เพราะจากประกาศวันมหาสงกรานต์และวันเถลิงศกในช่วงหลัง มักจะบอกว่าวันมหาสงกรานต์ตรงกับ 14 เมษายน และวันเถลิงศกตรงกับ 16 เมษายนเกือบทุกปี (
https://www.matichon.co.th/local/news_1412943)
ขณะที่ในปฏิทินราชการยังใช้ 13-15 เมษายนอยู่
ทำไมวันที่มันถึงเลื่อนไปได้ มันเป็นเพราะความคลาดเคลื่อนระหว่างปฏิทิน 2 ระบบที่ใช้กัน
ปฏิทินสากลหรือปฏิทินเกรโกเรียน จะใช้
ปฏิทินสุริยคติแบบฤดูกาล (tropical solar year) โดยจะอิงจากตำแหน่งของดวงอาทิตย์ที่เทียบกับโลก ทำให้เกิดฤดูกาลต่างๆ โดยยึดจากวันวสันตวิษุวัติ (vernal equinox) หรือดวงอาทิตย์ตั้งฉากกับเส้นศูนย์สูตร ซึ่งใน 1 รอบใช้เวลา 365.24219 วัน ซึ่งใกล้เคียงกับปฏิทินเกรโกเรียนที่เราใช้กันคือ 365.2425 วัน
ขณะที่วันสงกรานต์ จะใช้ปฏิทินแบบไทย ซึ่งรับมาจากอินเดียอีกต่อหนึ่ง แต่ระบบนี้จะใช้เป็น
ปฏิทินสุริยคติแบบเล็งดาว (sidereal solar year) จะอิงกับตำแหน่งดวงดาวที่ดวงอาทิตย์นั้นเคลื่อนที่ผ่าน สำหรับปฏิทินไทย(ที่มีต้นแบบจากอินเดีย) จะยึดจากการเคลื่อนที่เข้าสู่ราศีเมษ หรือวันมหาสงกรานต์ ซึ่งใช้เวลา 1 รอบ 365.25636 วัน ขณะที่ปฏิทินไทยคำนวณได้ 365.25875 วัน
เมื่อเอาความต่างตัวเลข 365.2425 กับ 365.25875 วัน มาลบกันจะเหลือเวลาราว 23.4 นาที
หลายคนอาจจะมองว่าน้อย แต่เมื่อสะสมไปนานๆ เข้าก็ยิ่งคลาดเคลื่อนไปเรื่อยๆ โดยทุก 61 ปี ก็จะมีความห่างกันถึง 1 วันเข้าไปแล้ว
ทุกวันนี้วันมหาสงกรานต์ส่วนใหญ่จะตรงกับ 14 เมษายน ยกเว้นปีที่มี 29 กุมภาพันธ์จะยังตกในวันที่ 13 เมษายนอยู่ และปี 2575 จะเป็นปีสุดท้ายที่วันมหาสงกรานต์เป็น 13 เมษายน
เช่นเดียวกับวันเถลิงศก ที่เป็น 16 เมษายนมาตั้งแต่ปี 2556 และจะเป็นแบบนี้ไปเรื่อยๆ จนปี 2586 ที่จะเริ่มเถลิงศกในวันที่ 17 เมษายน
ขณะเดียวกันวันเนา ที่จริงคือวันที่อยู่ระหว่างวันมหาสงกรานต์และเถลิงศก แต่จริงๆแล้วมีโอกาสเกิดวันเนา 2 วันได้
ยกตัวอย่างปี 2563 วันมหาสงกรานต์เป็น 13 เม.ย. 21.27 น. และเถลิงศก 16 เม.ย. 1.25 น. ทำให้วันที่ 14 และ 15 เม.ย. กลายเป็นวันเนา เปิดโอกาสให้เทศกาลสงกรานต์เป็นวันหยุดยาว 4 วันไปเลย
