เนื่องจากผมเคยแสดงความเห็นเกี่ยวกับเรื่องนี้ไว้อย่างน้อย 2 ครั้ง ครั้งหลังสุดคือกระทู้นี้ สงสัยในบท ธรรมจักกัปปะวัตตะนะ น่ะครับ เลยขอตั้งกระทู้เพื่อแก้ไขสิ่งที่ผมแสดงความเห็นไปผิดนะครับ

ผมได้บอกว่า ก่อนที่พระพุทธเจ้าจะแสดงปฐมเทศนา พระปัญจวัคคีย์ได้ขอบรรพชาเป็นพระภิกษุแล้ว จึงตรัสว่า "ดูกรภิกษุทั้งหลาย"

แต่ที่ถูกต้องแล้ว ตอนนั้น พระปัญจวัคคีย์ทั้ง 5 ยังไม่ได้เป็นพระภิกษุ แต่ไปขอบรรพชาอุปสมบทเป็นพระภิกษุหลังจากนั้น ถ้าดูจากพระไตรปิฏก พระอัญญาโกณทัญญะได้ขอบรรพชาอุปสมบทหลังจากเกิดดวงตาเห็นธรรมแล้ว หรือก่อนที่จะพระพุทธเจ้าจะเทศนา "อนัตตลักขณสูตร" ซึ่งหลังจากนั้น พระปัญญจวัคคีย์ที่เหลือก็เกิดดวงตาเห็นธรรมและขอบรรพชาเป็นพระภิกษุทั้งหมดเช่นกัน

จึงเกิดคำถามขึ้นมาว่า ถ้าอย่างนั้น ทำไมในธัมมจักรกัปปวัตนสูตร พระพุทธเจ้าถึงตรัสกับพระปัญจวัคคีย์ว่า "ดูกรภิกษุทั้งหลาย"?

ผมไม่รู้ว่ามีพระอรรถกถาจารย์ได้อธิบายไว้หรือไม่นะครับ แต่สำหรับความเห็นผม ธัมมจักรกัปปวัตนสูตร เป็นพระสูตรที่สำคัญที่สุด เพราะเป็นสิ่งที่พระพุทธเจ้าตรัสรู้ คือ อริยสัจสี่ และพระองค์ได้แสดงเทศนาธรรมนี้กับพระภิกษุจำนวนมาก หลายครั้ง อาจจะนับครั้งไม่ถ้วน ไม่ใช่เฉพาะพระปัญจวัคคีย์เท่านั้น

ซึ่งเมื่อมีการสังคายนา นำคำตรัสของพระพุทธเจ้ามารวบรวมไว้เป็นพระไตรปิฏก จึงเป็นแบบที่พระภิกษุได้ยินกัน หรือที่จำกันมา โดยเฉพาะผู้ที่ทำการสังคายนา นั่นคือ ขึ้นต้นด้วย "ดูกรภิกษุทั้งหลาย" และได้แทรกเรื่องราวของพระปัญจวัคคีย์ไว้ ในฐานะที่ได้ฟังเทศนาครั้งนั้นเป็นคนแรกหรือกลุ่มแรก

ก็ขอทำความเข้าใจใหม่ตามนี้นะครับ