ส่วนสมเด็จพระยอดยิ่งเยาวมาลย์มัทรีเมื่อได้สดับคำพระราชสามีบริภาษณานางที่ความโศกก็เสื่อมสร่างสงบจิตเพราะเจ็บใจจึงก้มพระเศียรลงกราบไหว้แล้ววันทนาพลางนางจึงทูลสนองพระราชบัญญัติว่าพระพุทธเจ้าข้าควรมิควรสุดแท้แต่จะทรงพระกรุณาโปรดที่โทษานุโทษเป็นล้นเกล้าด้วยข้าพระพุทธเจ้ากลับมาเวลาค่ำทั้งนี้เพราะเป็นกระลีขึ้นในไพรวันพฤกษาทุกสิ่งสารพันก็แปรปรวนทุกประการทั้งพื้นป่าพระหิมพานต์ก็ผัดผันหวั่นไหวอยู่วิงเวียนเปลี่ยนเป็นพยับมีดไม่เห็นหนข้าพระบาทนี้ร้อนรนไม่หยุดหย่อนแต่สักอย่างแต่เดินมายังเกิดประหลาดลางขึ้นในกลางพนาลีพบพญาราชสีห์สองเสือทั้งสามสัตว์สกัดหน้าไม่มาได้ต่อสิ้นแสงอโณทัยจึงได้คลาเคลื่อนใช่จะเป็นเหมือนพระองค์ตรินั้นก็หามิได้พระพุทธเจ้าข้าตั้งแต่เกล้ากระหม่อมฉันตกมาเป็นข้าน้อยพระองค์เห็นพิรธร่องรอยร้าวรานที่ตรงใหนทอดพระเนตรสังเกตไว้แต่ปางก่อนจึงเคืองค่อนด้วยคำหยาบยอกใจเจ็บจิตเหลือกำลังพระคุณเอ่ยจะคิดดูมังเป็นไรเล่าว่ามัทรีนี้เป็นบ้าเก่าแต่ก่อนมาดังเงาตามพระบาทาก็เหมือนกันนอกจากนั้นที่แน่นอนคือนางไหนอันสนิทชิดใช้แต่ก่อนกาลยังจะติดตามพระราชสมภารมาบ้างละหรือได้แต่มัทรีแสนอผู้เดียวดอกไม่รู้จักปลิ้นปลอกพลิกไพล่เอาตัวหนีมัทรีสัตยาสวามิภักดิ์รักผัวเพียงบิดาาก็ว่าได้ถึงจะยากเย็นเข็ญใจก็ตามกรรม (วนมูลผล หาริยา) อุตสาหะตระตรากตระตรเตร็ดเตร่หาผลาผลไม้ถึงที่ไหนจะรกเดี๋ยวก็ชอกขอนอุตส่าห์เที่ยวไม่ถอยหลังจนเนื้อหนังข่วนขาดเป็นริ้วรอยโลหิตไหลย้อยทุกหย่อมหนามอารามจะใคร่ได้ผลาผลไม้มาปฏิบัติลูกบ้ารุงผัวถึงกระไรจะคุ้มตัวก็ทั้งยากน่าหลากใจอกของใครจะอาภัพยับพิกลเหมือนอกของมัทรีไม่มีเนตรน่าที่จะสงสารสังเวชโปรดปรานีว่ามัทรีนี้เป็นเพื่อนยากอยู่จริง ๆ ช่างค้อนติงปริภาษณาได้ลงคอไม่คิดเลยพระคุณเอ่ยถึงพระองค์จะสงสัยก็น้ำใจของมัทรีนี้กตเวทีเป็นไม้เท้าก้าวเข้าสู่ทางที่ทดแทน (รามํ สีตาวนุพฺพตา) อุปมาแม้นเหมือนสีดาอันภักดีต่อสามีรวมบัณฑิตปานประหนึ่งว่าศิษย์กับอาจารย์พระคุณเอ่ยเกล้ากระหม่อมฉานทำผิดแต่เพียง "นี้เพราะว่าล่วงราตรีจึงมีโทษขอพระองค์จงทรงพระกรุณาโปรดซึ่งโทษานุโทษกระหม่อมฉันมัทรีแต่ครั้งเดียวนี้เถิด