หนังเก่าเล่าใหม่ 113: Children of Heaven (Majid Majidi, 1997) รีวิวโดย Form Corleone

กระทู้สนทนา

ภาพยนตร์ ภาพยนตร์ต่างประเทศ ภาพยนตร์ชีวิต

หนังเก่าเล่าใหม่ 113: Children of Heaven (Majid Majidi, 1997)

"ขอแค่เพียงรองเท้าคู่เดียว" Children of Heaven ภาพยนตร์จากประเทศอิหร่าน เข้าชิงรางวัลออสการ์สาขาภาษาต่างประเทศยอดเยี่ยม เล่าเรื่องราวเรียบง่ายแต่เต็มไปด้วยความมีชีวิต เต็มไปด้วยความน่าเห็นอกเห็นใจและเอาใจช่วย เรื่องราวของ อาลีและซาร่า สองพี่น้องที่อยู่ในครอบครัวยากจน กำลังประสบปัญหาจากการที่ อาลี พี่ชายทำรองเท้าของน้องสาวหายขณะนำไปซ่อม และด้วยฐานะที่ยากจนของครอบครัว ประกอบกับพ่อที่ตกงาน สองพี่น้องจึงต้องเก็บความลับว่ารองเท้าของซาร่าหายไป และพยายามจัดการกับปัญหาด้วยกันสองคน ซึ่งวิธีแก้ปัญหาก็คือ อาลีและซาร่า จะต้องผลัดเปลี่ยนกันใส่รองเท้าไปโรงเรียนในทุก ๆ วัน ของการไปเรียน ซาร่าและอาลี จะต้องรีบวิ่งด้วยระยะไกลให้เร็วที่สุดเพื่อนำรองเท้าที่ตัวเองใส่มาเปลี่ยนให้น้องหรือพี่ใส่ไปเรียนต่อ ทั้งสองทำแบบนี้เป็นเวลานาน จนกระทั่งวันหนึ่ง โรงเรียนมีการประกาศคัดตัวนักวิ่งในการแข่งขันวิ่งมาราธอน อาลี จึงไปสมัครคัดตัวและได้กลายเป็นตัวแทนโรงเรียน แต่รางวัลที่อาลีต้องการจริง ๆ ไม่ใช่ที่ 1 แต่เป็นเพียงที่ 3 เพราะรางวัลที่ 3 คือรองเท้านั่นเอง อาลี จึงให้คำมั่นสัญญากับ ซาร่า ว่าจะเอาตำแหน่งที่ 3 มาให้ได้ และจะยกรองเท้าคู่ใหม่ให้เธอ

(สปอย) แน่นอนว่า อาลี ไม่ต้องฝึกฝนอะไรเยอะในการแข่งขันวิ่งทางไกล เพราะตัวเองได้วิ่งด้วยความเร็วอยู่เป็นประจำเพื่อนำรองเท้ามาให้น้องสาว หรือวิ่งไปให้ทันเข้าเรียน ทำให้ช่วงขณะของการวิ่ง อาลี จะต้องคอยทำระยะทางและอันดับไม่ให้หล่นจากที่ 3 หรือมากกว่าที่ 3 อยู่ตลอดเวลา แต่ด้วยกำลังของการวิ่งผลัดเปลี่ยนรองเท้า ก็เป็นไปไม่ได้เลยที่อาลีจะไม่วิ่งเข้าเส้นชัยด้วยลำดับที่ 1 ซึ่งภาพยนตร์ได้สร้างโมเมนต์ของคราบน้ำตา และความเศร้าใจของเด็กน้อย ที่แม้ว่ากำลังกอดถ้วยแชมป์อยู่ในมือ แต่สิ่งเดียวที่อาลีต้องการคือที่ 3 และมีเพียงรองเท้าคู่ใหม่เท่านั้น ช่วงขณะนี้ของหนังจึงทำให้เรามองเห็นความใส่ซื่อของเด็กหนึ่งคน ที่ไม่ได้ต้องการคำชื่นชม และไม่ได้ต้องการให้ใครมายกย่องว่าตัวเองเป็นที่ 1 เลยแม้แต่น้อย วินาทีที่หนังโฟกัสไปที่ใบหน้าของอาลี คือช่วงเวลาที่เศร้าสะเทือนใจที่สุดในเรื่อง นักแสดงเด็กที่รับบทเป็นอาลีและซาร่า ถ่ายทอดความรู้สึกผ่านสีหน้าแววตาได้อย่างยอดเยี่ยม และเต็มไปด้วยธรรมชาติจนเชื่อว่ามีเด็ก ๆ อีกหลายคนที่กำลังเผชิญชะตากรรมเล่นตลกแบบที่เด็กทั้งสองคนนี้กำลังเผชิญหน้าอยู่

