บางคนว่าสิทธัตถะเป็นศาสดาที่รักษาระยะห่างทางการเมืองอย่างพอเหมาะพอดี จึงไม่ถูกการเมืองทำร้ายและไม่ทำร้ายใครอื่นบนวิถีต่อสู้ทางการเมือง

แต่ที่จริงแล้ว "ศาสนา" ซึ่งแปลว่าคำสอนหรือ "ธรรมวินัย" ในความหมายแบบสิทธัตถะกับ "Religion" ในความหมายของสามศาสดานั้นต่างกันอย่างสิ้นเชิง

Religion มันมีความเป็นการเมืองในตัวมันเองชัดเจนอยู่แล้ว เพราะมันเป็นพระประสงค์หรือพันธสัญญาของพระเจ้า,คำบัญชาของพระเจ้า
ที่มุ่งสร้างสังคมขึ้นมาในอีกแบบหนึ่งในโลกมนุษย์ที่เชื่อมโยงกับอาณาจักรสวรรค์ในโลกหน้า

ศาสดาจึงเป็นทั้งผู้นำศาสนาและการเมืองไปด้วยในตัว โมเสสจึงสร้างวีรกรรมด้วยการปลดปล่อยทาสชาวยิวจากแผ่นดินอียิปต์เดินทางสู่แผ่นดินแห่งพันธสัญญา ขณะเดียวกันก็นำทัพสู้รบระหว่างทาง ขณะที่เยซูไม่ได้นำทัพรบด้วยอาวุธ แต่รบด้วยความคิดที่ท้าทายทั้งอำนาจโรม
และผู้นำศาสนายิว ส่วนมูฮัมหมัด ใช้ทั้งศาสนารวมผู้คนและเป็นผู้นำทัพออกรบ ถือว่าการรบเพื่อปกป้องศรัทธาจากศัตรูเป็นภารกิจทางจิตวิญญาณแบบหนึ่ง


สำหรับผม ความน่าสนใจของสิทธัตถะคือ "การตัดสินใจเลือก" เป็นการเลือกที่ยากยิ่งระหว่างการใช้ชีวิตกับเมียที่รักและลูกที่เพิงลืมตาดูโลก
กับการแสวงหาความหมายของชีวิตที่ตนเองรัก มันคือการเลือกระหว่างสิ่งที่ตนเองรักมากทั้งสองอย่างแต่ก็ต้องเลือกอย่างใดอย่างหนึ่ง

ดังนั้น ความน่าสนใจของสิทธัตถะจึงไม่ใช่วีรกรรมทางสังคม แต่คือการทำให้เราตระหนักรู้ว่าชีวิตของปัจเจกบุคคลนั้นมันมีการเลือกอยู่เสมอ และต้องเลือกอย่างซื่อตรงต่อความต้องการที่แท้จริงของตนเองแม้ในสถานการณ์ที่ยากลำบากหรือเจ็บปวดอย่างลึกซึ้งที่สุด

สุรพศ ทวีศักดิ์