ในทรรศนะเดิมมองว่ายุสร้างลพบุรีเป็นราชธานีสำรองเพิ่งป้องกันเอกราชคุกคามจากฮอลันดาที่เคยยกกำลังมาปิดปากน้ำเจ้าพระยาราว พ.ศ.๒๒๐๗

แต่เมื่อพิจารณาตามหลักฐานร่วมสมัยแล้วเรื่องนี้ก็ขัดกับหลักฐานของราชทูตฝรั่งเศสที่ว่าสันดอนปากแม่น้ำเจ้าพระยาก็มากพอที่จะกีดขวางเรือใหญ่ไม่ให้เข้ามาได้แล้ว แล้วก็แม้ว่าจะมีหลักฐานว่าทรงโปรดไปประทับที่ลพบุรีอยู่ก่อนหน้า แต่ปรากฏว่าพระราชวังลพบุรีเพิ่งกำลังก่อสร้างราว พ.ศ.๒๒๒๓ สอดคล้องกับรายงานราชทูตอิหร่านใน พ.ศ.๒๒๒๕ ที่ว่าเพิ่งก่อสร้างเมื่อไม่นาน เวลาจึงไม่สอดคล้องกับช่วงที่ฮอลันดาบุกเข้ามา

ข้อสันนิษฐานใหม่คือพระองค์ต้องการหลบเลี่ยงจากสภาวะกดดันที่อยุทธยาตามที่หลักฐานร่วมสมัยหลายชิ้นระบุ พระองค์ระแวงว่าจะถูกรัฐประหารซึ่งขุนนางทั้งหลายมีไพร่ในสังกัดที่อยุทธยามาก ส่วนลพบุรีมีหลักฐานที่กล่าวว่าเสมือนเป็น "ฐานอำนาจ" ของสมเด็จพระนารายณ์ที่พระองค์สามารถประทับอยู่อย่างมั่นคงมากกว่า พระองค์โปรดจะประทับอยู่นานๆ สามารถไว้พระเกียรติได้น้อยกว่าที่อยุทธยา ขุนนางที่ตามเสด็จไม่ได้มีกำลังเหมือนอยู่ที่อยุทธยา พระองค์สามารถเสด็จออกประพาสล่าสัตว์โดยไม่ต้องมีผู้ติดตามมากเหมือนที่อยุทธยา  จึงมีชาวฝรั่งเศสร่วมสมัยกล่าวว่าเปรียบว่าลพบุรีเหมือนกับ "แวร์ซายส์"

"แวร์ซายส์" ไม่ได้เป็นเพียงแค่พระราชวังใหญ่โตหรูหรา แต่เป็นศูนย์กลางพระราชอำนาจของพระเจ้าหลุยส์ที่ ๑๔ ที่ทรงปกครองแผ่นดินในฐานะรัฐสมบูรณาญาสิทธิราชย์อย่างเด็ดขาด และทรงควบคุมขุนนางฝรั่งเศสให้อยู่ใต้อำนาจของพระองค์ไม่ให้กล้าก่อกบฏได้อย่างสมบูรณ์ ต่างจากที่ปารีส การเปรียบเปรยลพบุรีเช่นนี้จึงมีนัยยะทางการเมืองอยู่ชัดเจนครับ

เรื่องนี้อาจยังเป็นเพียงข้อสันนิษฐานเท่านั้น แต่ก็มีความเป็นไปได้สูง