Post-Series Depression: เมื่อซีรี่ย์จบ แต่คนดูยังมูฟออนไม่ได้
คงไม่มีใครไม่เคยดูซีรี่ย์ใช่มั้ยครับ พี่หมอเองก็ดูมาตั้งแต่สมัยยังเป็นนักเรียนอยู่เลย เพียงแต่ว่ายุคโน้นเค้าเรียกกันว่าหนังชุดซึ่งจะมาในรูปแบบวิดีโอ (มีใครเกิดทันมั้ยครับ😂) ดูทีไรไม่ได้หลับได้นอนทุกที ซึ่งก็คงเหมือนสมัยนี้ที่ถ้าติดเรื่องไหนขึ้นมา ก็ต้องยอมอดตาหลับขับตานอนทุกครั้ง เพราะอยากรู้ว่าเรื่องมันจะจบยังไง
ยิ่งสมัยนี้มีซีรี่ย์ในแพลตฟอร์มออนไลน์ให้เลือกมากมาย แถมอยากดูเมื่อไหร่ก็เปิดดูได้ทันที ก็ทำให้คนยิ่งหันมาติดซีรี่ย์กันมากขึ้น บางคนพอถึงเสาร์-อาทิตย์ก็ไม่อยากออกไปไหน ดูซีรี่ย์กันตั้งแต่เช้ายันค่ำ หรือโต้รุ่งไปเลยก็มี
ซึ่งพฤติกรรมเหล่านี้ย่อมส่งผลต่อการใช้ชีวิตประจำวันของเราและทำให้เกิดผลกระทบด้านสุขภาพอื่นๆ ตามมา เช่น โรคอ้วน หรือการพักผ่อนไม่เพียงพอ รวมไปถึงปัญหาด้านสุขภาพจิต ซึ่งหนึ่งในปัญหาที่เกิดจากการรับชมซีรี่ย์ที่พบได้บ่อยที่สุดก็คือ ภาวะซึมเศร้าหลังดูซีรี่ย์จบ หรือ Post-Series Depression (PSD) แล้วเจ้าภาวะที่ว่าคืออะไร มีสาเหตุหรืออาการเป็นอย่างไร พี่หมอจะมาเล่าให้ฟัง 👇
ภาวะซึมเศร้าหลังดูซีรี่ย์จบ (Post-Series Depression : PSD)
คือ อาการซึมเศร้า โดดเดี่ยว จิตตก เคว้งคว้าง รู้สึกใจหาย 😔 ไม่รู้จะทำอะไรหลังจากที่ซีรี่ย์เรื่องโปรดจบ หรือมีอาการเศร้าร่วมไปกับตัวละครตัวโปรดที่ไม่สมหวัง โดยที่ผู้ชมเองก็บอกไม่ได้เหมือนกันว่าเกิดจากอะไร ทั้งๆที่บางเรื่องก็จบแบบแฮปปี้เอ็นดิ้ง ไม่ได้จบแบบไม่สมหวัง
สาเหตุของภาวะซึมเศร้าหลังดูซีรี่ย์จบ
ทางการแพทย์สันนิษฐานว่าเกิดจากขณะที่เราดูซีรี่ย์นั้น ร่างกายจะหลั่งเอนโดรฟินและโดพามีนออกมา ซึ่งทั้งสองตัวนี้เป็นฮอร์โมนแห่งความสุขและความสนุก พอซีรี่ย์จบ ระดับของฮอร์โมนทั้งสองตัวก็จะค่อยๆ ลดลง ทำให้ความรู้สึกสนุกสนานของเราลดลง ส่งผลให้เรารู้สึกเหงา เคว้งคว้าง ว่างเปล่า ไม่อยากเริ่มต้นดูเรื่องใหม่หรืออ่านอะไรใหม่ๆ
นอกจากนี้ การดูซีรี่ย์มาราธอนติดต่อกันหลายๆ ตอน 👀 หรือดูแบบรวดเดียวจบนั้นมีความสัมพันธ์กับสุขภาพจิตของผู้ดู กล่าวคือ ในขณะที่เราดูซีรี่ย์อย่างต่อเนื่องไปเรื่อยๆ สารแห่งความสุขก็จะหลั่งออกมา ทำให้เรารู้สึกว่ายิ่งดูยิ่งสนุก ยิ่งมีความสุข ทำให้เกิดอาการเสพติดเทียม (Pseudo-Addiction) จนไม่สามารถหยุดดูได้ ส่งผลให้เราอินกับเนื้อเรื่องและมีอารมณ์ร่วมกับซีรี่ย์เรื่องนั้นๆ หรือเอาตัวเข้าไปผูกพันกับตัวละครในเรื่องนั้นๆ มากเกินไป ดังนั้น เมื่อซีรี่ย์จบลง เราจึงไม่ได้ติดตามหรือรู้เห็นความเป็นไปในชีวิตของตัวละครที่เราผูกพันอย่างที่เคยเป็น ส่งผลให้เราเกิดอาการจิตตก ซึมเศร้า หรือในรายที่มีอาการรุนแรงอาจร้องไห้เป็นวันๆ หรือรู้สึกเศร้าต่อเนื่อง ซึ่งอาการเหล่านี้จะหายไปเมื่อเราหันไปติดซีรี่ย์เรื่องใหม่
