นักศึกษาได้รับกำรแต่งตั้งให้เป็นผู้สอบบัญชีรับอนุญาตของบริษัท ก จำกัดในการตรวจสอบงบการเงินสำหรับปีสิ้นสุด 31 ธันวำคม 2558 เป็นปีแรก ผู้สอบบัญชีคนก่อนตรวจสอบตั้งแต่ปี 2553-2557 โดยบริษัท ก จำกัดประกอบธุรกิจเกี่ยวกับผลิตและจำหน่ายจิ้หรีดกระป๋องส่งออกไปยังต่างประเทศ ผู้สอบบัญชีแสดงความเห็นอย่างมีเงื่อนไขจาการที่ไม่สามารถตรวจสอบความครบถ้วนและถูกต้องของปริมาณสินค้าคงเหลือ ณ วันที่ 31 ธันวำคม 2557 ได้ อย่างไรก็ตามจำกการตรวจสอบงบกำรเงินปี 2558 ผู้สอบบัญชีได้พบประเด็นต่าง ๆ ดังนี้
เนื่องจากผู้สอบบัญชีได้รับแต่งตั้งเมื่อวันที่ 30 มิถุนายน 2558 ทำให้ไม่สามารถเข้าสังเกตการณ์การตรวจนับสินค้า ณ วันต้นงวดซึ่งมีจำนวนเงินประมาณ 899 ล้านบาทได้ ผู้สอบบัญชีคนใหม่จึงติดต่อกับผู้สอบบัญชีคนก่อนเพื่อขอสอบทำนกระดาษทำการและพบว่า การตรวจนับสินค้าคงเหลือ ณ 31 ธันวำคม 2557 นั้นระบุว่ากิจการมีปัญหาในการควบคุมภายในเกี่ยวกับการจัดเก็บและรายงานสินค้าคงเหลือ เพราะกิจการไม่สามารถระบุปริมาณสินค้าคงเหลือแต่ละประเภทได้ ผลการตรวจนับโดยผู้สอบบัญชีคนก่อนจำนวน 100 รายการพบว่ามีผลแตกต่างถึง 88 รายการและไม่สามารถอธิบายสาเหตุของผลแตกต่างดังกล่าวได้
ในการประเมินความเสี่ยงจำกการควบคุมภายในด้านสินค้าคงเหลือและการผลิต ผู้สอบบัญชีพบว่ากิจการไม่มีประสิทธิผลในการรายงานเกี่ยวกับสินค้าคงเหลือ มีสินค้าขาดหายระหว่างการผลิตจำนวนมาก และไม่มีการตรวจนับสินค้าคงเหลือในระหว่างปีเลย ผู้สอบบัญชีจึงเข้าสังเกตการณ์การตรวจนับตอนวันสิ้นงวด และจากการสุ่มตัวอย่าง 250 รายการ (จากทั้งหมด 550 รายการ)ได้ผลลัพธ์ดังนี้
1. ยอดที่ตรวจนับได้ตรงกับยอดตามบัญชี จำานวน 25
2. มีผลแตกต่างระหว่างยอดที่ตรวจนับได้กับยอดตามบัญชี แต่สามารถอธิบายสาเหตุของผลแตกต่างได้ จำนวน100
3. สินค้าที่นับได้มียอดสูงกว่ายอดตามบัญชี และไม่สามารถหาสาเหตุได้ จำนวน75
4. สินค้าที่นับได้มียอดต่ำกว่ายอดตามบัญชีและไม่สามรถหาสาเหตุได้ จำนวน 50
โดยผลการตรวจนับข้อ 3 และ 4 มีมูลค่ารายการรวมกันประมาณ 234 ล้านบาทจากยอดสินค้าคงเหลือทั้งหมด 1,050 ล้านบาท
