สุดยอดความคิดเห็น
ความคิดเห็นที่ 8
มาช่วยไขข้อข้องใจครับ
1. เราเลยสงสัยว่าในเรื่องจริงมีแบบนี้เกิดขึ้นกับพระองค์ใดบ้างและเกิดขึ้นเพราะเหตุใด?
ก่อนอื่นต้องทำความเข้าใจก่อนครับว่าการลบทำลายบุคคลออกไปจากหน้าประวัติศาสตร์นั้นไม่ได้ทำเหมือนในหนังนะครับ อันนั้นคือจินตนาการล้วนๆเลยจริงๆ เพราะของจริงคือถ้าต้องการลบชื่อใครออกไปจากประวัติศาสตร์ สิ่งที่ทำได้กับศพก็คือ ไม่ต้องเอาเขามาทำมัมมี่ ไม่ต้องเตรียมเครื่องใช้อะไรหลังความตายให้ แค่ทำให้สภาพศพไม่สมบูรณ์เท่านั้นก็ถือว่าจบ (ตามความเชื่อของชาวอียิปต์โบราณ) แล้วครับ เพราะวิญญาณจะไม่สามารถอาศัยอยู่ในร่างได้ พอไม่มีร่าง ก็ไม่สามารถใช้ชีวิตหลังความตายได้ ก็เหมือนกับการตกนรกนั่นล่ะครับ
อีกทางหนึ่งก็คือการ "ลบชื่อ" ออกไปจากผนัง เพียงเท่านี้ก็จบแล้วครับ จะเห็นว่าพระนามของฟาโรห์หรือราชินีที่ไม่เป็นที่ยอมรับของชาวอียิปต์โบราณจริงๆจะโดนแซะชื่อออกทั้งนั้น เพราะการไม่มีชื่อ การไม่รู้พระนามก็คือการทำลายตัวตนของบุคคลนั้นแล้วเพราะ "ชื่อ" คือ 1 ในองค์ประกอบของวิญญาณที่สมบูรณ์ที่จะประกอบเป็นคน 1 คนครับ ชาวอียิปต์โบราณเชื่อว่า "To speak the name of the dead is to make him live again." ดังนั้นถ้าไม่มีชื่อ ก็คือถูกลบออกไปจากประวัติศาสตร์แล้วตามความเชื่อของชาวไอยคุปต์นั่นละครับ
แล้วใครที่โดนลบออกไปบ้าง? จริงๆแล้วต้องแยกนิดนึงครับระหว่าง "ตั้งใจโดนลบ" กับ "ไม่พบหลักฐาน" เพราะสองอย่างนี้ไม่เหมือนกัน บุคคลที่หายออกไปจากประวัติศาสตร์เพราะไม่หลงเหลือหลักฐานเอาไว้ก็มีมากมายครับ พวกฟาโรห์ในช่วงประวัติศาสตร์ที่เรียกว่ายุค "รอยต่อ" (Intermediate Period) ของอียิปต์มีด้วยกัน 3 ช่วง เราเจอแค่พระนามของฟาโรห์ ไม่ทราบประวัติและผลงานใดๆ แน่นอนว่ามีฟาโรห์ที่หายออกไปจากประวัติศาสตร์เพียงเพราะว่ายังไม่มีใครค้นพบหลักฐานแบบนี้เยอะมากครับ ตัวอย่างที่ชัดเจนที่สุดก็คือฟาโรห์แห่ง Abydos Dynasty ซึ่งปกครองอยู่ในช่วงรอยต่อระยะที่ 2 คือเราทราบเพียงพระนามในเอกสารโบราณ แต่ไม่เจอใครเลย เพิ่งเจอฟาโรห์ชื่อ Senebkay องค์เดียว ก็คือต้องให้นักอียิปต์วิทยาขุดค้นกันต่อไปครับ
ข้อมูลคร่าวๆเกี่ยวกับ Abydos Dynasty ลองดูในนี้นะครับ
http://www.ancient-egypt.org/history/2nd-intermediate-period/abydos-dynasty-1640-1620/index.html
ทีนี้ถ้าเรามาโฟกัสแค่ที่ "โดนลบ" ออกไปอย่างจงใจ ก็มี 2 กรณีครับ กรณีแรกคือโดนลบแล้วลบดีมาก ไม่เหลือหลักฐานเลย แบบนี้คงบอกไม่ได้ว่ามีใครบ้าง เพราะเรายังไม่เจอหลักฐานนั่นแหละ กรณีที่ 2 คือโดนลบก็จริง แต่ลบไม่หมด เจอหลักฐานแล้ว ซึ่งก็อย่างที่หลายๆ คห. ด้านบนบอกไว้นั่นล่ะครับ
