กว่าจะมาเป็น “แม่แบบประชาธิปไตย” อย่างประเทศอังกฤษได้   บางช่วงบนเส้นทางอันยาวไกลเส้นนี้โชกไปด้วยเลือดของประชาชน  นักบวช  ทหาร หรือแม้แต่พระราชาเอง     สองวันทีผ่านมา...ผมเขียนจุดเปลี่ยนของอังกฤษจุดใหญ่ที่ทำให้พระเจ้าจอห์นแห่งราชวงศ์แพลนเทนจาเน็ทลงพระนามในกฏบัตรแม็กนาคาตาร์ในการลดอำนาจกษัตริย์ลง  และนั่นถือว่าเป็น “หมุดประชาธิปไตย” หมุดแรกในประวัติศาสตร์อังกฤษ (แม้ในรัชสมัยพระเจ้าวิลเลี่ยมเมื่อสองร้อยกว่าปีก่อนหน้านี้จะมีการพูดถึงรัฐสภาอยู่บ้าง  แต่ก็ยังไม่เป็นรูปเป็นร่างและหลักฐาน) และต่อมามีการก่อตั้งคณะรัฐสภาขึ้น  กระนั้น อำนาจหลักๆ ยังอยู่ในราชสำนักและเหล่านักบวช

“หมุดประชาธิปไปตย” หมุดที่สองในประวัติศาสตร์อังกฤษเกิดขึ้นอีก400ปีถัดมาหลังจาก “กฏบัตรแม็กนาคาตาร์”  เมื่อนายพลทหารชื่อดังที่โลกรู้จักดี โอลิเวอร์ ครอมเวล (Oliver Cromwell)  ทำรัฐประหารล้มระบบกษัตริย์และล้มระบบรัฐสภา  แล้วสถาปนาตัวเองขึ้นเป็น “ผู้พิทักษ์”(Lord protector)  จะเรียกว่าเป็นการปกครองแบบสาธารณรัฐก็เห็นจะได้โดยมีไอร์แลนด์ และสก็อตแลนด์ อยู่ในอาณัติ

โอลิเวอร์  ครอมเวล เกิดในตระกูลผู้ดีตกยากใกล้เมืองเครมบริดจ์   หลังจากพ่อเสียเขาก็รับภาระทางครอบครัวอันหนักอึ้ง   เขาเป็นคนเคร่งศาสนาและนั่นช่วยให้เขาได้โยงใยเข้าสู่การเมือง  เริ่มจากการเมืองท้องถิ่นบ้านเกิด  แล้วเข้าสู่รัฐสภาเวสมินเตอร์กลางใจกรุงลอนดอน   แต่เขาได้เป็นผู้แทนในรัฐสภาไม่กี่สัปดาห์  พระเจ้าชาร์ลส์ที่หนึ่งก็ใช้พระราชอำนาจล้มเลิกระบบรัฐสภา  แล้วนำทัพอังกฤษทำสงครามกับสก็อตแลนด์   ทำให้อังกฤษไม่มีระบบรัฐสภาไปถึง11ปี   ก็ต่อเมื่อพระเจ้าชาร์ลส์ตระหนักถึงความสำคัญและอำนาจของรัฐสภาในการออกกฏหมายหรืออนุมัติในบางเรื่อง  พระองค์จึงจำใจให้มีการนำระบบรัฐสภาเข้ามาอีก   และโอลิเวอร์  ก็ได้กลับมาเป็นผู้แทนอีก    ตอนนี้ “รอยปริ” ระหว่างรัฐสภากับราชสำนักเริ่มเด่นชัดขึ้นเรื่อยๆ จนบานปลายกลายเป็นสงครามกลางเมือง   โอลิเวอร์ได้รับความไว้เนื้อเชื่อใจให้เป็นทหาร(ทั้งๆ ที่ไม่มีประสบการณ์ด้านการรบเลย)  

สถานะทางทหารของโอลิเวอร์ยามนั้นโดดเด่นกว่าสถานะผู้แทน   และสุดท้ายวันหนึ่งขณะที่เขานั่งฟังการอภิปรายอยู่  เขาตัดสินใจนำกำลังทหารกรูเข้ารัฐสภาและยึดอำนาจในรัฐสภาทันที    ด้วยว่าเขาเป็นคนเครื่องศาสนามาก  ทีแรกเขาตั้งใจจะให้เหล่าบาทหลวงทำหน้าที่เป็นสส. แทนเรียกว่า Saint Parliaments แต่ก็ไปไม่รอด  เขาจึงรวบอำนาจมาไว้ในมือเองประกาศตนเป็น “ผู้พิทักษ์”(Lord Protector)  ซึ่งเป็นสามัญชนคนแรกและคนเดียวที่ก้าวขึ้นอำนาจสูงในระบบการปกครองที่ยาวนานของอังกฤษ