ในระหว่างปี 2558 กรมสรรพากรได้ออกพระราชกำหนดการยกเว้นและสนับสนุนการปฏิบัติเกี่ยวกับภาษีอากรตามประมวลรัษฎากร พ.ศ. 2558 และพระราชกฤษฎีกาออกตามความในประมวลรัษฎากรว่าด้วยกำรลดอัตราและยกเว้นรัษฎากร (ฉบับที่ 595) พ.ศ. 2558 ให้สิทธิแก่กิจการในการได้รับยกเว้นการตรวจสอบทางภาษีและยกเว้นภาษีเงินได้นิติบุคคล ดังนั้น บริษัทฯ ได้ทบทวนข้อมูลทำงบัญชีเพิ่มเติมและพบข้อผิดพลาดการบันทึกค่าที่ปรึกษาค้างจ่ายจำนวนรวม 31.587 ล้านบาทในปี2557 บริษัทจึงปรับปรุงข้อผิดพลาดดังกล่าวไปยังบัญชีที่เกี่ยวข้องในงบการเงินปี 2557 เรียบร้อย
แล้ว และเปิดเผยเรื่องดังกล่าวในหมายเหตุประกอบงบกำรเงินข้อ 11 ผู้สอบบัญชีคนใหม่ได้ปรึกษา
กับผู้สอบบัญชีคนก่อนแล้ว ผู้สอบบัญชีคนก่อนเห็นชอบกับรายการปรับปรุงดังกล่าวด้วย
ในระหว่างปีบริษัทได้มีการเปลี่ยนแปลงวิธีที่ใช้ในการคำนวณต้นทุนของสินค้าสำเร็จรูปและงานระหว่างผลิตจากเดิมบริษัทจะคำนวณต้นทุนการผลิตด้วยต้นทุนจริงแต่ในปี 2558 บริษัทจะคำนวณด้วยต้นทุนมาตรฐำนที่กำหนดขึ้นโดยฝ่ายบริหาร บริษัทได้นำผลกระทบจำกการเปลี่ยนแปลงไปปรับ
งบการเงินปี 2557 ที่แสดงเปรียบเทียบกับงบกำรเงินปี 2558 และเปิดเผยข้อมูลเกี่ยวกับการเปลี่ยนแปลงวิธีการเป็นที่เรียบร้อยแล้ว แต่หลังจากที่ผู้สอบบัญชีสอบทำนกำรคำนวณต้นทุนโดยการนำต้นทุนจริงและต้นทุนมาตรฐานมาเปรียบเทียบกันแล้วพบว่ามีผลแตกต่างที่เป็นสำระสำคัญอย่างมาก (ในปี 2558 มีผลต่างจำนวน 50 ล้านบาท และ 2557 มีผลต่างจำนวน 39 ล้านบำทตามลำดับ)
ฝ่ายบริหารยืนยันว่ากำรคำนวณต้นทุนดังกล่าวถูกต้องแล้ว
ในระหว่างปี 2559 คณะรัฐมนตรีมีมติเห็นชอบแก้กฎหมายคุ้มครองแรงงานมาตรา 118 โดยเพิ่มข้อกำหนดบังคับอายุ 60 ปีเกษียณ ถือเป็นเลิกจ้าง และกำหนดให้นายจ้างต้องจ่ายเงินชดเชยสูงสุด10 เดือน ด้วยเหตุนี้ ผู้สอบบัญชีขอให้บริษัทฯ ประมาณการหนี้สินผลประโยชน์พนักงานที่ต้องจ่ายให้
พนักงานหลังออกจากงาน (เกษียณหรือเลิกจ้าง) และพบว่ามีจำนวนเงินประมำณ 74 ล้านบาทอย่างไรก็ดีบริษัทฯ ปฏิเสธที่จะบันทึกประมำณการหนี้สินผลประโยชน์พนักงานหลังออกจากงานจำนวนเงิน 74 ล้านบำท โดยให้เหตุผลว่า
1) บริษัทฯ เป็นกิจการไม่มีส่วนได้เสียสาธำรณะจึงไม่ถูกบังคับให้ต้องปฏิบัติตามมาตรฐานการบัญชีฉบับที่ 19 เรื่องผลประโยชน์พนักงำน
