ศูนย์กลางเดิมของอาณาจักรล้านช้างอยู่ที่หลวงพระบางครับ (เดิมชื่อ “เมืองซวา” ต่อมาเปลี่ยนเป็น “เซียงทอง” และ “หลวงพระบาง” ตามลำดับ) ก่อนย้ายไปเวียงจันทน์ครับ ไม่มีหลักฐานว่าล้านช้างเคยขยายอำนาจไปถึงบริเวณทะเลสาบเอ๋อร์ไห่หรือที่เราเรียกว่า “หนองแส” แต่อย่างใด

“ต้าหลี่” เป็นดินแดนของชนเผ่าไป๋ เคยเป็นศูนย์กลางของอาณาจักรน่านเจ้าและอาณาจักรต้าหลี่ตามลำดับ แม้ว่าต้าหลี่จะมีพื้นที่ส่วนหนึ่งอยู่ในลุ่มน้ำโขง ใกล้จุดที่แม่น้ำใหญ่ 2 สายไหลขนานกัน คือ แม่น้ำสาละวิน (นู่เจียง 怒江) และแม่น้ำโขง (หลานชางเจียง 瀾滄江) ก็ตาม แต่บริเวณนครต้าหลี่คือต้นกำเนิดของแม่น้ำแดงที่ไหลไปลงอ่าวตังเกี๋ยที่เวียดนาม เมืองโบราณศูนย์กลางอำนาจของต้าหลี่ตั้งอยู่ริมทะเลสาบเอ๋อร์ไห่หรือหนองแสเท่านั้น ในมณฑลยูนนานไม่พบเมืองสำคัญอื่น ๆ ที่ตั้งอยู่ริมแม่น้ำโขงเลยนอกจาก “เชียงรุ่ง” แห่งอาณาจักรสิบสองพันนา (จากสิบสองพันนาทวนน้ำโขงขึ้นไปยังต้นน้ำแทบจะหาที่ราบใหญ่ ๆ ที่พอจะเป็นชุมชนเมืองได้น้อยมาก)

ส่วนคำถามว่าทำไมจีนเรียกว่า “แม่น้ำหลานชาง” (瀾滄江) นั้นไม่เกี่ยวกับอาณาจักรล้านช้าง หากจีนจะออกเสียงให้เคียงภาษาลาวคงต้อง “หลานสาง” หรือ “หลานจ๋าง” อะไรทำนองนี้มากกว่า จริง ๆ แล้วชื่อนี้ปัจจุบันจีนใช้เพียงแค่เรียกลำลองเฉพาะแมน้ำโขงตอนบนเท่านั้น ปัจจุบันทางการจีนเรียกแม่น้ำโขงทั้งสายตั้งแต่จีนจนออกปากน้ำในเวียดนามว่า “แม่น้ำเหมยกง” (湄公河) ตามชื่อสากล

ผมมีข้อสังเกตหนึ่งคือ “กรุงเวียงจันทน์” ศูนย์กลางใหม่ของล้านช้างในภาษาจีนเรียกว่า “ว่านเซี่ยง” (萬象) หมายถึง “เมืองหมื่นช้าง” น่าจะเป็นชื่อที่แปลมาจาก “ล้านช้าง” หรือ “ศรีสัตนาคนหุต” มากกว่า หากจีนจะเรียกแม่น้ำโขงตามชื่อศูนย์กลางของอาณาจักรล้านช้างจริงน่าจะเรียก “แม่น้ำว่านเซี่ยง” (萬象河) หรือ “แม่น้ำหมื่นช้าง” มากกว่า

ส่วนชาวไทลื้อในสิบสองพันนาเรียกแม่น้ำนี้ว่า “แม่ของ” ไม่เคยเรียกว่า “แม่น้ำล้านช้าง” และยังมีอีกชื่อหนึ่งว่า “แม่น้ำเก้าลวง” หรือ “เก้าโลง” หมายถึง “แม่น้ำเก้ามังกร” เนื่องจากมีตำนานปรัมปราว่าชาวไทลื้อสืบเชื้อสายมาจากมังกรหรือพญานาคเก้าตัว ซึ่งในภาษาเวียดนามก็มีชื่อเรียกแม่น้ำโขงว่า “แม่น้ำกื๋วลอง” (Sông Cửu Long 瀧九龍) อันมีความหมายเดียวกัน