"ความไม่รู้ผิดชอบชั่วดี"  นี่แหละ ร้ายแรงที่สุด น่ากลัวที่สุดแล้ว หากใครเผลอตกเป็นทาสมันเข้า
มันจะบงการให้เราทำชั่วได้ทุกชนิด ไม่เห็นแก่ใครหน้าไหนทั้งสิ้น ...

เรื่องในโรงเรียนก็จะเป็นประมาณนี้   แกล้งกัน นินทากัน
เรื่องในที่ทำงานก็จะเป็นประมาณ   หักหลังกัน เหยียบย่ำกัน คดโกงกัน
เรื่องในสังคม ก็จำพวก คอรัปชั่น ค้ายา ค้ามนุษย์

"ความไม่รู้ผิดชอบชั่วดี" ตัวเดียวกันนั่นแหละ  
พอมันเจริญงอกงามขึ้นในใจผู้ใด มันจะทำลายล้างผู้นั้นเอง  อยู่ในสังคมไหน หากมีโอกาสชั่ว เขาจะชั่วได้สุดกำลัง

_ถามว่า เขาไม่รู้สึกอะไรเลยหรือ ?
ตอบว่าเขารู้สึกสะใจ  มีอำนาจเหนือกว่า  
และไม่ว่าเหตุผลจะงี่เง่าแค่ไหน เขาก็รู้สึกว่ามันชอบธรรมแล้วกับสิ่งที่เขาทำลงไปทั้งหมด

_ถามว่า เขาจะมีโอกาสรู้สึกผิดได้บ้างไหม ? ตอนไหน ?
ตอบว่า อาจจะมีการสำนึก เมื่อตัวเองโดนคนที่เหนือกว่าเล่นงานโดยไม่มีเหตุผล
และไม่สามารถเรียกร้องความยุติธรรมจากผู้ใดได้   ถึงวันที่จมอยู่กับความเศร้า ภาพในอดีตที่เคยรังแกผู้อื่นจะผุดขึ้นมา
ราวกับจะมาซ้ำเติมว่า ที่กำลังเผชิญทุกข์สาหัสนี้มันสาสมกันแล้วกับสิ่งที่ทำไว้แต่หนหลัง

เวลาสำนึก และรู้สึกผิดขึ้นมา จะทุรนทุรายหนัก ยิ่งถ้าคู่กรณีเสียชีวิตไปแล้ว หรือไม่รู้จะไปขอโทษที่ไหนได้แล้ว
จะยิ่งทรมานมากขึ้นไปอีกหลายเท่านัก
________

ในกรณีนี้ จะแก้ที่คนแกล้งได้ยากมาก
เพราะเรายิ่งออกหน้าช่วยเหลือ เขาจะยิ่งแกล้งหนักขึ้น เพราะหมั่นไส้มากขึ้น

คงทำได้แต่เพียง เป็นกำลังใจให้น้องผู้หญิงคนที่ถูกรังแก คอยช่วยเหลือ มีน้ำใจให้เธอมากๆ
ชดเชยที่เธอสูญเสียความมั่นใจในตนเอง  
ให้เธอรู้สึกได้ว่า มันไม่ได้มีแต่คนร้าย คนดีๆก็มีปะปนกันไป คนให้กำลังมีมากกว่าคนรังแกด้วยซ้ำ
ให้เธอเข้มแข็งและลุกขึ้นมาเผชิญความจริงให้ได้ ว่าในสังคม จะหนีคนแบบนี้ไปไม่พ้น  

กฏของโลกนี้ ต้องยอมรับให้ได้ อยู่ให้เป็น มองให้เห็นว่าธรรมดาที่จะมีสุข_ทุกข์ / สรรเสริญ_นินทา

เธอต้องฝึกใจตัวเองให้ไม่ถือสา และสร้างพลังใจให้ตัวเองเป็น จนเพียงพอที่จะเอาตัวรอดได้เอง

ที่สำคัญที่สุดทต้องเรียนรู้ว่า การกระทำแบบนี้มันเลวร้ายเพียงใด
พร้อมจะเห็นใจผู้กระทำที่ทำโดยความไม่รู้ และผู้ถูกกระทำ ที่ต้องเผชิญความทุกข์โดยความไม่รู้เช่นกัน

"เมตตาธรรมค้ำจุนโลก" ยังเป็นถ้อยคำที่ไม่เคยล้าสมัยเลย  
ขอให้มนุษย์รักและเมตตากัน