2) การแก้ไขกฎหมายดังกล่าวเป็นเพียงมติ ครม.ที่ยังไม่ผ่าน สภานิติบัญญัติแห่งชาติ ซึ่งบริษัทคาดว่ากว่าจะมีภาระผูกพันตามกฎหมำยน่าจะเป็นประมำณปี 2560 จึงอยากให้ปรับปรุงรายการดังกล่าวในปีถัดไป
จำกการตรวจสอบพบว่าในวันที่ 15 เมษายน 2559 โรงงานของบริษัทได้รับความเสียหายจากแผ่นดินไหวทำให้ตัวโรงงาน เครื่องจักรและอุปกรณ์บางส่วนในโรงงานได้รับความเสียหายเสียหายค่าเสียหายดังกล่าวคิดเป็นจำนวนเงินประมาณ 80 ล้านบาท บริษัทได้ยื่นเรื่องขอชดเชยค่าเสียหายดังกล่าวจากบริษัทประกันภัยแล้วแต่มีแนวโน้มสูงว่าจะไม่สามารถเรียกคืนได้เนื่องจากไม่รวมอยู่ในเงื่อนไขของการประกันภัย บริษัทฯ จึงได้เปิดเผยข้อมูลดังกล่าวไว้ในหมายเหตุประกอบงบการเงินที่29 เป็นที่เรียบร้อย
สาระสำคัญของกำรตรวจสอบเท่ากับ 60 ล้านบาท แต่หากการแสดงข้อมูลที่ขัดต่อข้อเท็จจริงมีมูลค่าเกิน 200 ล้านบาทจะถือว่ามีสาระสำคัญและแผ่กระจาย
ให้นักศึกษา
[1. ให้นักศึกษาวินิจฉัยว่า แต่ละกรณีผู้สอบบัญชีควรแสดงความเห็นอย่างไร และเพราะเหตุใด (ให้
ตอบแต่ละกรณีแยกต่างหากจากกัน)
2. ร่างรายงานการสอบบัญชีต่องบการเงินปี 2558 บริษัท ก จำกัด โดยสมมุติข้ออื่นเพิ่มเติมเองตามที่นักศึกษำเห็นว่าสมควร
เกณฑ์การให้คะแนน
1. วรรคความเห็น
2. วรรคเกณฑ์
3. วรรคเน้น
ประเด็นศึกษา การสอบบัญชี
เนื่องจากผู้สอบบัญชีได้รับแต่งตั้งเมื่อวันที่ 30 มิถุนายน 2558 ทำให้ไม่สามารถเข้าสังเกตการณ์การตรวจนับสินค้า ณ วันต้นงวดซึ่งมีจำนวนเงินประมาณ 899 ล้านบาทได้ ผู้สอบบัญชีคนใหม่จึงติดต่อกับผู้สอบบัญชีคนก่อนเพื่อขอสอบทำนกระดาษทำการและพบว่า การตรวจนับสินค้าคงเหลือ ณ 31 ธันวำคม 2557 นั้นระบุว่ากิจการมีปัญหาในการควบคุมภายในเกี่ยวกับการจัดเก็บและรายงานสินค้าคงเหลือ เพราะกิจการไม่สามารถระบุปริมาณสินค้าคงเหลือแต่ละประเภทได้ ผลการตรวจนับโดยผู้สอบบัญชีคนก่อนจำนวน 100 รายการพบว่ามีผลแตกต่างถึง 88 รายการและไม่สามารถอธิบายสาเหตุของผลแตกต่างดังกล่าวได้
