ลักษณะตัดสินพระวินัย แต่ไม่ได้ตัดสินธรรม
๑. อิเม ธมฺมา วิราคาย สํวตฺตนฺติ โน สราคาย. แปลว่า ธรรมเหล่านี้เป็นไปเพื่อความคลายกำหนัด หาเป็นไปเพื่อความกำหนัดไม่
๒. วิสํโยคาย สํวตฺตนฺติ โน สํโยคาย. แปลว่า เป็นไปเพื่อความปราศความประกอบทุกข์ หาเป็นไปเพื่อความประกอบทุกข์ไม่
๓. อปจยาย สํวตฺตนฺติ โน อาจยาย. แปลว่า เป็นไปเพื่อความไม่สั่งสมกองกิเลส หาเป็นไปเพื่อความสั่งสมกองกิเลสไม่
๔. อปปิจฉตาย สํวตฺตนฺติ โน มหิจฺฉตาย. แปลว่า เป็นไปเพื่อความปรารถนาน้อย หาเป็นไปเพื่อความปรารถนามากไม่
๕. สนฺตุฏฐิยา สํวตฺตนฺติ โน อสนฺตฏฺฐิยา แปลว่า เป็นไปเพื่อความสันโดษ หาเป็นไปเพื่อความไม่สันโดษไม่
๖. ปวิเวกาย สํวตฺตนฺติ โน สงฺคณิกาย. แปลว่า เป็นไปเพื่อความสงัดจากหมู่ หาเป็นไปเพื่อความคลุกคลีด้วยหมู่ไม่
๗. วิริยารมฺภาย สํวตฺตนฺติ โน โกสชฺชาย แปลว่า เป็นไปเพื่อความปรารภความเพียร หาเป็นไปเพื่อความเกียจคร้านไม่
๘. สุภรตาย สํวตฺตนฺติ โน ทุพฺภรตาย. แปลว่า เป็นไปเพื่อความเลี้ยงง่าย หาเป็นไปเพื่อความเลี้ยงยากไม่
(เสถียร โพธินันทะ. ๒๕๒๒. ประวัติศาสตร์พระพุทธศาสนา. กรุงเทพฯ : บรรณาคาร, ๘๑-๘๒.)
อธิบาย เหตุผลมีดังนี้
๘ ข้อนี้ นี้เป็นลักษณะตัดสินพระวินัยเท่านั้น ไม่ใช่ลักษณะตัดสินธรรมะ เพราะว่าธรรมะจะเป็นข้อๆ เป็นห้วงๆ เป็นชั้นๆ ไม่ใช่ธรรมะคำเดียวเป็นการรวมหมด ฆ่าคนก็เป็นธรรมะ เพราะธรรมะสายดำ สายขาว สายกุศล อกุศล ก็เป็นธรรมะหมด ถ้าเราจะพูดอย่างนั้นจะต้องเฉพาะเจาะจงว่าเป็นธรรมะอะไร
แต่...!ถ้าเป็นลักษณะการตัดสินพระวินัยอย่างนี้ได้ แต่...!ตัดสินธรรมไม่ได้ เป็นข้อวัตรปฏิบัติของพระสงฆ์ ฆราวาสไม่เกี่ยว ถ้าเป็นลักษณะตัดสินธรรม เราจะต้องมีการบอกว่าธรรมะอะไร ธรรมะข้อไหน ธรรมะอะไร ต้องบอกชัดเจน
^_^ ..._/\_... ^_^
ขอความเคารพ หากผู้รู้มีสิ่งชี้แนะ น้อมรับฟังเสมอ และขอความกรุณาแย้ง ชี้แจง ชี้แนะ แม้แต่ต้องการให้เพิ่มเติมสิ่งใด ก็ขอได้บอกกล่าวมา
อ.พรหมสิทธิ์ ทิพย์ธาดาวงศ์
เอื้อ-เกื้อ-กัน เป็นกัลยาณมิตรทุกขณะจิต
