อังกฤษมองตามวิถีของอังกฤษ
ไทยก็มองตามวิถีของไทย

ผิดถูกวางไว้สักพักก่อน   ในเมื่อต่างฝ่ายต่างมีและนยืนยันบนเหตุผลของตนเพื่อที่จะยืนยันว่าสิ่งที่ตนมองนั้นถูกต้อง    คนที่มี "เครื่องขยายเสียง" ที่ดีกว่าพูดอะไรเสียงย่อมดังและมีคนขานรับมากกว่า     ครั้นจะให้คนอังกฤษหรือ Peta ลงมามองหรือแม้กระทั่งคลุกคลีกับวิถีชีวิตชาวสวนมะพร้าวอีกสักครึ่งชีวิตที่เหลืออาจจะไม่เข้าใจแจ่มแจ้ง   หรืออาจจะรู้สึกต่อต้านรุนแรงขึ้นกว่าเดิมก็เป็นได้

เมื่อ "ลิง" ถูกจุดประกายตรงนี้ขึ้นมาแล้ว  คำถามต่อไปจากคนไทยก็น่าจะเป็น "แล้วควายล่ะ?" จะเป็นรายต่อไปอีกใช่ไหม? เพราะคนไทยในชนบทยังใช้ควายไถนาอยู่    และคำถามในทำนองเดียวกันก็สามารถโยนกลับไปถามอังกฤษได้เช่นกันว่า  แล้ว "วัว" ที่อังกฤษที่เคยใช้ไถนาล่ะ?  "ม้า" ซึ่งเป็นกำลังสำคัญที่ใช้ลากจูงเรือสินค้าในอดีตและสร้างความรุ่งเรืองให้อังกฤษมาจนถึงปัจจุบันล่ะ?   ผมเองก็ย้อนถามคนใกล้ตัวดู  เธอก็อึกๆ อักๆ ไปเหมือนกัน

แม้เรื่องนี้จะถูกมองได้จากหลากหลายมิติ   แต่มิติหลักที่เป็นฮาร์ดคอร์จริงๆ น่าจะเป็นเรื่องคุณธรรม (เมตตาธรรม)    และเมื่อตัดมิติอื่นๆ เช่นเรื่อง ปากท้องของคน  เรื่องวิถีดั้งเดิม ฯลฯ ออกไปแล้ว   เราเองก็คงปฏิเสธไม่ได้ว่า   จริงๆ แล้วเราไม่รู้เลยว่าพวกลิงเหล่านั้นมีความสุข และสบายอย่างที่เราเข้าใจไปเอง หรืออย่างที่เราเอาบรรทัดฐานความเป็นมนุษย์ของเราไปวางทาบบรรทัดฐานของลิงหรือเปล่า?  พวกมันมีทางเลือกไหม?    ซึ่งธรรมชาติของลิงไม่น่าจะซับซ้อนเหมือนอย่างของมนุษย์   เพราะความซับซ้อนของมนุษย์นี่กระมังฝ่ายหนึ่งถึงมองว่าทรมานสัตว์แต่อีกฝ่ายถึงมองว่าพวกมันได้รับการเลี้ยงดูจากมนุษย์ผู้เป็นเจ้าของ (และก็ต้องถามอีกต่อไปนั่นแหละว่าเราเป็น "เจ้าของ" จริงๆ ไหม?)

หากครั้งหนึ่งเราเคยมองว่า "ช้างลากซุง" นั้นเป็นวิถีของคนไทยมาแต่ไหนแต่ไร   แต่ปัจจุบันนี้มุมมองที่ว่านี้ค่อยๆ สวิงกลับไปทิศทางตรงข้ามว่านั่นเป็นการทรมานสัตว์   จากนั้นเราทั้งภาครัฐและเอกชนก็ค่อยๆ เปลี่ยนท่าทีและมุมมองเรื่อง "ช้างลากซุง"     เรื่อง "ลิงเก็บมะพร้าว" แม้จะแตกต่างอยู่บ้างกับ "ช้างลากซุง"  แต่เรื่องคุณธรรมและการเอาเปรียบสัตว์ก็ไม่น่าจะแตกต่าง    

สุดท้าย  ขออนุญาตพูดจากประสบการณ์ส่วนตัวในฐานะที่เป็นคนเลี้ยงควายมาตั้งแต่เด็ก  ผมจะรู้สึกหดหู่และสงสารควายทุกครั้งที่พ่อบอกให้ไปเอาควายมาขึ้นแอกไถนา    รู้สึกผิดที่มันเล็มหญ้าอยู่ดีๆ ผมต้องเอาเชือกไปจูงมันมากลางนาแล้วขึ้นแอกใส่คอ   บางครั้งที่มันขัดขืนนิดๆ (เหมือนจะรู้ว่าอะไรจะเกิดขึ้น) ผมยิ่งรู้สึกผิด    บางที "ไถ" เสร็จก็ต้อง "คราด" ต่อ   ตอนที่เอาควาย "คราด" นี่ผมสงสารสุดๆ เพราะพ่อจะกดคราดจมให้ลึกที่สุดเท่าที่จะลึกได้  และควายต้องลากคราดไปมา   ครั้งแรกที่ผมเห็น "รถไถ" จากเพื่อนบ้านที่นำมาใช้  ผมดีใจว่า แต่นี้ต่อไปควายจะได้พักผ่อนเสียที  และสามารถเลาะเล็มหญ้าได้ทั้งวันจนกว่าจะถูกต้อนเข้าคอก

ถ้าจะเอาวัฒนธรรมและธรรมเนียมมาตัดสิน  คงไม่มีใครผิดใครถูก   อังกฤษก็มองตามวิถีของอังกฤษ   ไทยก็มองตามวิถีของไทยตามที่ผมได้พูดไปแล้ว   แต่ถ้าจะเอาหลักพระพุทธศาสนา (ในฐานะที่คนไทยส่วนใหญ่เป็นพุทธศาสนิก) มามอง......คุณๆ ท่านๆ มองอย่างไรครับ??