เล่าปี่ไม่ได้ตั้งครับ จ๊กเป็นชื่อดินแดนแถบนั้นอยู่ก่อนแล้ว

จ๊ก หรือสำเนียงจีนกลางคือ สู่ (蜀) เป็นชื่อเรียกดินแดนแถบเสฉวนมาตั้งแต่โบราณ เพราะบริเวณนั้นเป็นพื้นที่ของแคว้นสู่ (蜀國) ในสมัยชุนชิว ก่อนจะถูกแคว้นฉินผนวกในภายหลังครับ   เมื่อสถาปนาจักรวรรดิฉินแล้ว สู่จึงกลายเป็น 1 ใน 36 จังหวัดของฉิน   ต่อมาในสมัยราชวงศ์ฮั่น จังหวัดสู่อยู่ในมณฑลอี้โจว (益州 เอ๊กจิ๋ว) มีเมืองเอกคือเมืองเฉิงตู (成都)  แต่ก็ยังคงเรียกดินแดนแถบนั้นว่าสู่อย่างกว้างๆ ครับ

เมื่อเล่าปี่ตั้งตนเป็นฮ่องเต้ได้เรียกอาณาจักรและราชวงศ์ของตนว่า ฮั่น (漢) เพื่ออ้างความชอบธรรมสืบต่อจากราชวงศ์ฮั่น  แต่อาณาจักรอื่นเช่นวุยก๊ก รวมถึงราชวงศ์ต่อๆ มาที่ถือว่าวุยก๊กสืบทอดอำนาจจากราชวงศ์ฮั่นอย่างถูกต้องไม่ได้ยอมรับสถานะของเล่าปี่ จึงมักเรียกว่าอาณาจักรของเล่าปี่เพียงว่า สู่ ตามชื่อดั้งเดิม  (แต่ทั้งนี้ยังปรากฏในพงศาวดารจือจื้อทงเจี้ยนของซือหม่ากวง (資治通鑑) สมัยราชวงศ์ซ่ง ก็เรียกราชวงศ์ของเล่าปี่ว่าฮั่นอยู่ครับ)

ด้วยเหตุนี้ในนักประวัติศาสตร์จึงนิยมเรียกอาณาจักรของเล่าปี่ว่า สู่ฮั่น/จ๊กฮั่น (蜀漢) ให้แตกต่างจากราชวงศ์ฮั่นในอดีตครับ



อธิบายเพิ่มเติมเรื่องชื่อราชวงศ์ของจีนเล็กน้อยครับ  คำว่า เฉา (朝) ที่หมายถึงราชวงศ์ของจีน ไม่ใช่ชื่อกลุ่มตระกูลที่ปกครองอาณาจักรแบบเดียวกับราชวงศ์ของยุโรปครับ และไม่ตรงกับคำว่า "ราชวงศ์" ในนิยามภาษาไทยเท่าไหร่  เพราะชื่อตระกูลของจักรพรรดิก็คือแซ่ของจักรพรรดิราชวงศ์นั้น (ในกรณีของเล่าปี่คือ แซ่เล่า/หลิว)  

เฉา ใช้เรียกยุคสมัยภายใต้การปกครองของจักรพรรดิแต่ละราชวงศ์ ตรงกับภาษาจีนคือ เฉาไต้ (朝代)  และยังใช้เป็นชื่อทางการของราชอาณาจักรในปกครองของจักรพรรดิ ตรงกับภาษาจีนคือ กั๋วเฮ่า (國號) คือ "นามแห่งรัฐ" ครับ

เล่าปี่เรียกเฉาของตนเองว่า ฮั่น   แต่อาณาจักรอื่นที่ไม่ได้ยอมรับการอ้างราชวงศ์ฮั่นของเล่าปี่จึงเรียกอาณาจักรของเล่าปี่ว่า สู่ ตามชื่อดินแดนดั้งเดิมที่เล่าปี่ปกครองครับ

ชื่อราชวงศ์พิจารณาจากหลักฐานประวัติศาสตร์แล้วพบว่าใช้เป็นชื่อเรียกอาณาจักรทั้งสิ้นครับ    ดั้งเดิมอาจตั้งมาจากชื่อบรรดาศักดิ์ที่เคยได้รับ ชื่อดินแดนเดิมในแถบนั้น (ส่วนใหญ่เป็นชื่อแคว้นสมัยชุนชิวจ้านกั๋ว) หรือใช้ชื่อราชวงศ์ในอดีตเพื่ออ้างสิทธิธรรม  หรืออาจจะเกิดจากการประดิษฐ์คำที่เป็นมงคลขึ้นเอง   ราชวงศ์ของจีนอาจเริ่มต้นการใช้เป็นชื่อแคว้น (國) หนึ่ง ภายหลังเมื่อแคว้นนั้นสามารถยึดครองแผ่นดินจีนได้ทั้งหมด ดินแดนในปกครองก็ถูกเปลี่ยนไปตามชื่อของแคว้นนั้น

เช่น ราชวงศ์ฮั่น (漢) มีที่มาจากหลังเซี่ยงอวี่โค่นล้มราชวงศ์ฉินสำเร็จ ได้แบ่งดินแดนของจักรวรรดิฉินเป็นสิบแปดแคว้น เซี่ยงอวี่ต้องการลิดรอนอิทธิพลของหลิวปัง จึงสถาปนาหลิวปังเป็นฮั่นหวัง (漢王) หรืออ๋องแคว้นฮั่น แล้วส่งไปปกครองเมืองฮั่นจง (漢中) ในดินแดนปาสู่ (巴蜀) แถบเสฉวน  ต่อมาหลิวปังปราบปรามเซี่ยงอวี่ได้จึงใช้คำว่าฮั่นเป็นชื่อราชวงศ์และอาณาจักรครับ

ทั้งนี้โดยปกติราชวงศ์ที่ถือว่าครองราชย์มาโดยลำดับมีความถูกต้องชอบธรรม (ส่วนมากมักเป็นยุคที่แผ่นดินรวมเป็นหนึ่ง) มักจะถูกเรียกว่า เฉา (朝) แต่ถ้าเป็นยุคสมัยที่ไม่ปกติเช่นบ้านเมืองแตกเป็นหลายอาณาจักร มักจะถูกเรียกเป็นแค่ กั๋ว (國)  เช่น ยุคสามก๊ก (三國)  ยุคสิบหกอาณาจักร (十六國)  หรือยุคสิบอาณาจักร (十國) ครับ   

ที่มาของราชวงศ์อื่นๆ อ่านรายละเอียดได้ตามลิ้งก์ครับ
https://ppantip.com/topic/36716589