ลักษณะตัดสินพระวินัย แต่ไม่ได้ตัดสินธรรม
๑. อิเม ธมฺมา วิราคาย สํวตฺตนฺติ โน สราคาย. แปลว่า ธรรมเหล่านี้เป็นไปเพื่อความคลายกำหนัด หาเป็นไปเพื่อความกำหนัดไม่
๒. วิสํโยคาย สํวตฺตนฺติ โน สํโยคาย. แปลว่า เป็นไปเพื่อความปราศความประกอบทุกข์ หาเป็นไปเพื่อความประกอบทุกข์ไม่
๓. อปจยาย สํวตฺตนฺติ โน อาจยาย. แปลว่า เป็นไปเพื่อความไม่สั่งสมกองกิเลส หาเป็นไปเพื่อความสั่งสมกองกิเลสไม่
๔. อปปิจฉตาย สํวตฺตนฺติ โน มหิจฺฉตาย. แปลว่า เป็นไปเพื่อความปรารถนาน้อย หาเป็นไปเพื่อความปรารถนามากไม่
๕. สนฺตุฏฐิยา สํวตฺตนฺติ โน อสนฺตฏฺฐิยา แปลว่า เป็นไปเพื่อความสันโดษ หาเป็นไปเพื่อความไม่สันโดษไม่
๖. ปวิเวกาย สํวตฺตนฺติ โน สงฺคณิกาย. แปลว่า เป็นไปเพื่อความสงัดจากหมู่ หาเป็นไปเพื่อความคลุกคลีด้วยหมู่ไม่
๗. วิริยารมฺภาย สํวตฺตนฺติ โน โกสชฺชาย แปลว่า เป็นไปเพื่อความปรารภความเพียร หาเป็นไปเพื่อความเกียจคร้านไม่
๘. สุภรตาย สํวตฺตนฺติ โน ทุพฺภรตาย. แปลว่า เป็นไปเพื่อความเลี้ยงง่าย หาเป็นไปเพื่อความเลี้ยงยากไม่
(เสถียร โพธินันทะ. ๒๕๒๒. ประวัติศาสตร์พระพุทธศาสนา. กรุงเทพฯ : บรรณาคาร, ๘๑-๘๒.)
อธิบาย เหตุผลมีดังนี้
๘ ข้อนี้ นี้เป็นลักษณะตัดสินพระวินัยเท่านั้น ไม่ใช่ลักษณะตัดสินธรรมะ เพราะว่าธรรมะจะเป็นข้อๆ เป็นห้วงๆ เป็นชั้นๆ ไม่ใช่ธรรมะคำเดียวเป็นการรวมหมด ฆ่าคนก็เป็นธรรมะ เพราะธรรมะสายดำ สายขาว สายกุศล อกุศล ก็เป็นธรรมะหมด ถ้าเราจะพูดอย่างนั้นจะต้องเฉพาะเจาะจงว่าเป็นธรรมะอะไร
แต่...!ถ้าเป็นลักษณะการตัดสินพระวินัยอย่างนี้ได้ แต่...!ตัดสินธรรมไม่ได้ เป็นข้อวัตรปฏิบัติของพระสงฆ์ ฆราวาสไม่เกี่ยว ถ้าเป็นลักษณะตัดสินธรรม เราจะต้องมีการบอกว่าธรรมะอะไร ธรรมะข้อไหน ธรรมะอะไร ต้องบอกชัดเจน
^_^ ..._/\_... ^_^
ขอความเคารพ หากผู้รู้มีสิ่งชี้แนะ น้อมรับฟังเสมอ และขอความกรุณาแย้ง ชี้แจง ชี้แนะ แม้แต่ต้องการให้เพิ่มเติมสิ่งใด ก็ขอได้บอกกล่าวมา
อ.พรหมสิทธิ์ ทิพย์ธาดาวงศ์
เอื้อ-เกื้อ-กัน เป็นกัลยาณมิตรทุกขณะจิต