เซลล์มะเร็ง เป็นเซลล์ที่มีการเจริญอย่างไม่หยุดยั้ง โดยไม่ฟังคำสั่งของระบบการทำงานชีวภาพภายในเซลล์ ซึ่งการเจริญอย่างไม่หยุดยั้งนี้ มีสาเหตุมากมาย แต่กลไกอะไรที่ทำให้เซลล์เหล่านั้นไม่ยอมฟังคำสั่งในการดำเนินชีวิตของเซลล์เอง  โดยทั่วไปธรรมชาติของเซลล์ทุกเซลล์จะเจริญจากเซลล์ต้นกำเนิด และทำหน้าที่ของตนเอง เช่น เซลล์กล้ามเนื้อ เซลล์เม็ดเลือด เซลล์ผิวหนัง เซลล์ผนังมดลูก

การเจริญของเซลล์ในแต่ละครั้งจะมีอายุขัย ที่ระบบชีวภาพในร่างกายสิ่งมีชีวิตจะสั่งว่าควรจะอยู่ได้นานเท่าใด บางเซลล์อยู่ไปตลอดชีวิตของมนุษย์ และไม่ตายเป็นรายวัน เช่น เซลล์ระบบประสาทส่วนกลาง เซลล์สมอง แต่บางเซลล์มีการเกิดและดับทุกวัน เช่น เซลล์ผิวหนัง เซลล์เม็ดเลือด และร่างกงกายจะสร้างเซลล์เหล่านี้ใหม่ตามรอบที่มันรู้เอง การตายของเซลล์อย่างถูกต้องในทางชีววิทยา เรียกว่า apoptosis (อ่านว่า อะพอพโทสิส) ซึ่งจะเกิดขึ้นจากคำสั่งในเซลล์แต่ละเซลล์ และเซลล์นั้น ที่เป็นเซลล์ดี จะมีอายุขัยและเข้าสู่กระบวนการ apoptosis ตามที่มันควรจะเป็น

การสั่งให้เซลล์มีการแบ่งตัว หรือ การตายจะถูกสั่งโดยโปรตีนภายในเซลล์ หลาย ๆ ตัว และถูกสั่งด้วยยีนที่อยู่ในนิวเคลียสของเซลล์นั้น ๆ  โดยกระบวนการสั่งนี้มีตัวมากระตุ้นตามที่ควรจะเป็น ซึ่งขึ้นกับ ตัวรับที่ผนังเซลล์จะรับตัวกระตุ้นนั้นเข้ามา เช่น เซลล์เต้านมจะรับฮฮร์โมนเอสโตรเจนเข้าสู่เซลล์เพื่อสั่งโปรตีนภายในเซลล์ และ เข้าไปถึง DNA เพื่อสั่งให้เกิดการสร้างโปรตีนบางประเภทเพื่อทำหน้าที่ของเซลล์เต้านม เช่น สร้างท่อน้ำนมให้ยาวขึ้นเพื่อรอการตั้งครรภ์ เป็นต้น

แต่....เซลล์บางเซลล์ได้รับสารบางประเภทที่เข้ามารบกวนกระบวนการทำงานอันปกติสุข ทำให้กระบวนการแบ่งเซลล์ หรือ กระบวนการสั่งให้เซลล์ตายนั้น รวนเร หรือไม่ทำงาน เช่น สารบางประเภทที่ปนเปื้อนในอาหารที่เรากินไปยับยั้งโปรตีน p53 ซึ่งเป็นโปรตีนภายในเซลล์ที่ทำหน้าที่ในการสั่งให้เซลล์เข้าสู่กระบวนการ apoptosis ที่เหมาะสม ทำให้เซลล์นั้น ไม่หยุดเจริญ และยังแบ่งตัวเพิ่มไปอีก  สารบางประเภท เข้าไปถึง DNA ภายในนิวเคลียส แล้วทำให้ กระบวนการสังเคราะห์ DNA ผิดพลาด เพราะสารนั้นอาจไปกระตุ้นให้เกิดการพังเสียหายของ DNA ซึ่งเมื่อสาย DNA พังเสียหาย เซลล์จะพยายามสร้างมันขึ้นมาใหม่เพื่อทดแทนของเดิม แต่การสร้างขึ้นมาใหม่อาจไม่เหมือนเดิม โดยเฉพาะหากไปตรงกับ DNA ในตำแหน่งที่มีคำสั่งไม่ให้ยีนตัวนั้นแสดงออก เพราะยีนนั้นเป็นยีนที่อันตรายหากมีการสร้างออกมา เมื่อเซลล์ซ่อม DNA รอบใหม่ จะไม่สามารถเติมหมู่เคมีบางตัวที่สะกดยีนนั้นไว้ได้ดังเดิม ซึ่งอาจกระตุ้นให้เซลล์มีการแบ่งตัวผิดปกติได้ และอาจพัฒนาเป็นเซลล์มะเร็ง