อาการของภาวะซึมเศร้าหลังดูซีรี่ย์จบ 😥
· รู้สึกใจหาย ซึมเศร้า จิตตก เคว้งคว้าง โดดเดี่ยว
· เศร้าไปกับตัวละครที่ไม่สมหวัง เก็บเอามาคิดวนเวียน
· ห่อเหี่ยวจนไม่รู้สึกอยากทำอะไร เวลาเปิดโทรทัศน์ก็ไม่รู้จะดูอะไร
· รู้สึกนอยด์เหมือนคนอกหัก
· หลับยาก หรือนอนไม่หลับ หากรุนแรงมากอาจถึงขั้นร้องไห้ได้
วิธีหลีกเลี่ยงภาวะซึมเศร้าหลังดูซีรี่ย์จบ 🙅♀️
· พยายามใช้เวลาว่างหรือทำกิจกรรมอย่างอื่นกับเพื่อน หรือคนในครอบครัวร่วมกัน เพื่อเบี่ยงเบนความสนใจจากการดูซีรี่ย์
· หลีกเลี่ยงการดูซีรี่ย์หรืออ่านนิยายเรื่องโปรดแบบรวดเดียวจบ เพราะอาจจะทำให้เราอินกับเรื่องราวและตัวละครมากเกินไป
· หาเพื่อนคอเดียวกันหรือคนที่ชอบในเรื่องเดียวกันพูดคุย เพื่อระบายสิ่งที่เราคิดและรู้สึกออกไป ก็จะช่วยบรรเทาอาการเคว้งคว้างและจิตตกได้
· แนะนำให้หยุดดูก่อนเข้านอนประมาณ 1 ชม. เพื่อหลีกเลี่ยงอาการนอนไม่หลับ เพราะอารมณ์ค้างจากการดูซีรี่ย์ รวมถึงอาการปวดตาที่อาจเกิดขึ้นจากแสงสีฟ้าของหน้าจอแท็บเล็ตหรือสมาร์ทโฟน
· พยายามใช้ชีวิตประจำวันให้เป็นปกติ เช่น รับประทานอาหารให้เป็นเวลา เข้านอนและตื่นนอนในเวลาเดิม เพื่อหลีกเลี่ยงผลกระทบด้านสุขภาพที่อาจเกิดขึ้น
ทั้งนี้ ภาวะซึมเศร้าหลังการดูซีรี่ย์จบนั้น หากมีการปรับเปลี่ยนพฤติกรรมอย่างที่พี่หมอแนะนำไว้ข้างต้น อาการก็จะดีขึ้นได้โดยที่ไม่จำเป็นต้องไปปรึกษาจิตแพทย์หรือพบนักจิตวิทยา แต่ถ้าใครสงสัยว่าตัวเองมีภาวะนี้หรือไม่ ก็สามารถทำแบบคัดกรองภาวะซึมเศร้า หรือ PHQ-9 (Patient Health Questionnaire-9) เบื้องต้นด้วยตัวเองได้ตามด้านล่างนี้ 👇
สำหรับใครที่ทำแบบคัดกรองแล้วได้ตั้งแต่ 9 คะแนนขึ้นไป หรือตอบ 3 คะแนน ในข้อ 9 รวมถึงหากมีอาการอื่นๆร่วมด้วย เช่น นอนไม่หลับ หลับไม่สนิท ไม่มีสมาธิในการทำงานหรือเรียนหนังสือ รับประทานอาหารได้น้อยลง ควรรีบไปปรึกษาจิตแพทย์เพื่อรับการวินิจฉัยและรักษาโดยเร็วที่สุด สมัยนี้เค้ามีบริการให้คำปรึกษาแบบออนไลน์ผ่านทาง
Virtual Hospital ด้วย ถ้าใครสนใจก็สามารถคลิกเข้าไปดูรายละเอียดได้
