เวลาที่ไปหาคุณหมอ คำถามที่เรามักจะได้ยินบ่อย ๆ คือ "แพ้ยาอะไรหรือเปล่า" บางคนไม่รู้ด้วยซ้ำ ว่าตัวเองแพ้ยาอะไรหรือเปล่า แต่ข้อมูลเรื่องการแพ้ยาถือเป็นข้อมูลที่ทุกคนควรให้ความสำคัญนะครับ เพราะหากแพ้ยาตัวไหน หมอจะได้ไม่สั่งให้.....แล้วจะรู้ได้ยังไงว่าเราแพ้ยาอะไรหรือเปล่า หรือถ้าแพ้ยาแล้ว จะมีอาการอย่างไร หมอวิชัยรวมรวมรายละเอียดมาให้ครับ

แพ้ยา คือปฎิกริยาตอบสนองที่เกิดจากภูมิคุ้มกันของร่างกายต่อต้านยาที่ได้รับเข้าไป ไม่ว่าจะเป็นรูปแบบการกิน ฉีด ทา และดม คล้ายการต่อต้านสิ่งแปลกปลอม ซึ่งอาการแพ้ยาไม่ได้เกิดขึ้นกับทุกคนนะครับ

การแพ้ยาจะมีอาการแสดงได้หลายรูปแบบ ส่วนใหญ่จะเป็นอาการที่แสดงให้เห็นทางผิวหนัง เช่น ผื่นแดง ตาบวม หน้าบวม ซึ่งจะมีทั้งแบบที่อาการรุนแรงและไม่รุนแรง

อาการแพ้ยาแบบไม่รุนแรง : ส่วนใหญ่จะมีอาการเป็นผื่นแดง หรือคันที่ผิวหนัง

แต่ถ้ามีอาการแพ้ยาแบบรุนแรง : อาการที่พบ

-จะมีไข้สูง , ปวดศีรษะ ,น้ำมูกไหล, ปวดข้อ หรือมีอาการคล้ายเป็นหวัด

-มีผื่นแดง หรือผื่นสีเข้ม ขึ้นตามตัว แขน ขา รอบ ๆ ปาก หรือบริเวณลำตัว รูปแบบผื่นอาจจะมีตั้งแต่ ผื่นแดงเป็นปื้น ๆ  คัน มีตุ่มเล็ก ๆ เป็นตุ่มหนอง หรือตุ่มน้ำพองใส ๆ 

-เจ็บแสบที่ผิวหนัง หรือผิวหนังเริ่มบวม อาจมีอาการหน้าบวม แขนขาบวม ปากบวม ลิ้นบวม หรือมีอาการผิวหนังหลุดลอก

-เจ็บบริเวณเยื่อบุอ่อน หรือแผลบริเวณเยื่อเมือก เช่น ตา ช่องปาก อวัยวะเพศ

-บางคนอาจมีอาการใจสั่น แน่นหน้าอก คลื่นไส้ อาเจียน หรือหายใจติดขัด

-อ่อนเพลีย เบื่ออาหาร

-มีอาการอักเสบของอวัยวะภายใน เช่น ตับอักเสบ ไตอักเสบ หรืออาจรุนแรงถึงขั้นไตวาย

-หากมีอาการรุนแรง อาจถึงขั้นเป็นลม ชีพจรเต็นเร็วและเบา ความดันโลหิตต่ำ มีอาการชัก หรือสูญเสียการรับรู้ อาจถึงขั้นหยุดหายใจ และเสียชีวิตได้

หากเริ่มมีอาการ ให้

1. หยุดยา และจดจำอาการแพ้ยาที่เกิดขึ้น

2. ถ่ายรูปผื่นขณะที่มีอาการด้วยกล้องถ่ายรูป หรือโทรศัพท์มือถือ โดยเน้นให้เห็นผื่นชัดเจน  เพื่อนำไปให้คุณหมอวินิจฉัย

3. หากผื่นมีการเปลี่ยนแปลง ต้องถ่ายรูปเก็บไว้ทุกครั้ง

4. นำยาทั้งหมด พร้อมสลากยามาพบแพทย์ โดยเร็วที่สุด

วํธีป้องกันที่ดีที่สุด คือหลีกเลี่ยงการใช้ยาที่แพ้

1. ต้องจดจำชื่อยาที่แพ้ให้แม่นยำ และพกบัตรแพ้ยาติดตัวไว้เสมอ

2. หลีกเลี่ยงการใช้ยา หรือกลุ่มของยาที่แพ้ซ้ำ

3. แสดงบัตรแพ้ยา หรือชื่อยาที่แพ้ ให้กับแพทย์และเภสัชกรทุกครั้งที่มาใช้บริการ และแจ้งให้แพทย์ทราบถึงอาการแพ้ และประวัติการรักษา

อาการแพ้ยาไม่ใช่เรื่องเล็ก ๆ แต่ก็ไม่ใช่เรื่องใหญ่ที่เราทุกคนจะระวังตัวเองไม่ได้ เพราะฉะนั้นนอกจากคอยสังเกตุตัวเอง รีบพบแพทย์เมื่อมีอาการ จดจำชื่อยาที่ตัวเองแพ้ให้แม่นยำ บอกคนใกล้ชิดหรือคนรอบตัวเรื่องการแพ้ยา หากเกิดภาวะฉุกเฉินจะได้แก้ไขปัญหาได้ทันครับ

แล้วพบกับข้อมูลดี ๆ เกี่ยวกับสุขภาพ

จากหมอวิชัย และ รพ.วิชัยเวชฯ หนองแขมในบทความต่อไปนะครับ