วันนี้การเดินทางของลูกทั้งสามของเจ้าหลวงแสนอินทะกับภาระการเป็นรากเพื่อค้ำเมืองเชียงเงิน
ตามหน้าที่ของราชบุตรราชธิดาของเมือง ก่อกำเนิดการกระทำที่น่ายกย่อง
แต่แลกกับความขัดแย้งของพี่น้องสู่โศกนาฏกรรมแห่งความรัก และเป็นที่มาของ รากนครา
รากของเมืองที่แลกมากับรากของคนที่ต้องสละรากเพื่อค้ำเมืองไว้

รากนครา งานประพันธ์ของ ปิยะพร ศักดิ์เกษม ที่มักจะมักจะแทรกแนวคิดความคิดของผู้หญิง
เรื่องนี้ก็เช่นกัน ความสำคัญของผู้หญิงที่มีกับบ้านเมืองไม่ต่างกับผู้ชาย
การเชิดชูความเสียสละของสตรี แต่ก็แฝงความเย้ยหยันเพราะความเสียสละไม่ได้เกิดจากความเต็มใจ
แต่มาจากการบังคับของผู้ชายที่ยังมีบทบาทกำหนดชะตาชีวิตของผู้หญิงโดยเฉพาะวิถีของเจ้าหญิงในสมัยโบราณ
ที่เกิดมามีหน้าที่ตั้งแต่เกิดแลกกับสิทธิ์ที่จะไม่มีวันมีชีวิตของตัวเองตลอดชีวิต
การเป็นบรรณาการเพื่อเชื่อมความสัมพันธ์ระหว่างเมืองเพื่อให้เมืองเป็นอิสระ แต่ล่ามอิสระของลูกตัวเองอย่างเลือดเย็น
โดยเฉพาะลูกสาวที่เติบโตงดงาม และต้องไปทำหน้าที่เพื่อบ้านเมืองยังต่างเมืองราวกับย้ายต้นไม้ไปปลูกไว้ที่อื่น
เพื่อหวังรากของต้นไม้ที่ปลูกจากต่างที่นั้นจะหยั่งรากกลับมาพยุงบ้านเกิดเมืองนอน
แต่เมื่อขุดต้นไม้ที่เคยเติบโตงดงามที่หนึ่งขนย้ายไปที่หนึ่ง สิ่งที่เริ่มจะเสียไปก็คือ ราก
เฉกเช่นการล่ามขังและบังคับลูกสาวไปเป็นบรรณาการ สิ่งที่ไม่อาจจะเดาได้คือใจของเขานั้นจะเป็นเช่นไร

หากเปรียบคนเหมือนต้นไม้ ลำต้น กิ่งก้าน ใบดอกผลก็เหมือนชีวิตสภาพร่างกายและความงดงามตามปัจเจก
และรากก็คือจิตใจ รากที่หยั่งรากลึกลงไปก็เหมือนจิตใจคนที่เติบโตไปเพื่อนำพาร่างกายเติบโตไป
เหมือนรากที่คอยดูดซับและส่งไปยังลำต้นลำเลียงไปยังกิ่งก้านดอกผล
ที่เชียงเงินก็มีต้นไม้งามสองต้นเหมือนกัน ต้นไม้ที่มีความงามเท่ากันแต่กลับแตกต่างกันทั้งภายนอกและภายใน

ต้นไม้ที่มองผิวเผินไปก็เป็นต้นไม้ทั่วไป มีราก ลำต้น ใบ ดอก ผล แต่เป็นต้นไม้หลายคนมองว่างดงาม
แต่ก็มองผ่านเลยไปเลยไม่รู้ว่า ต้นไม้ต้นนี้มีลำต้นที่แข็งแต่เปลือก ลำต้นกิ่งก้านเปราะบาง ดอก ผล แค่น้ำแค่ลมพัดพาก็หายไปหมด
และเหมือนต้นไม้ที่รากอ่อนแอที่แค่พยุงลำต้นให้ยืนต้นไปวันต่อวัน นี่คือต้นไม้ชื่อแม้นเมือง

ต้นไม้อีกต้น งดงามตั้งแต่ราก ลำต้น ใบ ดอก ผล ใครมองเห็นก็สะดุดในความงามของต้น
ลำต้นที่แข็งแรงอวบสมบูรณ์ภายในท่อลำเลียงดีมาก กิ่ง ก้านมากมาย ช่อใบระย้า ดอกผลเต็มต้น
แต่เป็นต้นไม้ที่รากต้องทำหน้าที่คอยดูดซับทุกสิ่งทุกอย่างเพื่อเลี้ยงต้นไม้ให้แข็งแรงและงดงาม
ไม่เคยริดกิ่งก้านแม้แต่กิ่งเดียว ใบพุ่มเต็มต้น ใครหลงเข้าไปในพุ่มคงหาทางออกยาก ดอก ผลงดงามมีสันแต่แฝงพิษ
และเมื่อวันใดโดยลมฝนรากที่ยึดต้นไว้ก็คงต้านทานลำบาก ต้นไม้สองต้น นี่คือต้นไม้ชื่อมิ่งหล้า