แต่ที่อยากขยายความคือ เรามีหลักฐานชัดเจนว่าฟาโรห์เหล่านี้หายออกไปจากหน้าประวัติศาสตร์จริงๆด้วยครับ คือชาวอียิปต์โบราณเองก็ "ไม่ยอมรับ" ว่าคนเหล่านี้คือฟาโรห์ของพวกเขา คือมันปรากฏในตำราประวัติศาสตร์ของเรา แต่สำหรับชาวไอยคุปต์ คนเหล่านี้ไม่ใช่ฟาโรห์
หลักฐานที่ว่ามาจากรายพระนามคาร์ทูช 76 พระองค์ของฟาโรห์ Seti I ที่เมือง Abydos ครับ
คาร์ทูชนี้คือรายพระนามของฟาโรห์ราชวงศ์ที่ 18 ครับ
https://en.wikipedia.org/wiki/Abydos_King_List#/media/File:Abydos_Koenigsliste_66-74.jpg
มีรายชื่อดังนี้ครับ
66 Nebpehtira = Ahmose I
67 Djeserkara = Amenhotep I
68 Aakheperkara = Thutmose I
69 Aakheperenra = Thutmose II
70 Menkheperra = Thutmose III
71 Aakheperura = Amenhotep II
72 Menkheperura = Thutmose IV
73 Nebmaatra = Amenhotep III
74 Djeserkheperura Setepenra = Horemheb
นี่คือประวัติศาสตร์ของชาวอียิปต์โบราณเอง จะเห็นว่าพระนามของ Hatshepsut หายไป (คือจาก Tuthmosis II แล้วมาเป็น Tuthmosis III เลย) และพระนามของเหล่าฟาโรห์แห่ง Amarna หายไปทั้งดุ้น (จาก Amenhotep III กระโดดมาเป็น Horemheb เลย) ฟาโรห์ตั้งแต่ Akhenaten, Smenkhkare, Tutankhamen & Ay ไม่อยู่ในนี้เลยครับ นั่นก็แปลว่านี่แหละคือชาวอียิปต์โบราณอยาก "ลบ" พวกเขาออกไปจริงๆ ทว่าในปัจจุบันเราเจอเขาแล้วครับ
คำถามต่อมาคือ "แล้วทำไมถึงโดนลบ?" คำตอบคือชาวอียิปต์โบราณเชื่อว่าหน้าที่ของฟาโรห์คือต้องรักษา Ma'at หรือ "ระเบียบ" ของจักรวาล ฟาโรห์ต้องเป็นบุรุษผู้เข้มแข็ง ทำสงครามขยายดินแดน ฯลฯ ว่าไป แต่ฟาโรห์หญิง Hatshepsut ผิดออกไปจากขนบที่ควรเป็น และเหล่าฟาโรห์แห่ง Amarna คือฟาโรห์นอกรีตที่ผิดออกไปจาก "ระเบียบ" ที่ควรเป็น ดังนั้น จึงโดนลบออกไปจากประวัติศาสตร์ของพวกเขา ก็คือไม่ยอมรับว่าคนเหล่านี้เคยมีตัวตนจริงๆนั่นเอง
จะว่าไปแล้ว อีก 1 ตัวอย่างที่น่าสนใจก็คือพระนามของฟาโรห์ราชวงศ์ที่ 12 จาก Abydos King's List ของ Seti I ก็ไม่มีพระนามของ Sobekneferu ซึ่งเป็นฟาโรห์หญิงเช่นกัน พระนามในคาร์ทูชลำดับที่ 65 คือ Mentuhotep IV และกระโดดมา 66 คือ Ahmose I แห่งราชวงศ์ที่ 18 เลย ดังนั้นเหล่าฟาโรห์ต่างชาติแห่ง Hyksos ก็ไม่ได้รับการยอมรับให้เป็นฟาโรห์ของพวกเขาด้วยเช่นกันครับ
2. จำได้ว่าเคยดูสารคดีมีเนเฟอร์ติติถูกทำแบบนี้เหมือนกันในที่นี้คือพยายามทำลายมัมมี่ของนางหรือรูปปั้น แต่จำไม่ได้ว่านางมีความผิดอะไร?
