ระบบมหาวิทยาลัยชั้นนําปัจจุบันส่วนใหญ่ออกนอกระบบแล้วทั้งสิ้น การออกนอกระบบของมหาวิทยาลัยมีผลกับเรื่อง งบประมาณและค่าใช้จ่ายของภาควิชาและเป็นปัญหาหลักที่เกิดขึ้น อาจารย์ทุกท่านต้องถูกบังคับให้รับงานหรือขอทุนวิจัยในนามของมหาวิทยาลัย หรือเปิดภาควิชาภาษาอังกฤษ เพื่อเป็นรายได้แล้วผลงานให้กับมหาวิทยาลัยและตัวเอง ใครที่ต้องการตํ่าแหน่งหน้าที่การงานที่เก้าหน้า การมีเพื่อนฝูงช่วยประเมิณหรือรองรับผลงานจะดีมากเช่นกัน

จากที่ผมกล่าวมาข้างต้นคุณพอจะทราบระบบของมหาวิทยาลัยบ้างแล้วใช่ไหมครับ ระบบตรงนี้จะส่งผลถึงการรับสมัครเข้ามาเป็นอาจารย์โดยส่วนใหญ่ อาจารย์ที่อยู่ก่อนหน้านี้จะพยายามเอาพวกของตัวเองเข้าในไปรั้วของมหาวิทยาให้ได้เพราะจะได้ความสะดวกสบายในการทํางานวิจัย หรือช่วยเหลือในการประเมิณงานแม้กระทั้งงานสอน (อาจารย์เข้าใหม่ทุกท่านจะถูกอาจารย์เก่าๆหรือคนที่รับมานั้น โยนงานสอนวิชาพื้นฐานให้ เนื่องจากต้องตรวจข้อสอบเยอะ วุ่นวาย เหนื่อย) ฉะนั้นการสมัครเองแทบจะเป็นไปไม่ได้เลยครับ อย่างน้อยที่สุดคุณต้องสนิทกับอาจารย์ 1 - 2 ท่านข้างใน และอาจารย์ท่านนั้นต้องมีอํานาจมากพอในหน่วยงาน

การสมัครนั้น "ขึ้นอยู่กับคนของใคร" ระเบียบและกฎต่างๆจะออกมาเพื่อคนนั้นเท่านั้น ใครบอกคุณว่าจบที่ไทยก็พอแล้ว อย่าไปเชื่อครับ มหาลัยชั้นนําไม่เคยออกระเบียบว่าต้องจบที่ไทยหรือต่างประเทศ แต่ถ้าคุณลองไปสมัครและคุณจบที่ไทย คุณจะได้เป็นแค่ตัวประกอบเพิ่มผลงานให้กับฝ่ายต่างๆ ว่าคณะเรามีคนสนใจเยอะนะ

ทราบไหมครับว่าถ้ามีคนสมัครจบจากต่างประเทศและจบจากไทยอย่างล่ะ 1 คน ต่อให้คนที่จบจากไทยจะดีแค่ไหนเลิศหรูอย่างไร มหาลัยชั้นนําเหล่านั้นแทบจะไม่สนใจเลย ต่อให้คนจบจากต่างประเทศไปสัมภาษณ์แล้วแต่สุดท้ายเค้าปฏิเสธในการร่วมการทํางานด้วย เค้าก็ไม่เรียกคนที่จบจากไทย ก็แค่ประกาศว่า "ไม่มีผู้ผ่านเข้าเกณฑ์การรับสมัคร" นอกจาก "ขึ้นอยู่กับคนของใคร" ถ้าในกรณีนี้อะไรก็ได้ทั้งนั้นครับ นอกเสียจากคุณสมัครเป็นอาจารย์มหาวิทยาลัยที่ขาดแคลนอยู่พอดีหรือมหาวิทยาลัยที่ไม่ค่อยเป็นที่นิยม อันนี้แหละแข่งกันที่โปรไฟล์ล้วนๆ

ดังนั้นคุณพอจะทราบแล้วว่าอยากเป็นอาจารย์ต้องทําอย่าไรบ้าง......

มาพูดถึงเรื่องทุนกัน ทุนนั้นมีหลากหลายแบบมากมาย ผมจะไม่พูดถึงทุนที่คุณสามารถหาได้ตามบอร์ด, ตามเว็บสถาทูตต่างๆ หรือแม้ทั่งทุนตัวเอง แต่สิ่งที่ผมจะบอกคือทําแบบไหนแล้วมหาวิทยาลัยต่างประเทศจะรับเข้าไปเรียนต่อ การเรียนต่อปริญญาเอกจําเป็นต้องมีอาจารย์ที่ปรึกษาในปีที่ 2 - 3 แล้วแต่ล่ะประเทศ การจะมีอาจารย์ที่ปรึกษาได้นั้นคุณต้องให้อาจารย์ท่านนั้นเกิดความสนใจในตัวคุณว่าคุณมีงานวิจัยอะไรที่น่าสนใจ แล้วจะทําอย่างไรล่ะให้เค้าสนใจคุณง่ายขึ้น

อาจารย์ที่คุณเห็นบางท่านจบมายังหนุ่ม บางท่านอาจจะมีอายุสักนิด เค้ายังมีความสัมพันธ์กับที่มหาวิทยาลัยเก่า ซึ่งสามารถเขียนเอกสารการแนะนําตัวคุณ เพื่อให้ได้อาจารย์ที่ปรึกษาหรือแม้กระทั่งทุนแบบไม่ต้องใช้คืน อาจารย์ที่ต่างประเทศจะเน้นงานวิจัยเป็นหลักเค้าแทบจะทํางานกันไม่ไหวอยู่แล้ว เค้าอยากจะได้คุณมาทํางานให้เค้าจะตายไป แต่คุณต้องแสดงคุณภาพให้เค้ารับรู้ด้วย เข้ามาแล้วเรียนไม่จบก็มีถมไป แถมต้องใช้คืนอีกเพราะเรียนไม่จบ

ทั้งนี้สิ่งที่ผมพูดไปไม่ได้หมายความว่าจะให้คุณไป "ประจบ" แต่อยากให้คุณมองถึงเรื่อง "Connection" การมี Connection ที่ดีทําให้คุณมีโอกาสทําหลายๆสิ่งได้ง่ายยิ่งขึ้น แต่ไม่ได้หมายถึงจะง่ายไปทั้งหมด ในปัจจุบันสถาบันที่มีชื่อเสียงหรือชั้นนําไม่มีทุนส่งไปเรียนต่ออีกแล้ว จะมีได้ในพิเศษบางกรณีเท่านั้น

ปล. ผมเคยสมัครมาก่อนและปฏิเสธไปเนื่องความพยายามจะหลอกใช้เรา