล้ว
 
 ซึ่งเซลล์ร่างกายเราจะฟ้องว่าฉันติดเชื้อแล้วนะแล้วCD8ก็จะวิ่งมาทำลายเซลล์นั้นพร้อมไวรัสในเซลล์ไปด้วย ทำให้แม้เราจะติดCovidแต่ถ้าตัวCD8ทำงานดีเราจะไม่มีอาการหรือป่วยไม่หนัก  

คลิปการทำงานของ T-cytotoxic(CD8) ตั้งแต่ที่ไวรัสติเชื้อเข้าเซลล์

สรุป ภูมิคุ้มกันแบบ CMI มันเหมือนรถถังหรือเครืองบินทิ้งระเบิด จะทำลายเซลล์ที่ติดเชื้อแต่ไม่ทำงานโดยอัตโนมัตต้องมีการสั่งและชี้เป้าจากเซลล์ที่ติดเชื้อก่อน  โดยCMIนี้ วัคซีนVirus Vector อย่างAZจะกระตุ้นได้ดีมาก รองมาคือ mRNA  ส่วนวัคซีนเชื้อตายและProtein Subunitมีกระตุ้นแค่CD4แต่ไม่ได้กระตุ้น CD8  ตัวCMIจะบอกว่าติดเชื้อไปแล้วอาการจะหนักเบาแค่ไหน 

 ภาพการกระตุ้นภูมิคุ้มกันของ Virus Vector Vaccine เช่น AZ