ความผิด (ถ้าจะมี) ก็คือนางเป็นราชินีในยุคฟาโรห์นอกรีตนั่นล่ะครับ อะไรที่เกี่ยวข้องกับ Amarna ก็โดนลบออกทั้งหมด แต่สารคดีที่เคยดูผมเดาว่ามันเก่าแล้ว เพราะนั่นคือมัมมี่ที่ใบหน้ากับทรวงอกโดนทำลาย ตอนนั้นถูกเสนอโดย Dr.Joann Fletcher ว่าเป็น Nefertiti แต่จริงๆแล้วตอนนี้ prove แล้วว่าไม่ใช่ครับ มัมมี่นั้นชื่อว่า KV35YL (Younger Lady) ผลตรวจ DNA ล่าสุดคือระบุว่าเป็น "มารดา" ของ Tutankhamen และเป็น "น้องสาว" ของ Akhenaten ด้วย แต่เรายังไม่รู้ว่านางคือใครในหน้าประวัติศาสตร์กันแน่? แต่ที่แน่ๆ ไม่ใช่ Nefertiti แล้วล่ะครับ
ตอนนี้ยังไม่รู้ว่า Nefertiti ถูกฝังไว้ที่ไหน ยังไม่มีใครเจอสุสานของนาง (แน่นอนไม่มีใครเจอมัมมี่ด้วย) มีการเสนอกันว่าห้องลับในสุสาน KV62 ของ Tutankhamen อาจจะเป็นสุสานลับของ Nefertiti แต่ตอนนี้ข่าวก็เงียบไปละครับ ไม่มีความคืบหน้าใดๆออกมาอีกเลย
จะว่าไปก็มีสตรีอีกคนนึงที่ "อาจจะ" หายออกไปจากประวัติศาสตร์นะครับ (แต่ไม่รู้ว่าถูกลบไหม) ก็คือมัมมี่ KV21A ที่เป็น "มเหสี" ของตุตันคาเมนครับ และที่สำคัญก็คือเป็น "แม่" ของทารกเพศหญิงสองร่างที่เป็นธิดาของ Tutankhamen ด้วย แต่จุดที่น่าสนใจก็คือมัมมี่ KV21A นี้อาจจะ "ไม่ใช่" พระนาง Ankhesenamun ซึ่งเป็นมเหสีของ Tutankhamen (ที่เรารู้ในตำราประวัติศาสตร์) ก็เป็นได้ เพราะ DNA บอกว่าว่านางไม่ใช่ธิดาของมัมมี่ที่ค้นพบในสุสาน KV55 ซึ่งถูกตีความว่าเป็น Akhenaten
ดังนั้นถ้า assume ก่อนว่าผลการตรวจ DNA ถูกต้องนะครับ จะมีความเป็นไปได้ 2 กรณี
1. KV21A คือ Ankhesenamun นั่นแหละ แต่... มัมมี่ที่เจอใน KV55 จะไม่ใช่ Akhenaten อีกต่อไป (แล้วจะเป็นใคร?? Smenkhkare หรอ? อันนี้ก็ไม่ทราบครับ)
หรือ 2. มัมมี่ใน KV55 คือ Akhenaten นั่นแปลว่ามัมมี่ KV21A ไม่ใช่ Ankhesenamun และนั่นแปลว่า Tutankhamen มี "มเหสีลับ" ที่ไม่เคยเปิดเผยในหน้าประวัติศาสตร์มาก่อนเลย!!
ตอนนี้ยังไม่มีคำตอบว่าความเป็นไปได้อันไหนถูกต้อง ก็ต้องรอให้นักอียิปต์วิทยาตามหาคำตอบกันต่อไปครับผม
ถ้าใครสนใจอียิปต์โบราณ ก็เข้าในพูดคุยกันได้ใน Page Facebook Iyakoop Society นะครับ ผมเป็นแอดมินอยู่เอง รับรองว่ากด Like แล้วจะได้ความรู้สนุกๆแบบนี้แน่นอนครับผม
กด Link นี้ได้เลย
https://www.facebook.com/IyakoopSociety/
1. เราเลยสงสัยว่าในเรื่องจริงมีแบบนี้เกิดขึ้นกับพระองค์ใดบ้างและเกิดขึ้นเพราะเหตุใด?