แน่นอนว่า  ก่อนการประกาศตนเป็นผู้พิทักษ์....เขาและผุ้สนับสนุนได้นำพระเจ้าชาร์ลส์ที่หนึ่งซึ่งตอนนั้นเสด็จลี้ภัยไปอยู่ทีเกาะไอร์อ๊อฟไวท์ทางตอนใต้ของอังกฤษมาพิพากษาที่ลอนดอน    คณะลูกขุนซึ่งมีโอลิเวอร์รวมอยู่ด้วยได้ตัดสินประหารชีวิตพระเจ้าชาร์ลส์ที่หนึ่งโดยไม่มีฏีกาไม่มีอุธรณ์    ด้วยขัติยะมานะกษัตริย์  พระเจ้าชาร์ลส์ทรงตรัสบริภาษคณะลูกขุนเหล่านั้นว่าไม่มีอำนาจอะไรจะทำเช่นนั้น   แล้วทรงใช้ไม้กระทุ้งใส่หน้าอกลูกขุนคนหนึ่งอย่างแรง  จนโลหะที่ติดอยู่หัวไม้เท้านั้นหล่นลงพื้น     ทุกคนรวมทั้งข้าราชบริพารในที่นั้น  มองหัวโลหะนั้นกลิ้งลงพื้นอย่างไม่แยแส.....ถ้าหากเป็นเมื่อก่อน  ใครต่อใครก็ต้องกุลีกุจอก้มลงไปเก็บทูลถวายให้พระองค์    ณ นาทีนั้น พระองค์ตระหนักว่าอำนาจของพระองค์สิ้นสุดลงไปแล้ว   จึงยอมรับชะตากรรม.......และพระองค์ถูกนำมาลานประหารในสองสัปดาห์ต่อมาคือวันที่ 30 /01/1649 ซึ่งน่าจะตรงกับรัชสมัยสมเด็จพระนารายณ์ของอุยธยา

เรื่องยังไม่จบแค่นี้!!  ในระหว่างที่ความวุ่นวายเกิดขึ้นนั้น   พระราชโอรสของพระเจ้าชาร์ล์ส์ที่หนึ่งก็ได้เสด็จหนีภัยไปเนเธอแลนด์    หลังจากโอลิเวอร์ตายไป(โรคไตและพิษไข้มาลาเรีย)  ศพของโอลิเวอร์ถูกฝังในไว้ในบริเวณตึกรัฐสภาเวสมินเตอร์   ลูกชายของเขาสืบอำนาจเป็น “ผู้พิทักษ์” ต่อ  แต่ก็อ่อนแอ  ทำให้พระเจ้าชาร์ลส์ที่สองราชโอรสของพระเจ้าชาร์ลส์ที่หนึ่งกลับมาปราบและรื้อฟื้นระบบกษัตริย์ขึ้นมาใหม่ได้สำเร็จ   และด้วยความแค้นที่มีต่อโอลิเวอร์   พระเจ้าชาร์ลส์ที่สองสั่งให้ทหารไปขุดร่างของโอลิเวอร์ขึ้นมาพิพากษาประหารชีวิต   โดยนำศพนั้นไปแขวน  แล้วนำลงมาตัดประจาน!!

หมุดที่ชี้จุดที่ฝังศพของศพของโอลิเวอร์  ครอมเวล

_{credit: http://www.traveldarkly.com/oliver-cromwell-charles-i-london-execution-sites/}

หากเอ่ยถึงนักรบ  นักการเมืองระดับโลกชื่อของโอลิเวอร์ ครอมเวล ย่อมจะปรากฏอยู่ในลิสต์อย่างแน่นอน   จากสามัญชนคนธรรมดาที่เป็นชาวนา(Farmer) แล้วก้าวขึ้นสู่จุดสูงสุดของอำนาจ   นับว่าเป็นปรากฏการณ์ที่หาได้ยาก   เขาจะไม่ยิ่งใหญ่เท่า “จูหยวนจาง” ที่ไต่เต้าจากสามัญชนขึ้นสถาปนาเป็นปฐมจักรพรรดิ์แห่งราชวงหมิงก็ตาม   แต่เขาคือหนึ่งผู้ที่สร้างสีสันและจุดประกายให้กับระบอบประชาธิปไตยในอังกฤษ

หัวนี้เชื่อว่าเป็นหัวจริงของโอลิเวอร์ ครอมเวล

_{credit: http://www.traveldarkly.com/oliver-cromwell-charles-i-london-execution-sites/}