คุ้ยวรรณคดี ฉบับรวบรัด

เกิดเป็นขุนแผนแสนสนุก

ตอนที่ ๒ พิเคราะห์ดูหน้านวลควรจะรัก

ฑ .มณฑา

ต่อมาขุนแผนหนีเวรมหาดเล็กในวัง ไปหานางลาวทองซึ่งป่วยอยู่ที่บ้าน พระพันวษากริ้วว่า รักเมียมากกว่าราชการ จึงให้ไปตะเวนด่านไม่ต้องกลับมาให้เห็นหน้า

ขุนแผนเดินป่าไปด้วยความแค้น ที่ขุนช้างเป็นผู้ทูลว่าตนว่าตนหนีราชการ ทั้ง ๆ ที่รับฝากเวรไว้แล้ว ขุนแผนตระเวนไปจนพบหมื่นหาญชาญไชย นายตำบลบ้านถ้ำ ซึ่งมีลูกสาวสวยชื่อนางบัวคลี่

ครานั้นขุนแผนแสนศักดา เที่ยวมาทุกตรอกออกทุกบ้าน
เดินตัดลัดป่ามาช้านาน มาถึงไร่หมื่นหาญเข้าทันใด
เห็นตัดต้นยูงยางลงขวางลำ แล้วปักทำเขื่อนขอบไว้รอบไร่
แลเห็นคนทำงานพลุกพล่านไป ประหลาดใจลัดแลงแฝงเข้ามา
แลเห็นตัวบัวคลี่อยู่ที่ห้าง สำอางนวลละอองผ่องผิวหน้า
พึ่งรุ่นสาวกระทัดรัดจำรัสตา ทั้งทรงศรีกิริยาก็น่าชม
ตะลึงลืมปลื้มปลาบให้วาบใจ อยากจะใคร่เป็นคู่ได้สู่สม
เป็นกุศลดลจิตคิดนิยม ปลงอารมณ์รักใคร่ใจผูกพัน ฯ

ขุนแผนจึงสมัครเข้าไปเป็นลูกน้อง และบังเอิญได้ช่วยชีวิตหมื่นหาญให้พ้นความตาย จากการถูกวัวกระทิงขวิดในป่า หมื่นหาญจึงยกลูกสาวให้เป็นภรรยา ขุนแผนซึ่งกำลังเปล่าเปลี่ยวเดียวดายอยู่ในป่าก็ยินดียิ่ง

เมื่อเสร็จพิธีเซ่นผีสู่ขวัญแล้ว นางสีจันทน์แม่ยาย ก็ส่งตัว
ลูกสาวเข้าห้องหอ พร้อมกับปลอบว่า ไม่ต้องกลัวหรอกการมีผัวน่ะ

อันซึ่งการประเวณีไม่มีครู กลัวจะรู้เสียหนักไม่พักสอน
ประเดี๋ยวใจได้สุขสิ้นทุกข์ร้อน พ่อแม่มาแต่ก่อนก็เหมือนกัน ฯ

เมื่ออยู่สองสองในห้องกับขุนแผน นางบัวคลี่ก็ผลัดผ่อนว่า

ก็รู้ว่าคุณพ่อยกยอให้ จะไปไหนพ้นมือฤๅขาพี่
จงงดน้องไว้สักสองสามราตรี ประเวณีอย่างไรฉันไม่เคย ฯ
ขุนแผนก็ไม่ยอมให้เวลาผ่านไปโดยไร้ประโยชน์
เจ้าพลายแก้วฟังนางทางว่าวอน จะผัดผ่อนใยเล่าเจ้าพี่เอ๋ย
แก้วตาอย่าปรารมภ์การชมเชย ถึงไม่เคยก็จะรู้ในครู่เดียว
ว่าพลางทางเป่าเทพรัญจวน ให้ปั่นป่วนซาบซ่านในทรวงเสียว
จูบแก้มแนมนมเข้ากลมเกลียว อย่าบิดเบี้ยวให้บอบระบมกาย ฯ

