เรามักได้ยินคำว่า นิติรัฐ กันบ่อย ๆ
ว่าบ้านเมืองต้องยึดหลักกฎหมาย  เป็นนิติรัฐที่ใช้กฎหมายเป็นเครื่องมือในการดำรงอยู่ร่วมกัน

แต่แปลก  เรากลับไม่เน้นหนักการเรียนการสอนเรื่องกฎหมาย
กฎหมายกลายเป็นเรื่อง "พิเศษ" สำหรับคนที่ร่ำเรียนไปซะอย่างนั้น
ทั้งที่ควรเป็นเรื่องเบสิค ๆ  ที่ทุกคนควรรู้ เข้าใจ ใช้เป็น  และรู้จักระมัดระวังพฤติกรรมตัวเองหากจะทำอะไรขัดกฎหมาย



ประเทศไทย   ปัญหาสังคมและคอร์รัปชั่น   เกิดขึ้นง่ายเพราะความไม่รู้กฎหมายของประชาชน
ไม่รู้ว่าทำแล้วจะผิดกฎหมาย  กฎหมายจะลงโทษ  เราไม่เน้น ไม่ซึมซับกันในเรื่องตัวบทกฎหมาย
เราไปเน้นแบบหลงทางกับเรื่องจริยธรรมคุณธรรม อันเป็นรูปธรรมที่ไม่ทำไม่มีความผิด

หรือระหว่างประชาชนกับเจ้าหน้าที่ของรัฐ
เมื่อประชาชนไม่รู้กฎหมาย  ก็ถูกเจ้าหน้าที่ของรัฐฉวยโอกาส  มีโอกาสคอร์รัปชั่นได้ง่าย ๆ
อย่างไปติดต่อราชการ  รอครึ่งวัน เจ้าหน้าที่ก็ไม่โผล่  อย่างนี้ หากประชาชนรู้กฎหมาย รู้วิธีเอาเรื่อง
เจ้าหน้าที่ของรัฐก็จะไม่กล้า  ไม่เช้าชามเย็นชาม    มีประชาชนที่รู้กฎหมายเป็นผู้กำกับควบคุมทางอ้อม

กฎหมายง่าย ๆ  อย่างเรื่องกฎจราจร  เรายังไม่รู้กัน ไม่ศึกษากัน  โดนรีดโดนไถก็โวยเป็นครั้ง ๆ ไป
และกฎหมายอื่น ๆ อีกเยอะแยะที่เป็นเรื่องใกล้ตัวที่ควรรู้  

นิติรัฐ  ควรเป็นเรื่องที่คนทุกคนมีความรู้ เข้าใจในเรื่องกฎหมาย
ไม่ใช่แค่เป็นเรื่องยึดหลักกฎหมายในการปกครองเท่านั้น

อย่างบางประเทศ  จะอึจะตด  ก็รอฟังเนติบริกรก่อนว่าจะเอาไง
เหมือนเนติบริกรเป็นกฎหมายของบ้านเมืองซะเอง



กฎหมายสำคัญสำหรับประชาชนที่ควรรู้ เวลาติดต่อกับเจ้าหน้ารัฐ  ขอยกตัวอย่างมา 2 มาตรา ครับ
คือกฎหมายอาญามาตรา 157  และ มาตรา 200

มาตรา 157  ผู้ใดเป็นเจ้าพนักงานปฏิบัติหรือละเว้นการปฏิบัติหน้าที่โดยมิชอบ เพื่อให้เกิดความเสียหายแก่ผู้หนึ่งผู้ใด หรือปฏิบัติ หรือละเว้นการปฏิบัติหน้าที่โดยทุจริต ต้องระวางโทษจำคุกตั้งแต่หนึ่งปีถึงสิบปี หรือปรับตั้งแต่สองพันบาทถึงสองหมื่นบาท หรือทั้งจำทั้งปรับ

มาตรา 200  ผู้ใดเป็นเจ้าพนักงานในตำแหน่งพนักงานอัยการ ผู้ว่าคดี พนักงานสอบสวนหรือเจ้าพนักงานผู้มีอำนาจสืบสวนคดีอาญา หรือจัดการให้เป็นไปตามหมายอาญา กระทำการหรือไม่กระทำการอย่างใด ๆ ในตำแหน่งอันการมิชอบ เพื่อจะช่วยบุคคลหนึ่งบุคคลใดมิให้ต้องโทษหรือให้รับโทษน้อยลงต้องระวางโทษจำคุกตั้งแต่หกเดือนถึงเจ็ดปี และปรับตั้งแต่หนึ่งพันบาทถึงหนึ่งหมื่นสี่พันบาท