ก่อนอื่นต้องทำความเข้าใจก่อนครับว่าการลบทำลายบุคคลออกไปจากหน้าประวัติศาสตร์นั้นไม่ได้ทำเหมือนในหนังนะครับ อันนั้นคือจินตนาการล้วนๆเลยจริงๆ เพราะของจริงคือถ้าต้องการลบชื่อใครออกไปจากประวัติศาสตร์ สิ่งที่ทำได้กับศพก็คือ ไม่ต้องเอาเขามาทำมัมมี่ ไม่ต้องเตรียมเครื่องใช้อะไรหลังความตายให้ แค่ทำให้สภาพศพไม่สมบูรณ์เท่านั้นก็ถือว่าจบ (ตามความเชื่อของชาวอียิปต์โบราณ) แล้วครับ เพราะวิญญาณจะไม่สามารถอาศัยอยู่ในร่างได้ พอไม่มีร่าง ก็ไม่สามารถใช้ชีวิตหลังความตายได้ ก็เหมือนกับการตกนรกนั่นล่ะครับ
อีกทางหนึ่งก็คือการ "ลบชื่อ" ออกไปจากผนัง เพียงเท่านี้ก็จบแล้วครับ จะเห็นว่าพระนามของฟาโรห์หรือราชินีที่ไม่เป็นที่ยอมรับของชาวอียิปต์โบราณจริงๆจะโดนแซะชื่อออกทั้งนั้น เพราะการไม่มีชื่อ การไม่รู้พระนามก็คือการทำลายตัวตนของบุคคลนั้นแล้วเพราะ "ชื่อ" คือ 1 ในองค์ประกอบของวิญญาณที่สมบูรณ์ที่จะประกอบเป็นคน 1 คนครับ ชาวอียิปต์โบราณเชื่อว่า "To speak the name of the dead is to make him live again." ดังนั้นถ้าไม่มีชื่อ ก็คือถูกลบออกไปจากประวัติศาสตร์แล้วตามความเชื่อของชาวไอยคุปต์นั่นละครับ
แล้วใครที่โดนลบออกไปบ้าง? จริงๆแล้วต้องแยกนิดนึงครับระหว่าง "ตั้งใจโดนลบ" กับ "ไม่พบหลักฐาน" เพราะสองอย่างนี้ไม่เหมือนกัน บุคคลที่หายออกไปจากประวัติศาสตร์เพราะไม่หลงเหลือหลักฐานเอาไว้ก็มีมากมายครับ พวกฟาโรห์ในช่วงประวัติศาสตร์ที่เรียกว่ายุค "รอยต่อ" (Intermediate Period) ของอียิปต์มีด้วยกัน 3 ช่วง เราเจอแค่พระนามของฟาโรห์ ไม่ทราบประวัติและผลงานใดๆ แน่นอนว่ามีฟาโรห์ที่หายออกไปจากประวัติศาสตร์เพียงเพราะว่ายังไม่มีใครค้นพบหลักฐานแบบนี้เยอะมากครับ ตัวอย่างที่ชัดเจนที่สุดก็คือฟาโรห์แห่ง Abydos Dynasty ซึ่งปกครองอยู่ในช่วงรอยต่อระยะที่ 2 คือเราทราบเพียงพระนามในเอกสารโบราณ แต่ไม่เจอใครเลย เพิ่งเจอฟาโรห์ชื่อ Senebkay องค์เดียว ก็คือต้องให้นักอียิปต์วิทยาขุดค้นกันต่อไปครับ
ข้อมูลคร่าวๆเกี่ยวกับ Abydos Dynasty ลองดูในนี้นะครับ
http://www.ancient-egypt.org/history/2nd-intermediate-period/abydos-dynasty-1640-1620/index.html
ทีนี้ถ้าเรามาโฟกัสแค่ที่ "โดนลบ" ออกไปอย่างจงใจ ก็มี 2 กรณีครับ กรณีแรกคือโดนลบแล้วลบดีมาก ไม่เหลือหลักฐานเลย แบบนี้คงบอกไม่ได้ว่ามีใครบ้าง เพราะเรายังไม่เจอหลักฐานนั่นแหละ กรณีที่ 2 คือโดนลบก็จริง แต่ลบไม่หมด เจอหลักฐานแล้ว ซึ่งก็อย่างที่หลายๆ คห. ด้านบนบอกไว้นั่นล่ะครับ
