ตอนเด็กๆ ถ้าเราอ่านการ์ตูน หรือนิทาน แม้แต่นิทานชาดก จะเห็นว่าสัตว์ต่างๆ มีความคิด
สามารถพูดคุยกันได้ บางทีก็พูดกับคนได้ด้วย
ประมาณว่าสัตว์ก็คิดอะไรคล้ายๆกับคน แต่อาจฉลาดน้อยกว่าคนหน่อยหนึ่ง
อย่างคุณพ่อผมแกเลี้ยงหมา แกก็พูดคุยกับหมารู้เรื่อง เช่นหมากำลังงอน หิว อิจฉา หรือโกรธ

ต่อมา คิดว่าราวๆยุค Sixty ผมคิดว่าความคิดของคนต่อสัตว์เริ่มเปลี่ยนไป ในยุคนั้นคนเริ่มมองว่า
สัตว์เป็นเหมือนเครื่องจักร ผมยกตัวอย่างเช่น
ถ้ามีคนถามว่า หมารักเจ้าของไหม คนทั่วไปจะตอบว่า หมาไม่รู้จักความรัก  ที่มันทำเหมือนรักเจ้าของ
นั้นเพราะมันรู้ว่ามีอาหารให้กิน
หรือถ้ามีคนถามว่าหมามันรักลูกไหม คนทั่วไปก็จะตอบว่าหมาไม่รักลูก แต่มันทำตามสัญชาตญาณ (ซึ่งที่จริง
เราก็ไม่รู้ว่าคำตอบนี้หมายถึงอะไร)
ถ้าเราได้ยินนกขุนทองพูด หรือเห็นช้างวาดรูป เราก็จะรู้ทันทีว่ามันไม่เข้าใจว่ามันทำอะไรอยู่
สมมุติเราเห็นหมาถูกเจ้าของทิ้ง เราก็จะบอกว่า เห็นไหม พวกหมามันไม่วิตกกังวลเหมือนมนุษย์

แนวคิดในยุค Sixty นี้มีผลมาอีกหลายสิบปี ผลทางอ้อมคือทำให้มีการฆ่าสัตว์เกิดขึ้นง่ายๆ เพราะมองว่า
สัตว์เป็นเหมือนเครื่องจักร เช่นการทดลองในตำนานทางการแพทย์ที่โหดร้ายทารุณมาก เช่นเอาลิงนั่งรถไฟเล็กๆ
พุ่งเข้าชนขื่อ เพื่อให้สมองกระแทกกับคานเหล็กแล้วผ่าศพดูการบาดเจ็บ หรือการทดลองผ่ากระโหลกลิงออกครึ่งใบ
แล้วฝังอีเลกโตรดเพื่อดู activity ของสมอง ในขณะที่ตื่นอยู่
หรือเอาเครื่องสำอางหยอดใส่ตากระต่าย เพื่อดูว่าความเข้มข้นเท่าไร ทำให้ตาบอด

ต่อมาในยุค 2000 up ทิศทางกลับเปลี่ยนไป เช่นมีการศึกษาโดย PET scan (Positron Emission Tomography)
คือศึกษาส่วนของสมองที่สว่างขึ้นเวลาส่วนนั้นดูดซึมกลูโคสเมื่อถูกกระตุ้น และ fMRI ซึ่งศึกษาสมองส่วนที่มีเลือดไหลเพิ่มขึ้น เวลาพวกสัตว์คิดอะไร (คลิ๊กที่ link เพื่อดูตัวอย่างบทความ)
ผลคือสัตว์มีความคิดเหมือนคนทุกประการ เช่นรัก อยากได้สิ่งนั้นสิ่งนี้ กลัว เกลียดคนบางคน เช่นนกเกลียดคนที่จับมาแต่รักคนที่เลี้ยง
แม้แต่ส่วนของสมองที่ใช้ก็เหมือนกับคน คือ Ventral Caudate Nucleus
ผมคิดว่าคงมีบางอย่างที่สัตว์คิดไม่เหมือนคน เช่นหมาอาจคาบงูได้ แต่คนคงยาก

เพื่อนๆ ชาวพันทิป คิดว่าส้ตว์มีความคิดเหมือนคน มีเจตจำนงค์ มีการรู้ตัวไหม