นอกจากนี้ Children of Heaven ไม่เพียงแค่สะท้อนภาพความสัมพันธ์สายใยระหว่างพี่น้องที่น่ารักน่าชังผสมความเศร้าหมองเพียงเท่านั้น ตัวหนังเองยังสะท้อนภาพมุมกว้างของความเหลื่อมล้ำในสังคมของคนที่อาศัยอยู่ในเมืองและนอกเมือง ภาพของกรุงเตหะรานในเรื่องสะท้อนความเจริญของบ้านเรือน ซึ่งแต่ต่างอย่างชัดเจนกับสภาพที่อาลีและซาร่าอาศัยอยู่ ภาพสะท้อนสังคมเหล่านี้ได้จากการที่พ่อและอาลีไปรับจ้างตัดหญ้า ฉีดยาฆ่าแมลงตามบ้านคนรวย และก็ถูกปฏิเสธแล้วปฏิเสธอีก ซึ่งบ้านแต่ละหลังนั้นมีกำแพงกั้นสูงกันทุกบ้าน จนมีเพียงแค่บ้านหลังเดียวที่เปิดรับอาลีกับพ่อของเขาให้ไปตัดหญ้า ซึ่งแน่นอนว่าบ้านนี้มีเด็กฐานะดี ทำให้ภาพถูกตัดสลับไปมาระหว่างอาลี เด็กฐานะดี เจ้าของบ้าน และพ่อของอาลีที่กำลังตัดหญ้าพ่นยาฆ่าแมลงอย่างสุดความสามารถ ภาพเหล่านี้แสดงถึงชนชั้นและความเหลื่อมล้ำทางสังคมได้ชัดเจน

ยิ่งไปกว่านั้น สภาพความเป็นอยู่ของคนรวยและคนจน ยังมีความแตกต่างที่เรามองเห็นได้ชัดเจนและคิดว่าน่าจะเป็นเหมือนกันในทุกประเทศ (ประเทศไทย) ก็คือการช่วยเหลือซึ่งกันและกันอย่างเต็มใจในพื้นที่นอกเมือง ผิดถนัดกับพื้นที่ในเมืองที่ผู้คนอาศัยกันตามลำพัง ฉะนั้น ในความโหดร้ายของโครงสร้างทางสังคมและความเหลื่อมล้ำ ยังมีความดีและเสน่ห์ของผู้คนที่คอยช่วยเหลือกันและกัน หรืออยู่อาศัยกันอย่างเป็นมิตร ท้ายสุด 'Children of Heaven' จึงเป็นภาพยนตร์ที่ยอดเยี่ยมในวิธีการนำเสนอและมุมมองต่อความเหลื่อมล้ำอาศัยเรื่องราวของเด็กสองคนที่ไม่น่าจะเป็นเรื่องใหญ่สำหรับใครหลายคน แต่มันเป็นเรื่องใหญ่สำหรับคนอีกหลายคนที่โดนความเลื่อมล้ำของความยากจน และเด็กเหล่านี้กำลังเผชิญหน้ากับสิ่งนี้ด้วยตัวของพวกเขาเอง และแม้ว่าเด็ก ๆ อยากจะปฏิเสธแค่ไหนก็ตาม พวกเขาก็ไม่สามารถเลือกได้...