ในมุมองผมมองว่า โจโฉ ประสบความสำเร็จมากที่สุดคนหนึ่งในโลกยุคโบราณ และมีทักษะการเป็นผู้นำหลายอย่างของโจโฉที่สามารถนำมาประยุกต์ใช้ในชีวิตประจำวัน เช่น เวลาทำศึกแล้วแพ้ศึก เวลาถอยทัพโจโฉจะอยู่ทัพหลังสุด ให้ลูกน้องหนีไปก่อน หรือการรู้จักใช้คน คือ โจโฉ ไม่ได้เก่งที่สุด แต่เขาสามารถใช้คนที่สุดในด้านต่างๆ ทำงานให้เขา ซึ่งผู้นำหรือฮ่องเต้หลายคนก็จะมีความสามารถตรงนี้ คือการใช้คน ไม่ว่าจะเป็น หลิวปัง หลี่ซือหมิน บูเช็คเทียน จูหยวนจาง บุคคลเหล่านี้ล้วนมีวาทศิลป์ในการปกครองคนด้วย
โจโฉเองยังมีน้ำใจลูกน้อง และยังรู้จักให้อภัย ทำให้คนที่ได้รับการอภัยทำงานให้เขาด้วยความจงรักภักดี
ในส่วนความเหี้ยมโหด ก็มีอยู่ไม่น้อย แต่อันนี้ผมมองแต่ในส่วนดีนะครับ
เพราะส่วนชั่ว ก็ไม่ควรเอาเป็นเยี่ยงอย่าง แต่จะว่าไป ผู้นำยุคโบราณที่ขาวสะอาดนั้นก็แทบไม่มี อย่างหลี่ซือหมิน หรือถังไท่จง ก็ต้องฆ่าพี่น้องจนได้เป็นฮ่องเต้ หรือจูหยวนจาง แม้จะฆ่าชาวมองโกลจำนวนมาก แต่เขาก็ฆ่าชาวฮั่นด้วยกันเองไม่น้อยกว่าชาวมองโกลเหมือนกัน เพราะขึ้นชื่อในเรื่องโมโหร้ายและเป็นโรคระแวง
>>>>
โจโฉ จากลูกนอกสมรส สู่การเป็นขุนนางทั้งทหาร และพลเรือน เคยร่วมก่อปฏิวัติ ตั้งชุมนุม ขุมกำลัง เขากุมอำนาจในราชสำนัก ทำศึกปราบก๊กต่างๆ เป็นนายกรัฐมนตรี เป็นวุ่ยก๋ง และเลื่อนเป็นวุ่ยอ๋อง มีศักดิ์มีศรีเทียบเท่ากับฮ่องเต้ ไปไหนมาไหนปานฮ่องเต้เสด็จ ที่สำคัญทางพฤตินัยมีอำนาจเหนือฮ่องเต้ทุกประการ และโจโฉก็ตายในตำแหน่งวุ่ยก๋ง พอลูกชายปราบดาภิเษกเป็นฮ่องเต้ ก็ได้สถาปนายศย้อนหลังให้เป็นฮ่องเต้ด้วย
>>>>