คอลัมน์:  “คุยให้...คิด”
10 บิสซิเนสโมเดล ที่มีอิทธิพลต่อโลกสมัยใหม่ ตอนจบ
ดร.วีรพงษ์ ชุติภัทร์
วิทยาลัยนวัตกรรมสังคม มหาวิทยาลัยรังสิต
www.doctorwe.com

เราได้คุยกันไปแล้วถึงบทความที่มีชื่อว่า “Top 10 Influential Business Models”  ของคุณเจน แมคกราธ (Jane McGrath)  และคุณจาคอบ คลิฟตัน (Jacob Clifton)  ซึ่งผมได้คุยไปแล้ว 5 บิสซิเนสโมเดล  วันนี้...จะขอคุยต่ออีก 5 โมเดลที่เหลือ ดังนี้ครับ

ห้า  ธุรกิจแฟรนไชส์...แมคโดนัลด์
ดูเหมือนว่า...การทำแฮมเบอร์เกอร์จะเป็นเรื่องที่ง่ายดายสำหรับคนทั่วไป และทำไมแมคโดนัลด์จึงกลายเป็นยักษ์ใหญ่ของร้านแฮมเบอร์เกอร์ โดยมีสาขามากกว่า 36,000 สาขาใน 119 ประเทศ  ด้วยความสำเร็จดังกล่าว แมคโดนัลด์จะต้องมีเคล็ดลับที่เหนือกว่าร้านแฮมเบอร์เกอร์ทั่วไป ซึ่งนั่นก็คือ ความเร็ว คุณภาพ ความสม่ำเสมอ และอสังหาริมทรัพย์
เริ่มต้นที่...แมคโดนัลด์จะหาทำเลร้านที่เป็นจุดเด่นที่สุด เช่น ด้านหน้าสุดของศูนย์การค้า บริเวณที่ติดถนนสายใหญ่ๆ เป็นต้น  จากนั้นก็เริ่มนำเข้าอุปกรณ์ในการทำอาหารที่ได้มาตรฐานและควบคุมคุณภาพได้ มีการตรวจวัดอุณหภูมิ ความชื้น และอื่นๆได้ มีการจับเวลาในการทำแฮมเบอร์เกอร์แต่ละชิ้น ในด้านบรรจุภัณฑ์ กระดาษที่ห่อแฮมเบอร์เกอร์ กล่องที่ใส่ ล้วนแล้วแต่สามารถเก็บรักษาความร้อนได้เป็นอย่างดี จนทำให้แฮมเบอร์เกอร์ยังคงอุ่นอยู่ขณะที่รับประทานเข้าไป อย่างไรก็ตาม แมคโดนัลด์ก็ยังคงไม่สามารถทำกำไรได้มากอยู่ดี เพราะค่าเช่าของทำเลที่ตั้งดังกล่าวอยู่ในราคาที่สูงมาก แมคโดนัลด์จึงใช้ระบบแฟรนไชส์ โดยไม่ต้องรับผิดชอบกับค่าใช้จ่ายใดๆ แต่กลับได้รับเงินค่าแฟรนไชส์จากแฮมเบอร์เกอร์ทุกชิ้นที่ร้านแมคโดนัลด์ทั่วโลกขายได้

สี่   ซอฟท์แวร์...มาก่อน  Microsoft
ในปี 2524 บริษัทไมโครซอฟท์เริ่มต้นธุรกิจโดยการสร้างโปรแกรมระบบปฏิบัติการ (Operating System – OS)  ให้แก่บริษัทไอบีเอ็ม  จากนั้นมาบริษัทก็เข้าไปมีอิทธิพลต่อวงการซอฟท์แวร์ของโลก โดยคอมพิวเตอร์ส่วนบุคคลแทบจะทุกเครื่องต้องใช้ระบบปฏิบัตการของไมโครซอฟท์
จากนั้นไมโครซอฟท์ก็เริ่มสร้างโปรแกรมที่จะสามารถใช้งานได้ในสำนักงานอย่างมากมาย ซึ่งได้รับความนิยมเป็นอย่างมากและทำให้ผู้คนคุ้นเคยในการใช้งานจนติดเป็นนิสัย เช่น ไมโครซอฟท์เวิร์ด และไมโครซอฟท์เอ็กเซล ซึ่งแน่นอนว่าโปรแกรมเหล่านี้จะต้องใช้งานบนระบบปฏิบัติการวินโดว์ของไมโครซอฟท์เท่านั้น

สาม  ไลฟ์สไตล์... Apple…
ผู้นำทางด้านไลฟ์สไตล์ในยุคปัจจุบันคงไม่มีใครโดดเด่นเท่า...แอปเปิ้ล ด้วยการผสมผสานอย่างลงตัว ระหว่างวิศวกรรมซอฟท์แวร์ กระบวนการผลิต และการตลาด ทำให้ผลิตภัณฑ์ของแอปเปิ้ลสามารถเข้าถึงผู้คนในเวลาพร้อมๆกันในหลายๆประเทศ นอกจากนั้นผลิตภัณฑ์ของแอปเปิ้ลยังวางราคาไว้สูงพอที่จะกดดันให้ลูกค้าต้องขวนขวายหาเงินมาซื้อ และไม่สูงเกินไปที่จะพยายามนำมันมาเป็นของตนให้ได้
แอปเปิ้ล เป็นสัญลักษณ์แห่ง...คุณภาพ...นวัตกรรม...ความคล่องตัวในการใช้ และที่สำคัญที่สุด...ผลิตภัณฑ์ของแอปเปิ้ลคือสัญญลักษณ์แห่ง...ไลฟ์สไตล์ ซึ่งเหมาะกับความเป็นคนรุ่นใหม่ ทันสมัย และมีเอกลักษณ์ของตนเอง  

