ดูกรกาม เราเห็นรากฐานของท่านแล้วว่า
ท่านย่อมเกิดเพราะความดำริ
เราจักไม่ดำริถึงท่าน ท่านจักไม่มีอย่างนี้.
กามเหล่านี้เรียกว่า กิเลสกาม.
คำว่า
เมื่อปรารถนากามอยู่
มีความว่า เมื่อใคร่ อยากได้ยินดี ปรารถนา มุ่งหมาย ชอบใจกามอยู่
เพราะฉะนั้น จึงชื่อว่า
เมื่อปรารถนากามอยู่.
คำว่า
ถ้ากามนั้น ย่อมสำเร็จแก่สัตว์นั้น
มีความว่า คำว่า สัตว์นั้น ได้แก่ สัตว์
ผู้เป็นกษัตริย์ พราหมณ์ แพศย์ ศูทร์ คฤหัสถ์ บรรพชิต เทวดาหรือมนุษย์.
คำว่า
กามนั้นได้แก่ รูป เสียง กลิ่น รส โผฏฐัพพะที่ชอบใจ ซึ่งเรียกว่า วัตถุกาม.
คำว่า ย่อมสำเร็จ
มีความว่า
ย่อมสำเร็จ สำเร็จโดยชอบ ได้ ได้เฉพาะ ประสบ พบ
เพราะฉะนั้น จึงชื่อว่า
ถ้ากามนั้น ย่อมสำเร็จแก่สัตว์นั้น.
คำว่า ย่อมเป็นผู้อิ่มใจแน่นอน มีความว่า คำว่า
แน่นอน
เป็นคำกล่าวโดยส่วนเดียว
เป็นคำกล่าวโดยไม่มีความสงสัย
เป็นคำกล่าวโดยไม่มีความเคลือบแคลง
เป็นคำกล่าวไม่เป็นสองส่วน เป็นคำกล่าวไม่เป็นสองอย่าง เป็นคำกล่าวไม่รวมกัน เป็นคำกล่าวไม่ผิด
คำว่า
แน่นอนนี้ เป็นคำกล่าวกำหนดแน่.
คำว่า
อิ่ม คือ ความอิ่ม ความปราโมทย์ ความเบิกบานความบันเทิง
ความร่าเริง ความรื่นเริง ความปลื้มใจ ความยินดี ความชื่นใจ ความชอบใจ ความเต็มใจ
ที่ประกอบพร้อมเฉพาะด้วยกามคุณ ๕.
คำว่า
ใจ คือ จิต มนะ มานัส หทัยบัณฑระ มนะ มนายตนะ มนินทรีย์ วิญญาณ วิญญาณขันธ์ มโนวิญญาณธาตุ
ที่เกิดแต่ผัสสะเป็นต้นนั้น นี้เรียกว่า ใจ.
ใจนี้สหรคต คือ เกิดร่วม เกี่ยวข้อง ประกอบ เกิดพร้อมกันดับพร้อมกัน
มีวัตถุอย่างเดียวกัน มีอารมณ์อันเดียวกัน
กับด้วยความอิ่มนี้.
คำว่า
ย่อมเป็นผู้อิ่มใจ คือเป็นผู้มีใจยินดี มีใจร่าเริง มีใจเบิกบาน มีใจดี มีใจสูง มีใจปลาบปลื้ม
เพราะฉะนั้น
จึงชื่อว่า ย่อมเป็นผู้อิ่มใจแน่นอน.
ใจ คือ จิต มนะ มานัส หทัย บัณฑระ มนะ มนายตนะ มนินทรีย์ วิญญาณ วิญญาณขันธ์ มโนวิญญาณธาตุ ที่เกิดแต่ ผัสสะนี้เรียกว่า ใจ.
ท่านย่อมเกิดเพราะความดำริ
เราจักไม่ดำริถึงท่าน ท่านจักไม่มีอย่างนี้.
กามเหล่านี้เรียกว่า กิเลสกาม.
คำว่า
เมื่อปรารถนากามอยู่
มีความว่า เมื่อใคร่ อยากได้ยินดี ปรารถนา มุ่งหมาย ชอบใจกามอยู่
เพราะฉะนั้น จึงชื่อว่า
เมื่อปรารถนากามอยู่.
คำว่า
ถ้ากามนั้น ย่อมสำเร็จแก่สัตว์นั้น
มีความว่า คำว่า สัตว์นั้น ได้แก่ สัตว์
ผู้เป็นกษัตริย์ พราหมณ์ แพศย์ ศูทร์ คฤหัสถ์ บรรพชิต เทวดาหรือมนุษย์.
คำว่า
กามนั้นได้แก่ รูป เสียง กลิ่น รส โผฏฐัพพะที่ชอบใจ ซึ่งเรียกว่า วัตถุกาม.
คำว่า ย่อมสำเร็จ
มีความว่า
ย่อมสำเร็จ สำเร็จโดยชอบ ได้ ได้เฉพาะ ประสบ พบ
เพราะฉะนั้น จึงชื่อว่า
ถ้ากามนั้น ย่อมสำเร็จแก่สัตว์นั้น.
คำว่า ย่อมเป็นผู้อิ่มใจแน่นอน มีความว่า คำว่า แน่นอน
เป็นคำกล่าวโดยส่วนเดียว
เป็นคำกล่าวโดยไม่มีความสงสัย
เป็นคำกล่าวโดยไม่มีความเคลือบแคลง
เป็นคำกล่าวไม่เป็นสองส่วน เป็นคำกล่าวไม่เป็นสองอย่าง เป็นคำกล่าวไม่รวมกัน เป็นคำกล่าวไม่ผิด
คำว่า
แน่นอนนี้ เป็นคำกล่าวกำหนดแน่.
คำว่า
อิ่ม คือ ความอิ่ม ความปราโมทย์ ความเบิกบานความบันเทิง
ความร่าเริง ความรื่นเริง ความปลื้มใจ ความยินดี ความชื่นใจ ความชอบใจ ความเต็มใจ
ที่ประกอบพร้อมเฉพาะด้วยกามคุณ ๕.
คำว่า
ใจ คือ จิต มนะ มานัส หทัยบัณฑระ มนะ มนายตนะ มนินทรีย์ วิญญาณ วิญญาณขันธ์ มโนวิญญาณธาตุ
ที่เกิดแต่ผัสสะเป็นต้นนั้น นี้เรียกว่า ใจ.
ใจนี้สหรคต คือ เกิดร่วม เกี่ยวข้อง ประกอบ เกิดพร้อมกันดับพร้อมกัน
มีวัตถุอย่างเดียวกัน มีอารมณ์อันเดียวกัน กับด้วยความอิ่มนี้.
คำว่า
ย่อมเป็นผู้อิ่มใจ คือเป็นผู้มีใจยินดี มีใจร่าเริง มีใจเบิกบาน มีใจดี มีใจสูง มีใจปลาบปลื้ม
เพราะฉะนั้น
จึงชื่อว่า ย่อมเป็นผู้อิ่มใจแน่นอน.