จริงๆ แล้ว การดูซีรี่ย์ก็มีประโยชน์เหมือนกันนะครับ ถ้าเรารู้จักนำข้อคิดที่ได้มาปรับใช้กับชีวิตประจำวันของเรา แต่ทั้งนี้ก็ต้องไม่ลืมแบ่งเวลาไปทำกิจกรรมอย่างอื่นด้วย ที่สำคัญ อย่าหมกมุ่นกับเรื่องราวและตัวละครในซีรี่ย์มากเกินไปจนลืมดูแลตัวเองและคนรอบข้างนะครับ และสำหรับใครที่ยังมูฟออนจากการดูซีรี่ย์เรื่องโปรดไม่ได้ ก็ไม่ใช่เรื่องผิดอะไร เพราะพี่หมอก็เป็นแบบนั้นเหมือนกัน 😁😁😁
Post-Series Depression: เมื่อซีรี่ย์จบ แต่คนดูยังมูฟออนไม่ได้
คงไม่มีใครไม่เคยดูซีรี่ย์ใช่มั้ยครับ พี่หมอเองก็ดูมาตั้งแต่สมัยยังเป็นนักเรียนอยู่เลย เพียงแต่ว่ายุคโน้นเค้าเรียกกันว่าหนังชุดซึ่งจะมาในรูปแบบวิดีโอ (มีใครเกิดทันมั้ยครับ😂) ดูทีไรไม่ได้หลับได้นอนทุกที ซึ่งก็คงเหมือนสมัยนี้ที่ถ้าติดเรื่องไหนขึ้นมา ก็ต้องยอมอดตาหลับขับตานอนทุกครั้ง เพราะอยากรู้ว่าเรื่องมันจะจบยังไง
ยิ่งสมัยนี้มีซีรี่ย์ในแพลตฟอร์มออนไลน์ให้เลือกมากมาย แถมอยากดูเมื่อไหร่ก็เปิดดูได้ทันที ก็ทำให้คนยิ่งหันมาติดซีรี่ย์กันมากขึ้น บางคนพอถึงเสาร์-อาทิตย์ก็ไม่อยากออกไปไหน ดูซีรี่ย์กันตั้งแต่เช้ายันค่ำ หรือโต้รุ่งไปเลยก็มี
ซึ่งพฤติกรรมเหล่านี้ย่อมส่งผลต่อการใช้ชีวิตประจำวันของเราและทำให้เกิดผลกระทบด้านสุขภาพอื่นๆ ตามมา เช่น โรคอ้วน หรือการพักผ่อนไม่เพียงพอ รวมไปถึงปัญหาด้านสุขภาพจิต ซึ่งหนึ่งในปัญหาที่เกิดจากการรับชมซีรี่ย์ที่พบได้บ่อยที่สุดก็คือ ภาวะซึมเศร้าหลังดูซีรี่ย์จบ หรือ Post-Series Depression (PSD) แล้วเจ้าภาวะที่ว่าคืออะไร มีสาเหตุหรืออาการเป็นอย่างไร พี่หมอจะมาเล่าให้ฟัง 👇
ภาวะซึมเศร้าหลังดูซีรี่ย์จบ (Post-Series Depression : PSD)
คือ อาการซึมเศร้า โดดเดี่ยว จิตตก เคว้งคว้าง รู้สึกใจหาย 😔 ไม่รู้จะทำอะไรหลังจากที่ซีรี่ย์เรื่องโปรดจบ หรือมีอาการเศร้าร่วมไปกับตัวละครตัวโปรดที่ไม่สมหวัง โดยที่ผู้ชมเองก็บอกไม่ได้เหมือนกันว่าเกิดจากอะไร ทั้งๆที่บางเรื่องก็จบแบบแฮปปี้เอ็นดิ้ง ไม่ได้จบแบบไม่สมหวัง
สาเหตุของภาวะซึมเศร้าหลังดูซีรี่ย์จบ
ทางการแพทย์สันนิษฐานว่าเกิดจากขณะที่เราดูซีรี่ย์นั้น ร่างกายจะหลั่งเอนโดรฟินและโดพามีนออกมา ซึ่งทั้งสองตัวนี้เป็นฮอร์โมนแห่งความสุขและความสนุก พอซีรี่ย์จบ ระดับของฮอร์โมนทั้งสองตัวก็จะค่อยๆ ลดลง ทำให้ความรู้สึกสนุกสนานของเราลดลง ส่งผลให้เรารู้สึกเหงา เคว้งคว้าง ว่างเปล่า ไม่อยากเริ่มต้นดูเรื่องใหม่หรืออ่านอะไรใหม่ๆ