แต่เรื่องราวไม่ได้ราบเรียบอย่างที่คิด พลายแก้วอยู่กับนางบัวคลี่นานไป จนนางบัวคลีตั้งท้อง หมื่นหาญเห็นว่าขุนแผนมีฝีมือเหนือกว่า ก็คิดริษยาเพราะไม่ต้องการให้ผู้ใดมาใหญ่กว่าตน คราวนี้เลยต้องมาเกลี้ยกล่อมลูกสาวให้ฆ่าผัวเสีย นางบัวคลี่นั้นรักพ่อมากกว่าผัวอยู่แล้ว จึงยอมวางยาพิษใส่อาหารให้ขุนแผนกิน แต่โหงพรายประจำตัวขุนแผนห้ามไม่ให้กิน จึงรอดตาย

แล้วขุนแผนก็แก้แค้นด้วยการฆ่านางบัวคลี่ เอาลูกในท้องมาทำพิธีกรรมให้เป็นกุมารทอง องรักษ์ประจำตัวเสีย แล้วก็ออกจากบ้านหมื่นหาญไปตีดาบฟ้าฟื้น เป็นอาวุธคู่มือ และได้ม้า สีหมอกเป็นพาหนะคู่ใจ ตระเวนไพรไปได้ไม่นาน ก็คิดถึงนางวันทอง และแค้นขุนช้างไม่หาย จึงเดินทางไปเมืองสุพรรณ หมายใจจะชิงนางวันทองกลับมาเป็นของตน

แต่ก่อนที่ขุนแผนจะได้ลงมือตามที่คิด เกิดเข้าห้องผิดไปเจอนางแก้วกิริยา ลูกสาวของเจ้าเมืองสุโขทัย ซึ่งทำเงินหลวงขาดหาย ต้องพานางมาขายฝากไว้กับขุนช้าง เพื่อเอาเงินสิบห้าตำลึงไปใช้หนี้หลวง แต่ขุนช้างรักเมียคนเดียวจึงไม่ได้ยุ่งเกี่ยวด้วย ปล่อยให้คู่แค้นมาเจอเข้าจนได้

เจ้าร่างน้อยนอนนิ่งบนเตียงต่ำ คมขำงามแฉล้มแจ่มใส
คิ้วคางบางงอนอ่อนละไม รอยไรเรียบรับประดับดี
ผมเปลือยเลื้อยประลงจนบ่า งอนปลายเกศาดูสมศรี
ที่นอนน้อยน่านอนอ่อนดี มีหมอนข้างคู่ประคองเคียง
กระจกแจ่มจัดใส่คันฉ่องน้อย ไม้สอยซ่นงางามเกลี้ยง
ฉากบังจัดตั้งไว้ข้างเตียง อัฒจันทร์ตั้งเรียงในห้องน้อย
ห้องแคบอุตส่าห์แอบไม่แออัด รู้จักจัดเครื่องเรือนไว้ใช้สอย
ทั้งกระโถนขันน้ำและจอกลอย ดูน้อยน้อยงามรับกับรูปคน
เอะใจมิใช่เจ้าวันทอง ฤาพี่น้องนึกแหนงแคลงฉงน
ท่วงทีก็มิใช่เป็นคนจน เครื่องกินก็พิกลดูผิดนัก
หรือจะเป็นเมียน้อยอ้ายขุนช้าง ไยไม่วางห้องชมให้สมศักดิ์
พิเคราะห์ดูหน้านวลควรจะรัก ถ้าชายชมก็จะชักให้นวลคลาย
คิดพลางทางแอบเข้าแนบน้อง ต้องเต้านึกชมอารมณ์หมาย
เอนอิงพิงทับแล้วขับพลาย ร่ายลมละลวยลงให้ลานใจ ฯ

นางแก้วกิริยาตื่นขึ้นมาเจอหน้า ชายที่ตนไม่เคยรู้จักมาก่อนในชีวิตก็ตกใจ ถามไถ่ที่มาที่ไปอยู่เป็นเวลานาน หลายหน้ากระดาษ นางเจียมตนว่าเป็นทาสเขา แต่ขุนแผนก็ไม่ถอย คงพูดจาภาษาเจ้าชู้ หว่านล้อมให้นางใจอ่อน จนกระทั่ง

