เรื่องและภาพ : ปิยะลักษณ์ นาคะโยธิน

ชาวสวิสใช้จักรยานเป็นพาหนะหลักพอๆ กับการนั่งรถไฟ แล้วถ้าพาจักรยานไปนั่งรถไฟด้วยล่ะ จะทำอย่างไร?

คำตอบง่ายมาก แค่นำจักรยานขึ้นไปกับเราด้วยนั่นแหละ

แต่นอกจากเราต้องมีตั๋วรถไฟแล้ว ก็ต้องซื้อตั๋วรถไฟให้จักรยานด้วย โดยซื้อ 1-day Bike Pass ราคา 20 ฟรังก์สวิส (ราคา 13 ฟรังก์
หากถือบัตรรถไฟสำหรับนักท่องเที่ยวของ Swiss Travel System เช่น Swiss Travel Pass) ที่เคาน์เตอร์ขายตั๋วหรือตู้ขายตั๋วอัตโนมัติ


จอดจักรยานในลักษณะแขวนกับราวเหล็ก

ไม่งั้น ก็เก็บจักรยานพับใส่กระเป๋า (ต้องใส่จักรยานมิดชิดไม่ให้ล้อออกมานอกกระเป๋า) สะพายขึ้นรถไฟได้เลย ไม่ต้องซื้อ
ตั๋วจักรยานเพิ่ม การรถไฟสวิสเขาทำกระเป๋าใส่จักรยานโดยเฉพาะออกขายด้วย ใช้ชื่อว่า TranZbag กระเป๋าไนลอนพับ
เก็บได้ คลี่ออกมาใส่จักรยานได้ง่าย เห็นว่าขนาดใหญ่พอล้อจักรยาน 29 นิ้วเชียวนะ สามารถใช้ใส่จักรยานเป็นกระเป๋า
สัมภาระใบหนึ่ง ถือติดตัวขึ้นรถไฟ รถเมล์ รถราง โพสต์บัส เรือได้สบายๆ (แต่ไหล่อาจทรุดชั่วคราว) มีขายที่ SBB Shop
ราคา 99.90 ฟรังก์

ส่วนพวกที่ถือตั๋วโดยสารของคนกับของจักรยาน ก็ต้องขึ้นรถไฟให้ถูกตู้ที่นั่ง โดยดูจากรูปจักรยานที่ติดอยู่หน้าประตูตู้
จะให้ดี ดูแผนผังของตู้จักรยานขบวนที่เราจะขึ้นว่าจอดตรงจุดไหนของชานชาลาแล้วไปยืนรอให้ตรงจุด รถไฟหรือ
รถโพสต์บัส (ในกรณีที่ต้องนั่ง Postbusไปจุดหมายที่รถไฟเข้าไม่ถึง) บางขบวนต้องจองที่จักรยานด้วย


หนึ่งในลักษณะของตู้รถไฟที่ให้นำจักรยานขึ้นไปได้

ตอนเช็คตารางเวลาเดินรถควรสังเกตสัญลักษณ์จักรยานกำกับแล้วทำการจองล่วงหน้า เช็คสภาพอากาศด้วยก็ดี เพราะหาก
พยากรณ์อากาศมาว่าฟ้าใสแดดออก แถมเป็นวันหยุดสุดสัปดาห์ รถไฟอาจคลาคล่ำไปด้วยคนสวิสออกไปขี่จักรยานเที่ยวเล่น
ต่างเมืองทำให้ที่นั่งและที่จอดจักรยานบนรถไฟเต็มได้ โดยเฉพาะช่วงเวลา 7.00-9.00 น. ในเส้นทางไป Ticino, Valais, Berner
Oberland, Seeland, the Jura, Grisons หรือ Lake Constance

ทางเราเคยนั่งรถไฟไปเที่ยวภูเขาตอนสายวันอาทิตย์ที่อากาศดีจัด เห็นเลยว่านักปั่นออกรอบกันคึกคักพอๆ กับแสงแดดที่แผดจ้า
โพสต์บัสขนจักรยานเต็มจนบางคนต้องรอรถคันถัดไปเลยล่ะ