ถ้าการกระทำหรือไม่กระทำนั้นเป็นการเพื่อจะแกล้งให้บุคคลหนึ่งบุคคลใดต้องรับโทษ รับโทษหนักขึ้น หรือต้องถูกบังคับตามวิธีการเพื่อความปลอดภัย ผู้กระทำต้องระวางโทษจำคุกตลอดชีวิต หรือจำคุกตั้งแต่หนึ่งปีถึงยี่สิบปีและปรับตั้งแต่สองพันบาทถึงสี่หมื่นบาท


สองมาตรานี้สำคัญนะครับ   เห็นเจ้าพนักงานคนใดแสดงอาการมีนอกมีในล่ะก็
ยกกฎหมายอาญาสองมาตรานี้เล่นงานได้เลย

แต่เพราะคนไทยไม่รู้กฎหมาย  เจอเจ้าพนักงานขู่ข่ม ชี้นำ บังคับ หลอก  ก็ทำตามเอาง่าย ๆ
ถึงขั้นติดคุกเพราะโดนหลอกให้สารภาพก็เยอะ

หากรู้กฎหมาย  เจอเจ้าพนักงานแสดงพฤติกรรมไม่ซื่อล่ะก็  เจ้าพนักงานนั่นแหละครับจะติดคุกซะเอง
เพราะเจ้าพนักงานต้องปฏิบัติหน้าที่ตามกฎ ระเบียบ กฎหมายเป๊ะ  ผิดจากนี้  คือหมดอนาคต

อย่างกับตำรวจนั่นแหละครับ  ในคดีอาญานี่   ตำรวจต้องเดินตาม ป.วิ อาญา เป๊ะ ๆ   ไม่ใช่จะใช้อำนาจยังไงก็ได้
จะมาเล่นนอกลู่  ใช้อำนาจแบบผิด ๆ ไม่ได้



สำหรับประชาชน  เกี่ยวโยงกับปัญหาสังคม  กฎหมายที่ควรรู้  ขอยกตัวอย่าง 2 มาตราเหมือนกันครับ
คือมาตรา 172 และ มาตรา 174

มาตรา 172  ผู้ใดแจ้งข้อความอันเป็นเท็จเกี่ยวกับความผิดอาญาแก่พนักงานอัยการ ผู้ว่าคดี พนักงานสอบสวนหรือเจ้าพนักงานผู้มีอำนาจสืบสวนคดีอาญา ซึ่งอาจทำให้ผู้อื่นหรือประชาชนเสียหาย ต้องระวางโทษจำคุกไม่เกินสองปี หรือปรับไม่เกินสี่พันบาท หรือ ทั้งจำทั้งปรับ

มาตรา 174  ถ้าการแจ้งข้อความตาม มาตรา 172 หรือ มาตรา 173 เป็นการเพื่อจะแกล้งให้บุคคลใดต้องถูกบังคับตามวิธีการเพื่อความปลอดภัย ผู้กระทำต้องระวางโทษจำคุกไม่เกินสามปี และปรับไม่เกินหกพันบาท

ถ้าการแจ้งตามความในวรรคแรกเป็นการเพื่อจะแกล้งให้บุคคลใดต้องรับโทษหรือรับโทษหนักขึ้น ผู้กระทำต้องระวางโทษจำคุกไม่เกินห้าปี และปรับไม่เกินหนึ่งหมื่นบาท



ถ้ารู้กฎหมาย  การกลั่นแกล้งกันก็จะไม่เกิด  หากจะดำเนินการทางกฎหมาย ก็ต้องรู้กฎหมาย ทำตามกฎหมาย
ไม่ใช่นึกอยากแจ้งความก็แจ้ง  อาศัยรู้จักมักคุ้น หรือยัดเงินเจ้าพนักงานให้ปั้นคดี

ติดคุกทั้งคนแจ้งความ  ติดคุกทั้งเจ้าพนักงานครับ



มีตัวบทกฎหมายอีกเยอะ  ที่ประชาชนควรรู้  ควรศึกษา
เพื่อจะได้เท่าทันเจ้าหน้าของรัฐ  ไม้ให้กระทำการใด ๆ นอกลู่นอกทาง  อันนำไปสู่ปัญหาสังคมและการคอร์รัปชั่น

ใครไม่รู้กฎหมาย  ก็อาศัยนักกฎหมาย  อย่าไปอาศัยนักหมายกด
จะหมดทางเดิน  เพราะต้องไปอยู่ในเรือนจำแทน



ประชาชนโดนเจ้าหน้าที่รัฐข่มขู่  กลัวเจ้าหน้าที่รัฐ  ก็เพราะไม่รู้กฎหมาย
หากประชาชนรู้กฎหมาย   เจ้าหน้าที่รัฐจะกลัวประชาชน  คอร์รัปขั่นจะลด

มาศึกษากฎหมายกันเถอะครับ