นั่นหมายความว่าปัจจุบัน หากให้วันสงกรานต์แม่นยำตามปรากฏการณ์ทางดาราศาสตร์จริงๆ วันที่จะไม่ใช่ 13-15 เมษายน อีกต่อไป และจะเลื่อนมาช้าลงอีกเรื่อยๆ ในอนาคต ดังที่เห็นแล้วว่าในปัจจุบันวันสงกรานต์ส่วนใหญ่ควรตรงกับ 14-16 เมษายนแทน
ดังนั้นตารางนี้ จะบอกถึงวันที่ของเทศกาลสงกรานต์ที่ถูกต้องตามหลักดาราศาสตร์ ระหว่างพ.ศ.2535-2600 เพื่อความสะดวกจะยึดการเปลี่ยนวันที่เวลา 0:00 (เที่ยงคืน) เป็นหลัก แม้ว่าบางแหล่งบอกว่าควรใช้เวลาดวงอาทิตย์ขึ้นก็ตาม แต่เนื่องจากแต่ละภาคเวลาพระอาทิตย์ขึ้นไม่ตรงกัน ทำให้การคำนวณค่อนข้างยุ่งยาก
ที่เหลือก็ขึ้นอยู่กับฝ่ายรัฐบาลแล้วว่า จะเลือกที่จะล็อกวันสงกรานต์ให้เป็น 13-15 เมษายนตลอดไปเลย หรือจะปรับให้ตรงกับตำแหน่งดวงอาทิตย์จริงๆ ซึ่งแบบหลังก็มีโอกาสที่จะเกิดวันหยุดยาว 4 วัน (มีวันเนา 2 วัน) จากปกติ 3 วันได้ด้วย เอาใจคนไทยสายเที่ยวได้อีกยาวๆ
ข้อมูลและรูปภาพเอามาจากเพจ HikaLuces สาระจากทุกวงการ
https://www.facebook.com/hikaluces
ข้อมูลเวลามหาสงกรานต์และเถลิงศก เอาจากเว็บ
http://www.royin.go.th/royin2014/upload/246/FileUpload/2904_1552.pdf
และ
https://www.myhora.com
ถึงเวลาแล้วหรือยัง ที่วันสงกรานต์ควรปรับเป็น 14-16 เมษายน ซักที
ขณะที่ในปฏิทินราชการยังใช้ 13-15 เมษายนอยู่
ทำไมวันที่มันถึงเลื่อนไปได้ มันเป็นเพราะความคลาดเคลื่อนระหว่างปฏิทิน 2 ระบบที่ใช้กัน
ปฏิทินสากลหรือปฏิทินเกรโกเรียน จะใช้ปฏิทินสุริยคติแบบฤดูกาล (tropical solar year) โดยจะอิงจากตำแหน่งของดวงอาทิตย์ที่เทียบกับโลก ทำให้เกิดฤดูกาลต่างๆ โดยยึดจากวันวสันตวิษุวัติ (vernal equinox) หรือดวงอาทิตย์ตั้งฉากกับเส้นศูนย์สูตร ซึ่งใน 1 รอบใช้เวลา 365.24219 วัน ซึ่งใกล้เคียงกับปฏิทินเกรโกเรียนที่เราใช้กันคือ 365.2425 วัน
ขณะที่วันสงกรานต์ จะใช้ปฏิทินแบบไทย ซึ่งรับมาจากอินเดียอีกต่อหนึ่ง แต่ระบบนี้จะใช้เป็น ปฏิทินสุริยคติแบบเล็งดาว (sidereal solar year) จะอิงกับตำแหน่งดวงดาวที่ดวงอาทิตย์นั้นเคลื่อนที่ผ่าน สำหรับปฏิทินไทย(ที่มีต้นแบบจากอินเดีย) จะยึดจากการเคลื่อนที่เข้าสู่ราศีเมษ หรือวันมหาสงกรานต์ ซึ่งใช้เวลา 1 รอบ 365.25636 วัน ขณะที่ปฏิทินไทยคำนวณได้ 365.25875 วัน