นอกจากนี้ การดูซีรี่ย์มาราธอนติดต่อกันหลายๆ ตอน 👀 หรือดูแบบรวดเดียวจบนั้นมีความสัมพันธ์กับสุขภาพจิตของผู้ดู กล่าวคือ ในขณะที่เราดูซีรี่ย์อย่างต่อเนื่องไปเรื่อยๆ สารแห่งความสุขก็จะหลั่งออกมา ทำให้เรารู้สึกว่ายิ่งดูยิ่งสนุก ยิ่งมีความสุข ทำให้เกิดอาการเสพติดเทียม (Pseudo-Addiction) จนไม่สามารถหยุดดูได้ ส่งผลให้เราอินกับเนื้อเรื่องและมีอารมณ์ร่วมกับซีรี่ย์เรื่องนั้นๆ หรือเอาตัวเข้าไปผูกพันกับตัวละครในเรื่องนั้นๆ มากเกินไป ดังนั้น เมื่อซีรี่ย์จบลง เราจึงไม่ได้ติดตามหรือรู้เห็นความเป็นไปในชีวิตของตัวละครที่เราผูกพันอย่างที่เคยเป็น ส่งผลให้เราเกิดอาการจิตตก ซึมเศร้า หรือในรายที่มีอาการรุนแรงอาจร้องไห้เป็นวันๆ หรือรู้สึกเศร้าต่อเนื่อง ซึ่งอาการเหล่านี้จะหายไปเมื่อเราหันไปติดซีรี่ย์เรื่องใหม่
· รู้สึกใจหาย ซึมเศร้า จิตตก เคว้งคว้าง โดดเดี่ยว
· เศร้าไปกับตัวละครที่ไม่สมหวัง เก็บเอามาคิดวนเวียน
· ห่อเหี่ยวจนไม่รู้สึกอยากทำอะไร เวลาเปิดโทรทัศน์ก็ไม่รู้จะดูอะไร
· รู้สึกนอยด์เหมือนคนอกหัก
· หลับยาก หรือนอนไม่หลับ หากรุนแรงมากอาจถึงขั้นร้องไห้ได้
· พยายามใช้เวลาว่างหรือทำกิจกรรมอย่างอื่นกับเพื่อน หรือคนในครอบครัวร่วมกัน เพื่อเบี่ยงเบนความสนใจจากการดูซีรี่ย์
· หลีกเลี่ยงการดูซีรี่ย์หรืออ่านนิยายเรื่องโปรดแบบรวดเดียวจบ เพราะอาจจะทำให้เราอินกับเรื่องราวและตัวละครมากเกินไป
· หาเพื่อนคอเดียวกันหรือคนที่ชอบในเรื่องเดียวกันพูดคุย เพื่อระบายสิ่งที่เราคิดและรู้สึกออกไป ก็จะช่วยบรรเทาอาการเคว้งคว้างและจิตตกได้
· แนะนำให้หยุดดูก่อนเข้านอนประมาณ 1 ชม. เพื่อหลีกเลี่ยงอาการนอนไม่หลับ เพราะอารมณ์ค้างจากการดูซีรี่ย์ รวมถึงอาการปวดตาที่อาจเกิดขึ้นจากแสงสีฟ้าของหน้าจอแท็บเล็ตหรือสมาร์ทโฟน
· พยายามใช้ชีวิตประจำวันให้เป็นปกติ เช่น รับประทานอาหารให้เป็นเวลา เข้านอนและตื่นนอนในเวลาเดิม เพื่อหลีกเลี่ยงผลกระทบด้านสุขภาพที่อาจเกิดขึ้น
ทั้งนี้ ภาวะซึมเศร้าหลังการดูซีรี่ย์จบนั้น หากมีการปรับเปลี่ยนพฤติกรรมอย่างที่พี่หมอแนะนำไว้ข้างต้น อาการก็จะดีขึ้นได้โดยที่ไม่จำเป็นต้องไปปรึกษาจิตแพทย์หรือพบนักจิตวิทยา แต่ถ้าใครสงสัยว่าตัวเองมีภาวะนี้หรือไม่ ก็สามารถทำแบบคัดกรองภาวะซึมเศร้า หรือ PHQ-9 (Patient Health Questionnaire-9) เบื้องต้นด้วยตัวเองได้ตามด้านล่างนี้ 👇
จริงๆ แล้ว การดูซีรี่ย์ก็มีประโยชน์เหมือนกันนะครับ ถ้าเรารู้จักนำข้อคิดที่ได้มาปรับใช้กับชีวิตประจำวันของเรา แต่ทั้งนี้ก็ต้องไม่ลืมแบ่งเวลาไปทำกิจกรรมอย่างอื่นด้วย ที่สำคัญ อย่าหมกมุ่นกับเรื่องราวและตัวละครในซีรี่ย์มากเกินไปจนลืมดูแลตัวเองและคนรอบข้างนะครับ และสำหรับใครที่ยังมูฟออนจากการดูซีรี่ย์เรื่องโปรดไม่ได้ ก็ไม่ใช่เรื่องผิดอะไร เพราะพี่หมอก็เป็นแบบนั้นเหมือนกัน 😁😁😁