แต่ที่อยากขยายความคือ เรามีหลักฐานชัดเจนว่าฟาโรห์เหล่านี้หายออกไปจากหน้าประวัติศาสตร์จริงๆด้วยครับ คือชาวอียิปต์โบราณเองก็ "ไม่ยอมรับ" ว่าคนเหล่านี้คือฟาโรห์ของพวกเขา คือมันปรากฏในตำราประวัติศาสตร์ของเรา แต่สำหรับชาวไอยคุปต์ คนเหล่านี้ไม่ใช่ฟาโรห์
หลักฐานที่ว่ามาจากรายพระนามคาร์ทูช 76 พระองค์ของฟาโรห์ Seti I ที่เมือง Abydos ครับ
คาร์ทูชนี้คือรายพระนามของฟาโรห์ราชวงศ์ที่ 18 ครับ
https://en.wikipedia.org/wiki/Abydos_King_List#/media/File:Abydos_Koenigsliste_66-74.jpg
มีรายชื่อดังนี้ครับ
66 Nebpehtira = Ahmose I
67 Djeserkara = Amenhotep I
68 Aakheperkara = Thutmose I
69 Aakheperenra = Thutmose II
70 Menkheperra = Thutmose III
71 Aakheperura = Amenhotep II
72 Menkheperura = Thutmose IV
73 Nebmaatra = Amenhotep III
74 Djeserkheperura Setepenra = Horemheb
นี่คือประวัติศาสตร์ของชาวอียิปต์โบราณเอง จะเห็นว่าพระนามของ Hatshepsut หายไป (คือจาก Tuthmosis II แล้วมาเป็น Tuthmosis III เลย) และพระนามของเหล่าฟาโรห์แห่ง Amarna หายไปทั้งดุ้น (จาก Amenhotep III กระโดดมาเป็น Horemheb เลย) ฟาโรห์ตั้งแต่ Akhenaten, Smenkhkare, Tutankhamen & Ay ไม่อยู่ในนี้เลยครับ นั่นก็แปลว่านี่แหละคือชาวอียิปต์โบราณอยาก "ลบ" พวกเขาออกไปจริงๆ ทว่าในปัจจุบันเราเจอเขาแล้วครับ
คำถามต่อมาคือ "แล้วทำไมถึงโดนลบ?" คำตอบคือชาวอียิปต์โบราณเชื่อว่าหน้าที่ของฟาโรห์คือต้องรักษา Ma'at หรือ "ระเบียบ" ของจักรวาล ฟาโรห์ต้องเป็นบุรุษผู้เข้มแข็ง ทำสงครามขยายดินแดน ฯลฯ ว่าไป แต่ฟาโรห์หญิง Hatshepsut ผิดออกไปจากขนบที่ควรเป็น และเหล่าฟาโรห์แห่ง Amarna คือฟาโรห์นอกรีตที่ผิดออกไปจาก "ระเบียบ" ที่ควรเป็น ดังนั้น จึงโดนลบออกไปจากประวัติศาสตร์ของพวกเขา ก็คือไม่ยอมรับว่าคนเหล่านี้เคยมีตัวตนจริงๆนั่นเอง
จะว่าไปแล้ว อีก 1 ตัวอย่างที่น่าสนใจก็คือพระนามของฟาโรห์ราชวงศ์ที่ 12 จาก Abydos King's List ของ Seti I ก็ไม่มีพระนามของ Sobekneferu ซึ่งเป็นฟาโรห์หญิงเช่นกัน พระนามในคาร์ทูชลำดับที่ 65 คือ Mentuhotep IV และกระโดดมา 66 คือ Ahmose I แห่งราชวงศ์ที่ 18 เลย ดังนั้นเหล่าฟาโรห์ต่างชาติแห่ง Hyksos ก็ไม่ได้รับการยอมรับให้เป็นฟาโรห์ของพวกเขาด้วยเช่นกันครับ
2. จำได้ว่าเคยดูสารคดีมีเนเฟอร์ติติถูกทำแบบนี้เหมือนกันในที่นี้คือพยายามทำลายมัมมี่ของนางหรือรูปปั้น แต่จำไม่ได้ว่านางมีความผิดอะไร?