แล้วทำไมเรากินอาหารและเป็นการกระตุ้น มะเร็งได้....อาหารให้พลังงานและสารอาหารที่จำเป็น แต่อาหารก็ปนไปด้วยสารพิษสารพัดซึ่งร่างกายต้องทำการขจัดออกทุกวัน สารพิษบางตัวสะสมในเซลล์ได้ เข้าสู่เซลล์ได้และเข้าไปใน DNA ได้ง่ายมาก เช่น สารอัฟลาทอกซิน ที่พบในราดำเมื่อเข้าสู่ร่างกายจากการกินถั่วลิสงป่นที่ปนเปื้อน จะเข้าไปทำลาย DNA ที่เซลล์ตับ เพราะเซลล์ตับพยายามจะขจัดสารนี้ออก สารอัฟลาทอกซินเข้าไปแทรกอยู่ระหว่างพันธะในสาย DNA ทำให้เซลล์นั้นมี DNA เสียหาย เมื่อซ่อม ใหม่ อาจไม่เหมือนเดิมและอาจกระตุ้นการพัฒนาเป็นเซลล์มะเร็ง การรับประทานปลาน้ำจืดดิบที่ปนเปื้อนพยาธิ ก็กระตุ้นมะเร็งได้ เพราะพยาธิใบไม้จะไปอาศัยที่ตับ หรือ ท่อน้ำดี และปล่อยสารบางอย่างรบกวนเซลล์เหล่านั้น ทำให้เซลล์มีกระบวนการอักเสบอยู่เสมอ ซึ่งเมื่อนานวัน เซลล์ที่อักเสบถูกซ่อมแซมบ่อย ๆ ก็อาจกระตุ้นกระบวนการเจริญที่ผิดปกติได้ ดังเช่นปัญหาคนไทยในภาคอีสานเป็นมะเร็งเนื้อตับ หรือ มะเร็งท่อน้ำดีเยอะมาก นั่นเอง

มนุษย์สัมผัสสารก่อมะเร็งได้หลายทาง เช่น จากอาหารที่ปนเปื้อน จากลมหายใจที่มีสารพิษ จาการสัมผัสทางผิวหนัง ดังนั้นสาเหตุการเกิดมะเร็งจึงมาจากสิ่งกระตุ้นภายนอกได้  แต่ในบางครั้งคนบางคนก็เป็นมะเร็งโดยที่ยังไม่ได้รับสารพิษใด ๆ นั่นอาจเพราะมีพันธุกรรมที่มีการพัฒนาเซลล์มะเร็งได้ง่าย  ซึ่งมักจะพบในคนอายุน้อย และมักเป็นเฉียบพลัน โดยไม่ทราบสาเหตุ

เซลล์มะเร็งเปรียบเสมือนเซลล์ที่นิสัยไม่ดี หากเซลล์ใดเป็นเซลล์มะเร็งแล้ว เซลล์นั้นจะไม่คุยกับเซลล์ข้าง เคียง เซลล์โตเร็ว และจะส่งโปรตีนออกไปเพื่อเรียกเส้นเลือดและอาหารเพื่อมาเลี้ยงตน และเมื่อโตจนคับที่เดิมแล้ว ก็อพยพไปอยู่อวัยวะอื่น เพื่อให้ได้ที่อาศัย และอาหารอีก เซลล์มะเร็งจึงทำลายเซลล์อวัยวะอื่น ๆ เสียสิ้น เพื่อมันจะได้ยึดครองพื้นที่นั้น ๆ แต่การเข้าไปอยู่ของมันกลับไม่ทำหน้าที่เซลล์นั้น ๆ ตามปกติ การเป็นมะเร็งจึงเป็นการป่วยที่น่ากลัว และหากรักษาต้องฆ่ามันด้วยคีโม หรือฉายแสง เพื่อทำลายเซลล์ที่เจริญไวอย่างพวกมัน ....และเซลล์ดีดีก็จะตายไปด้วย

พอไหวมั้ยคะ ป้าพอรู้มาบ้าง น่าจะเข้าใจได้ว่า อาหารที่ปนเปื้อนสารเคมี หลาย ๆ ชนิดเป็นต้นเหตุมะเร็งได้จ้า