ว่าพลางทางเปลื้องเครื่องคาด แขวนพาดฉากลงประจงจับ
อุ้มนางวางตักสะพักรับ ก็ทอดทับระทวยลงดังท่อนทอง ฯ

หลังจากนั้นขุนแผนก็ถอดแหวนจากนิ้ว มอบไว้ให้นางแก้วกิริยาเพื่อใช้ถ่ายตัวจากการเป็นหนี้ขุนช้าง แล้วก็เหลือเป็นทุนค้าขาย รอคอยว่าเมื่อไหร่ขุนแผนจะกลับมา จนกระทั่งขุนแผนและนางวันทองเข้ามอบตัวสู้คดีความ เรื่องหนึ่งหญิงสองชาย นางแก้วกิริยามาพบเข้ากลางทาง จึงตามมารับใช้ทั้งสองผัวเมีย พระหมื่นศรีผู้อุปถัมภ์ของขุนแผนยังออกปากว่า

เอ็งไปป่าพาไปแต่วันทอง ที่นั่งรองนั้นได้มาแต่ไหน
อ้ายพ่อเอ๋ยเชลยมันเหลือใจ แต่ทุกข์ยากแล้วยังได้สำรองมา
ขุนแผนว่าเมียเกล้ากระผม นานนมแต่ยังไม่ไปป่า
ทิ้งไว้ให้อยุ่กับมารดา พอกลับมาพบกันที่กลางทาง ฯ

ต่อจากนั้นก็เป็นเรื่องรักสามเส้า ระหว่างนางวันทองกับขุนช้างและขุนแผน ซึ่ง ยืดยาวไปอีกหลายบท แต่ขุนแผนก็มีเมียอยู่ห้าคนเพียงแค่นี้ นอกจากนางบัวคลี่ที่มีลูกเป็นกุมารทองแล้ว
นางวันทองก็มีลูกกับขุนแผนชื่อพลายงาม
และนางแก้วกิริยานั้นมีลูกชื่อพลายชุมพล
นางลาวทองมีลูกชายชื่อพลายณรงค์ ซึ่งมาปรากฏตัวในบทที่ ๔๙
ส่วนนางสายทองนั้น ไม่ปรากฏว่ามีลูกกับขุนแผนแต่อย่างใด

และในสมัยต่อมา ที่พลายงามกับพลายชุมพลโตเป็นผู้ใหญ่ จนมีเรื่องราวพัวพันกันอีกหลายบทหลายตอนนั้น ก็ไม่ได้กล่าวถึงนางสายทองอีกเลย

ขุนแผนนั้นอายุยืนไปจนพระพันวษาสวรรคตแล้ว อีกไม่นานก็ถึงกาลกิริยาลงใน บทที่ ๔๕

หลวงแผนนั้นก็แก่ชราภาพ ตั้งแต่ปราบศัตรูหมู่ทหาร
ถึงกองกรรมที่แกทำมากประมาณ กำหนดกาลแกก็ล่วงพิราลัย
ทั้งนางแก้วกิริยานางลาวทอง เมียทั้งสองก็แก่ถึงตักษัย
ก็ตายสิ้นตามกันเพราะนานไป พ่อแม่ใครลูกได้เผาตามเหล่ามา ฯ

พระเอกในวรรณคดีอมตะของไทย ซึ่งเดิมชื่อ พลายแก้ว แล้วรับราชการจนได้เป็น ขุนแผนแว่นไว ต่อมาได้เป็น พระสุรินทฦๅไชยมไหสูรย์ภักดี เจ้าเมืองกาญจนบุรีนั้น ก็หมดอายุขัยลงเพียงนี้

แต่ความเจ้าชู้ของขุนแผนนั้น เป็นที่เล่าลือและนับถือกัน ในหมู่ชายชาตรีทั้งหลายมานานนับร้อยปีจนถึงปัจจุบัน ไม่มีวันเสื่อมคลาย.

###########