สอง  ห้างที่มีทุกสิ่งทุกอย่าง... วอลมาร์ท
ย้อนไปในอดีต...ห้างซูเปอร์มาร์เก็ตก่อตั้งขึ้นเมื่อปี 2473 และได้พิสูจน์แล้วว่าเป็นบิสซิเนสโมเดลที่ประสบความสำเร็จ เนื่องจากนำสินค้าต่างๆมารวมกันไว้ในที่เดียว จากนั้นก็ให้ลูกค้าเดินเข้าไปหยิบสินค้าเอง แล้วนำเงินมาจ่ายที่พนักงานเก็บเงิน เมื่อเสร็จแล้วลูกค้าก็ต้องขนของกลับไปเอง ด้วยบิสซิเนสโมเดลนี้จะทำให้ลดค่าใช้จ่ายพนักงานไปได้เป็นอย่างมาก บิสซิเนสโมเดลนี้จึงประสบความสำเร็จอย่างรวดเร็ว และตามมาด้วยการเปิดซูเปอร์มาร์เก็ตจำนวนมากทั่วทุกรัฐของสหรัฐอเมริกา
แซม วอลตัน (Sam Walton)  เจ้าของห้างวอลมาร์ทรู้ดีว่าบิสซิเนสโมเดลดังกล่าวใช้ได้ดี แต่จะประสบความสำเร็จได้น้อยมาก หากจะต้องไปแข่งกับห้างอื่นๆในรูปแบบเดียวกัน วอลตันจึงหลีกเลี่ยงการปะทะในการตั้งห้างในพื้นที่ที่มีผู้คนอาศัยอยู่เป็นจำนวนมาก วอลตันเลือกที่จะตั้งห้างในพื้นที่ที่มีประชากรอาศัยอยู่ประมาณ 5,000-25,000 คน  โดยทั่วไปลูกค้าจะนิยมซื้อสินค้าจากห้างที่อยู่ใกล้บ้านมากที่สุด จึงทำให้ห้างที่วอลตันสร้างขึ้นในเมืองเล็กๆเหล่านี้ประสบความสำเร็จเป็นอย่างดี จึงทำให้ห้างวอลมาร์ทขยายตัวได้อย่างรวดเร็ว จนในที่สุดก็ได้กลายไปเป็นห้างสรรพสินค้าที่ใหญ่ที่สุดในโลก

อันดับหนึ่ง   การปฎิวัติของระบบพีทูพี...
หลังจากที่โลกใบนี้มี... “อินเทอร์เน็ต”  การค้าขายโดยเฉพาะการค้าปลีกบนโลกใบนี้ก็เปลี่ยนไป อินเทอร์เน็ตได้เปิดโอกาสให้ผู้คนที่ต้องการซื้อและขายมาพบกัน เว็บไซต์ www.etsy.com เป็นเว็บไซต์ที่รวบรวมสินค้าที่มีผู้คนประดิษฐ์จำนวนมากมาย และได้รวบรวมมาไว้ในที่เดียวที่เว็บไซต์นี้  เว็บไซต์ที่คุ้นเคยในบ้านเราไม่ว่าจะเป็น www.lazada.com หรือ www.aliexpress.com เว็บไซต์ในเครืออาลีบาบากรุ๊ปจากประเทศจีน
สิ่งที่เกิดขึ้นข้างต้นนี้เราเรียกว่า พีทูพีคอมเมอร์ส (P2P Commerce) หรือ Person-to-Person Commerce ซึ่งหมายถึง การค้าขายระหว่างบุคคลกับบุคคล  โดยผ่านตลาดบนโลกออนไลน์ การวางสินค้าบนชั้นวางของได้เปลี่ยนเป็นการโชว์สินค้าบนหน้าของเว็บเพจแทน ซึ่งจะสามารถสินค้าได้จำนวนมหาศาล และยังได้โชว์สินค้ามากที่สุดเป็นประวัติการณ์อย่างที่ร้านค้าในอดีตไม่เคยสามารถทำการแสดงสินค้าได้มากมายขนาดนี้ จึงทำให้ผู้คนขยันคิดค้นสิ่งแปลกๆใหม่ๆมาขาย แม้ว่าสินค้านั้นๆจะเหมาะกับตลาดเล็กๆหรือตลาดเฉพาะกลุ่มที่เรามักเรียกกันว่า Niche Market  

และนั่นคือ “10 บิสซิเนสโมเดล ที่มีอิทธิพลต่อโลกสมัยใหม่”  หวังว่าคุณผู้อ่านคงจะได้ไอเดียใหม่ๆไปปรับใช้กับธุรกิจไม่มากก็น้อยนะครับ....

ติดตามเนื้อหาการลงทุนและเศรษฐกิจของผู้เขียนได้ที่  https://www.facebook.com/doctorweraphong