การนำจักรยานโดยสารไปกับโพสต์บัสให้ผูกจักรยานไว้กับตะแกรงด้านหลังตัวรถ

หรือที่สถานีซูริก ซึ่งคลาคล่ำไปด้วยคนทำงานที่นั่งรถไฟจากบ้านต่างเมืองเข้ามาทำงานในซูริก ตกเย็นก็นั่งกลับบ้านที่อยู่แถบชานเมือง
หรือนอกเมืองซูริกไปไม่ไกล ก็มีกฎว่าสามารถนำจักรยานขึ้นรถไฟขบวนชานเมือง (Zurich S-Bahn) ได้ในวันจันทร์ถึงศุกร์ เวลา
8.00-16.00 น. และ 19.00-6.00 น. (คือนอกชั่วโมงเร่งด่วนนั่นเอง) วันเสาร์-อาทิตย์ไม่มีเวลาห้าม ขึ้นลงได้ตลอด แล้วชาวสวิสมากมาย
ก็มักขี่จักรยานไปจอดที่สถานีรถไฟเพื่อนั่งรถไฟไปธุระ/ทำงาน/เที่ยวต่างเมือง ขากลับก็นั่งรถไฟกลับมาเอาจักรยานที่จอดไว้แล้วขี่กลับบ้าน ชีวิตดีจัง!


พาจักรยานขึ้นรถไฟที่สถานีลูเซิร์น

ทั้งนี้ การนำจักรยานไปเองจากเมืองไทยก็ค่าใช้จ่ายไม่น้อยจากค่าระวางจักรยานบนเครื่องบิน หากน้ำหนักทั้งหมดที่รวมจักรยานด้วยอยู่ในเกณฑ์น้ำหนักที่โหลดใต้ท้องเครื่องได้ก็ไม่ต้องเสียค่าสัมภาระเพิ่ม แต่อาจต้องมีการแจ้งล่วงหน้า เหมือนขนพวกอุปกรณ์กีฬา เครื่องดนตรี แต่หากน้ำหนักเกินก็จ่ายเพิ่มไป เช่น ของสายการบิน SWISS คิดค่าจักรยาน (ไม่ใช่จักรยานไฟฟ้า) 120 ฟรังก์สวิสในเที่ยวบินนานาชาติ 60 ฟรังก์สวิส
สำหรับเที่ยวบินภายในทวีปยุโรป การบินไทยอนุญาตสัมภาระรวมจักรยานหนึ่งคันต่อหนึ่งผู้โดยสาร คิดค่าน้ำหนักเกินตามเกณฑ์สัมภาระ ชั้นประหยัด 30 กิโลกรัม รอยัลซิลค์คลาส 40 กิโลกรัม รอยัลเฟิร์สคลาส 50 กิโลกรัม


Velostation ที่จอดจักรยานภายในสถานีรถไฟ ซึ่งมีระบบความปลอดภัยดูแลตลอด

ทางเราว่าไม่ต้องขนไปให้หนักหรอก (แต่ใครสมัครใจขนจักรยานตัวเองไปใช้ก็ตามอัธยาศัยนะ) ในเมื่อในสวิสเองมีจักรยานดีๆ ให้ขี่ทั้งแบบจักรยานธรรมดา มีเกียร์ จักรยานอิเล็กทรอนิกส์ (e-bikes) โดยมีจุดให้เช่ายืม และร่วมทัวร์จักรยานไปด้วยอยู่มากมาย มีจุดเช่าจักรยานอยู่ราว 80 สถานีรถไฟทั่วประเทศสวิตเซอร์แลนด์ เช่นเดียวกับตามยูทโฮสเทล แคมป์ไซต์อีกกว่า 100 แห่ง หลายโรงแรมมีจักรยานให้เช่า บางแห่งก็ให้ผู้เข้าพักยืมจักรยานได้ฟรีด้วย
สวิตเซอร์แลนด์ก็มีระบบจักรยานสาธารณะเช่นกัน ภายใต้โครงการ PubliBike ซึ่งมีจักรยานและจักรยานอิเล็กทรอนิกส์มากกว่า 1,100 คัน 122 สถานี 41 เมืองทั่วประเทศ สะดวกตรงที่เดินทางด้วยรถสาธารณะแล้วก็ขี่จักรยานไปซื้อของ ทำธุระ หรือท่องเที่ยวได้โดยไม่ต้องปล่อยก๊าซคาร์บอนไดออกไซด์เพิ่มสู่ชั้นบรรยากาศ สำหรับนักท่องเที่ยวอย่างเราอาศัยซื้อ Day Bike ราคา 10 ฟรังก์ หรือยืมเป็นรายชั่วโมงก็ได้


จุดยืมจักรยานที่เมืองเบิร์น

ข้อมูลเพิ่มเติมในการนำจักรยานขึ้นรถไฟและโพสต์บัส คลิกที่นี่

ซื้อบัตรรถไฟเที่ยวสวิส (Swiss Travel Pass) ได้ที่ตัวแทนจำหน่ายตั๋วรถไฟสวิสในประเทศไทย www.raileurope.co.th

ป.ล. อัพเดตจากบทความในคอลัมน์ My World นิตยสาร Travel Guide ฉบับเดือนตุลาคม 2556 (October 2013)