คืออยู่ดีๆก็นึกถึงทวดขึ้นมาได้ค่ะ ทวดเราน่าจะเกิดช่วงปี2443 คือเกิดก่อนช่วงเลิกทาสนั่นแหละค่ะ แล้วท่านก็อายุยืนพอสมควรโดยมาเสียตอนเราอายุประมาณ6ขวบ อายุก็ร้อยนิดๆ เราก็เลยเคยได้คุยกับทวดอยู่บ้าง

จำได้ว่าตอนเด็กๆทวดนั่งดูละครนางทาสเราตอนนั้นก็ถามไปว่าเหมือนก่อนเเถวบ้านเรามีอะไรแบบนี้ไหม(บ้านเราอยู่เชียงใหม่)​ทวดเราก็บอกว่ามีแต่ไม่ค่อยเหมือนของพวกคนใต้เท่าไหร่(สำหรับทวดเราล่างลำปางไปเข้าเขตสยามก็คือคนใต้แล้ว)​

จำได้ว่าแกบอกว่าทางเหนือก็มีทาสอยู่บ้างแต่ไม่เยอะ ส่วนมากทาสจะอยู่ในคุ้มเจ้าหลวงกับเชื้อพระวงศ์​มากกกว่า พวกขุนนางข้าราชการหรือคนรวยไม่ค่อยจะมีทาสกันสักเท่าไหร่ถึงมีก็ไม่เยอะมาก ชาวบ้านก็ไม่ค่อยขายตัวเป็นทาสกันเท่าทางภาคกลาง

ส่วนชาวบ้านที่เป็นไพร่ก็ไม่ได้บังคับกันเคร่งเหมือนทางภาคกลาง คือไม่มีการสักเลขระบุตัวอย่างภาคกลาง เข้าเวรตามกฎจริงๆก็เกือบหกเดือนแต่ส่วนมากเข้าเวรแค่ปีละ1-4เดือนเจ้านายก็ปล่อยไปทำมาหากินแล้ว ไพร่ก็จะสังกัดเจ้าเป็นคนๆไปไม่เหมือนทางภาคกลางที่จะสังกัดกรมกอง

เราเลยอยากจะลองถามดูค่ะว่าภาคอื่นๆของประเทศไทยระบบไพร่ ทาส ในสมัยก่อนเป็นยังไงบ้างคะ เหมือนหรือแตกต่างกันยังไง แล้วที่ทวดเราเล่าให้ฟังนี่ตรงกับความเป็นจริงมากไหม หรือว่าแกหลงๆลืมๆมึนๆแล้ว