ความผิด (ถ้าจะมี) ก็คือนางเป็นราชินีในยุคฟาโรห์นอกรีตนั่นล่ะครับ อะไรที่เกี่ยวข้องกับ Amarna ก็โดนลบออกทั้งหมด แต่สารคดีที่เคยดูผมเดาว่ามันเก่าแล้ว เพราะนั่นคือมัมมี่ที่ใบหน้ากับทรวงอกโดนทำลาย ตอนนั้นถูกเสนอโดย Dr.Joann Fletcher ว่าเป็น Nefertiti แต่จริงๆแล้วตอนนี้ prove แล้วว่าไม่ใช่ครับ มัมมี่นั้นชื่อว่า KV35YL (Younger Lady) ผลตรวจ DNA ล่าสุดคือระบุว่าเป็น "มารดา" ของ Tutankhamen และเป็น "น้องสาว" ของ Akhenaten ด้วย แต่เรายังไม่รู้ว่านางคือใครในหน้าประวัติศาสตร์กันแน่? แต่ที่แน่ๆ ไม่ใช่ Nefertiti แล้วล่ะครับ
ตอนนี้ยังไม่รู้ว่า Nefertiti ถูกฝังไว้ที่ไหน ยังไม่มีใครเจอสุสานของนาง (แน่นอนไม่มีใครเจอมัมมี่ด้วย) มีการเสนอกันว่าห้องลับในสุสาน KV62 ของ Tutankhamen อาจจะเป็นสุสานลับของ Nefertiti แต่ตอนนี้ข่าวก็เงียบไปละครับ ไม่มีความคืบหน้าใดๆออกมาอีกเลย
จะว่าไปก็มีสตรีอีกคนนึงที่ "อาจจะ" หายออกไปจากประวัติศาสตร์นะครับ (แต่ไม่รู้ว่าถูกลบไหม) ก็คือมัมมี่ KV21A ที่เป็น "มเหสี" ของตุตันคาเมนครับ และที่สำคัญก็คือเป็น "แม่" ของทารกเพศหญิงสองร่างที่เป็นธิดาของ Tutankhamen ด้วย แต่จุดที่น่าสนใจก็คือมัมมี่ KV21A นี้อาจจะ "ไม่ใช่" พระนาง Ankhesenamun ซึ่งเป็นมเหสีของ Tutankhamen (ที่เรารู้ในตำราประวัติศาสตร์) ก็เป็นได้ เพราะ DNA บอกว่าว่านางไม่ใช่ธิดาของมัมมี่ที่ค้นพบในสุสาน KV55 ซึ่งถูกตีความว่าเป็น Akhenaten
ดังนั้นถ้า assume ก่อนว่าผลการตรวจ DNA ถูกต้องนะครับ จะมีความเป็นไปได้ 2 กรณี
1. KV21A คือ Ankhesenamun นั่นแหละ แต่... มัมมี่ที่เจอใน KV55 จะไม่ใช่ Akhenaten อีกต่อไป (แล้วจะเป็นใคร?? Smenkhkare หรอ? อันนี้ก็ไม่ทราบครับ)
หรือ 2. มัมมี่ใน KV55 คือ Akhenaten นั่นแปลว่ามัมมี่ KV21A ไม่ใช่ Ankhesenamun และนั่นแปลว่า Tutankhamen มี "มเหสีลับ" ที่ไม่เคยเปิดเผยในหน้าประวัติศาสตร์มาก่อนเลย!!
ตอนนี้ยังไม่มีคำตอบว่าความเป็นไปได้อันไหนถูกต้อง ก็ต้องรอให้นักอียิปต์วิทยาตามหาคำตอบกันต่อไปครับผม
ถ้าใครสนใจอียิปต์โบราณ ก็เข้าในพูดคุยกันได้ใน Page Facebook Iyakoop Society นะครับ ผมเป็นแอดมินอยู่เอง รับรองว่ากด Like แล้วจะได้ความรู้สนุกๆแบบนี้แน่นอนครับผม
กด Link นี้ได้เลย
https://www.facebook.com/IyakoopSociety/
สมาชิกหมายเลข 6609676 ถูกใจ, สมาชิกหมายเลข 1630720 ถูกใจ, สมาชิกหมายเลข 1009682 ทึ่ง, ช่อมะลิทองเพชร ถูกใจ, ทรามกำดัด ถูกใจ, สมาชิกหมายเลข 1326742 ถูกใจ, ิbabynoke ทึ่ง, ถึงกับต้อง Login มาตอบ ถูกใจ, เรียกอะไรก็ได้เรียกๆมาเถอะ ทึ่ง, ramshero ถูกใจรวมถึงอีก 53 คน ร่วมแสดงความรู้สึก
แสดงความคิดเห็น
ในอดีตของอียิปต์มีฟาโรห์หรือเจ้าหญิงองค์ไหนบ้างถูกลบออกจากประวัติศาสตร์