ในการประเมินความเสี่ยงจำกการควบคุมภายในด้านสินค้าคงเหลือและการผลิต ผู้สอบบัญชีพบว่ากิจการไม่มีประสิทธิผลในการรายงานเกี่ยวกับสินค้าคงเหลือ มีสินค้าขาดหายระหว่างการผลิตจำนวนมาก และไม่มีการตรวจนับสินค้าคงเหลือในระหว่างปีเลย ผู้สอบบัญชีจึงเข้าสังเกตการณ์การตรวจนับตอนวันสิ้นงวด และจากการสุ่มตัวอย่าง 250 รายการ (จากทั้งหมด 550 รายการ)ได้ผลลัพธ์ดังนี้
1. ยอดที่ตรวจนับได้ตรงกับยอดตามบัญชี จำานวน 25
2. มีผลแตกต่างระหว่างยอดที่ตรวจนับได้กับยอดตามบัญชี แต่สามารถอธิบายสาเหตุของผลแตกต่างได้ จำนวน100
3. สินค้าที่นับได้มียอดสูงกว่ายอดตามบัญชี และไม่สามารถหาสาเหตุได้ จำนวน75
4. สินค้าที่นับได้มียอดต่ำกว่ายอดตามบัญชีและไม่สามรถหาสาเหตุได้ จำนวน 50
โดยผลการตรวจนับข้อ 3 และ 4 มีมูลค่ารายการรวมกันประมาณ 234 ล้านบาทจากยอดสินค้าคงเหลือทั้งหมด 1,050 ล้านบาท
ในระหว่างปี 2558 กรมสรรพากรได้ออกพระราชกำหนดการยกเว้นและสนับสนุนการปฏิบัติเกี่ยวกับภาษีอากรตามประมวลรัษฎากร พ.ศ. 2558 และพระราชกฤษฎีกาออกตามความในประมวลรัษฎากรว่าด้วยกำรลดอัตราและยกเว้นรัษฎากร (ฉบับที่ 595) พ.ศ. 2558 ให้สิทธิแก่กิจการในการได้รับยกเว้นการตรวจสอบทางภาษีและยกเว้นภาษีเงินได้นิติบุคคล ดังนั้น บริษัทฯ ได้ทบทวนข้อมูลทำงบัญชีเพิ่มเติมและพบข้อผิดพลาดการบันทึกค่าที่ปรึกษาค้างจ่ายจำนวนรวม 31.587 ล้านบาทในปี2557 บริษัทจึงปรับปรุงข้อผิดพลาดดังกล่าวไปยังบัญชีที่เกี่ยวข้องในงบการเงินปี 2557 เรียบร้อย
แล้ว และเปิดเผยเรื่องดังกล่าวในหมายเหตุประกอบงบกำรเงินข้อ 11 ผู้สอบบัญชีคนใหม่ได้ปรึกษา
กับผู้สอบบัญชีคนก่อนแล้ว ผู้สอบบัญชีคนก่อนเห็นชอบกับรายการปรับปรุงดังกล่าวด้วย
ในระหว่างปีบริษัทได้มีการเปลี่ยนแปลงวิธีที่ใช้ในการคำนวณต้นทุนของสินค้าสำเร็จรูปและงานระหว่างผลิตจากเดิมบริษัทจะคำนวณต้นทุนการผลิตด้วยต้นทุนจริงแต่ในปี 2558 บริษัทจะคำนวณด้วยต้นทุนมาตรฐำนที่กำหนดขึ้นโดยฝ่ายบริหาร บริษัทได้นำผลกระทบจำกการเปลี่ยนแปลงไปปรับ
งบการเงินปี 2557 ที่แสดงเปรียบเทียบกับงบกำรเงินปี 2558 และเปิดเผยข้อมูลเกี่ยวกับการเปลี่ยนแปลงวิธีการเป็นที่เรียบร้อยแล้ว แต่หลังจากที่ผู้สอบบัญชีสอบทำนกำรคำนวณต้นทุนโดยการนำต้นทุนจริงและต้นทุนมาตรฐานมาเปรียบเทียบกันแล้วพบว่ามีผลแตกต่างที่เป็นสำระสำคัญอย่างมาก (ในปี 2558 มีผลต่างจำนวน 50 ล้านบาท และ 2557 มีผลต่างจำนวน 39 ล้านบำทตามลำดับ)