เมื่อเอาความต่างตัวเลข 365.2425 กับ 365.25875 วัน มาลบกันจะเหลือเวลาราว 23.4 นาที
หลายคนอาจจะมองว่าน้อย แต่เมื่อสะสมไปนานๆ เข้าก็ยิ่งคลาดเคลื่อนไปเรื่อยๆ โดยทุก 61 ปี ก็จะมีความห่างกันถึง 1 วันเข้าไปแล้ว
ทุกวันนี้วันมหาสงกรานต์ส่วนใหญ่จะตรงกับ 14 เมษายน ยกเว้นปีที่มี 29 กุมภาพันธ์จะยังตกในวันที่ 13 เมษายนอยู่ และปี 2575 จะเป็นปีสุดท้ายที่วันมหาสงกรานต์เป็น 13 เมษายน
เช่นเดียวกับวันเถลิงศก ที่เป็น 16 เมษายนมาตั้งแต่ปี 2556 และจะเป็นแบบนี้ไปเรื่อยๆ จนปี 2586 ที่จะเริ่มเถลิงศกในวันที่ 17 เมษายน
ขณะเดียวกันวันเนา ที่จริงคือวันที่อยู่ระหว่างวันมหาสงกรานต์และเถลิงศก แต่จริงๆแล้วมีโอกาสเกิดวันเนา 2 วันได้
ยกตัวอย่างปี 2563 วันมหาสงกรานต์เป็น 13 เม.ย. 21.27 น. และเถลิงศก 16 เม.ย. 1.25 น. ทำให้วันที่ 14 และ 15 เม.ย. กลายเป็นวันเนา เปิดโอกาสให้เทศกาลสงกรานต์เป็นวันหยุดยาว 4 วันไปเลย
นั่นหมายความว่าปัจจุบัน หากให้วันสงกรานต์แม่นยำตามปรากฏการณ์ทางดาราศาสตร์จริงๆ วันที่จะไม่ใช่ 13-15 เมษายน อีกต่อไป และจะเลื่อนมาช้าลงอีกเรื่อยๆ ในอนาคต ดังที่เห็นแล้วว่าในปัจจุบันวันสงกรานต์ส่วนใหญ่ควรตรงกับ 14-16 เมษายนแทน
ดังนั้นตารางนี้ จะบอกถึงวันที่ของเทศกาลสงกรานต์ที่ถูกต้องตามหลักดาราศาสตร์ ระหว่างพ.ศ.2535-2600 เพื่อความสะดวกจะยึดการเปลี่ยนวันที่เวลา 0:00 (เที่ยงคืน) เป็นหลัก แม้ว่าบางแหล่งบอกว่าควรใช้เวลาดวงอาทิตย์ขึ้นก็ตาม แต่เนื่องจากแต่ละภาคเวลาพระอาทิตย์ขึ้นไม่ตรงกัน ทำให้การคำนวณค่อนข้างยุ่งยาก
ที่เหลือก็ขึ้นอยู่กับฝ่ายรัฐบาลแล้วว่า จะเลือกที่จะล็อกวันสงกรานต์ให้เป็น 13-15 เมษายนตลอดไปเลย หรือจะปรับให้ตรงกับตำแหน่งดวงอาทิตย์จริงๆ ซึ่งแบบหลังก็มีโอกาสที่จะเกิดวันหยุดยาว 4 วัน (มีวันเนา 2 วัน) จากปกติ 3 วันได้ด้วย เอาใจคนไทยสายเที่ยวได้อีกยาวๆ
ข้อมูลและรูปภาพเอามาจากเพจ HikaLuces สาระจากทุกวงการ https://www.facebook.com/hikaluces
ข้อมูลเวลามหาสงกรานต์และเถลิงศก เอาจากเว็บ http://www.royin.go.th/royin2014/upload/246/FileUpload/2904_1552.pdf
และ https://www.myhora.com