ฝ่ายบริหารยืนยันว่ากำรคำนวณต้นทุนดังกล่าวถูกต้องแล้ว
ในระหว่างปี 2559 คณะรัฐมนตรีมีมติเห็นชอบแก้กฎหมายคุ้มครองแรงงานมาตรา 118 โดยเพิ่มข้อกำหนดบังคับอายุ 60 ปีเกษียณ ถือเป็นเลิกจ้าง และกำหนดให้นายจ้างต้องจ่ายเงินชดเชยสูงสุด10 เดือน ด้วยเหตุนี้ ผู้สอบบัญชีขอให้บริษัทฯ ประมาณการหนี้สินผลประโยชน์พนักงานที่ต้องจ่ายให้
พนักงานหลังออกจากงาน (เกษียณหรือเลิกจ้าง) และพบว่ามีจำนวนเงินประมำณ 74 ล้านบาทอย่างไรก็ดีบริษัทฯ ปฏิเสธที่จะบันทึกประมำณการหนี้สินผลประโยชน์พนักงานหลังออกจากงานจำนวนเงิน 74 ล้านบำท โดยให้เหตุผลว่า
1) บริษัทฯ เป็นกิจการไม่มีส่วนได้เสียสาธำรณะจึงไม่ถูกบังคับให้ต้องปฏิบัติตามมาตรฐานการบัญชีฉบับที่ 19 เรื่องผลประโยชน์พนักงำน
2) การแก้ไขกฎหมายดังกล่าวเป็นเพียงมติ ครม.ที่ยังไม่ผ่าน สภานิติบัญญัติแห่งชาติ ซึ่งบริษัทคาดว่ากว่าจะมีภาระผูกพันตามกฎหมำยน่าจะเป็นประมำณปี 2560 จึงอยากให้ปรับปรุงรายการดังกล่าวในปีถัดไป
จำกการตรวจสอบพบว่าในวันที่ 15 เมษายน 2559 โรงงานของบริษัทได้รับความเสียหายจากแผ่นดินไหวทำให้ตัวโรงงาน เครื่องจักรและอุปกรณ์บางส่วนในโรงงานได้รับความเสียหายเสียหายค่าเสียหายดังกล่าวคิดเป็นจำนวนเงินประมาณ 80 ล้านบาท บริษัทได้ยื่นเรื่องขอชดเชยค่าเสียหายดังกล่าวจากบริษัทประกันภัยแล้วแต่มีแนวโน้มสูงว่าจะไม่สามารถเรียกคืนได้เนื่องจากไม่รวมอยู่ในเงื่อนไขของการประกันภัย บริษัทฯ จึงได้เปิดเผยข้อมูลดังกล่าวไว้ในหมายเหตุประกอบงบการเงินที่29 เป็นที่เรียบร้อย
สาระสำคัญของกำรตรวจสอบเท่ากับ 60 ล้านบาท แต่หากการแสดงข้อมูลที่ขัดต่อข้อเท็จจริงมีมูลค่าเกิน 200 ล้านบาทจะถือว่ามีสาระสำคัญและแผ่กระจาย
ให้นักศึกษา
[1. ให้นักศึกษาวินิจฉัยว่า แต่ละกรณีผู้สอบบัญชีควรแสดงความเห็นอย่างไร และเพราะเหตุใด (ให้
ตอบแต่ละกรณีแยกต่างหากจากกัน)
2. ร่างรายงานการสอบบัญชีต่องบการเงินปี 2558 บริษัท ก จำกัด โดยสมมุติข้ออื่นเพิ่มเติมเองตามที่นักศึกษำเห็นว่าสมควร
เกณฑ์การให้คะแนน
1. วรรคความเห็น
2. วรรคเกณฑ์
3. วรรคเน้น