" Those who do not remember the past are condemned to repeat it "
ประวัติศาสตร์มีไว้ให้เรียนรู้ เพื่อคนรุ่นหลังจะได้ไม่ทำให้มันเกิดซ้ำอีก...
#George Santayana
Auschwitz ~ ความจริงหรือภาพลวง
ประวัติศาสตร์ที่เลวร้ายที่ถูกกล่าวขานต่อกันมาพร้อมหลักฐานเชิงประจักษ์มากมายเกี่ยวกับความโหดร้ายของกองทัพนาซีในช่วงของสงครามโลกเกี่ยวกับการฆ่าล้างเผ่าพันธุ์ชาวยิวเป็นล้านๆ คน ทำให้หลายๆ คนอยากมาสัมผัส "ความจริง" ที่เกิดขึ้นที่นี่...ค่ายกักกันนาซีที่ใหญ่ที่สุด "Auschwitz"
แต่อย่างไรก็ตาม นักประวัติศาสตร์ นักวิชาการอีกจำนวนไม่น้อยที่ยังกังขาว่า คำสารภาพและหลักฐานต่างๆ นั้นเป็นจริงหรือเกินจริงหรือไม่ ทั้งปริมาณศพและเถ้ากระดูกน่าจะมากเกินที่จะกำจัดได้ ห้องรมแก๊สไม่น่าจะป้องกันการรั่วของแก๊สออกมาได้ซึ่งจะเป็นอันตรายต่อคนอื่นๆ จำนวนชาวยิวที่ถูกสังหารที่ผู้บัญชาการค่าย "สารภาพ" มากเกินจริง ฯลฯ
แต่ถ้ามันเป็นเรื่องจริง...สิ่งที่เกิดขึ้นมันก็โหดร้ายเกินบรรยายครับ
----------------------------
ภาพกว้างของ Auschwitz
Auschwitz (1940-1945) หรือค่ายเอาชีวิต เอ้ย เอ๊าชวิตซ์ อยู่ในเมือง Oswiecim (ออชเฟียชิม) ซึ่งห่างจากเมือง Krakow เมืองหลวงเก่าของโปแลนด์ไปทางตะวันตกประมาณ 40 กิโลเมตร ถูกก่อตั้งโดยชาวนาซีหลังจากที่เยอรมันยึดโปแลนด์ได้ในช่วงสงครามโลกครั้งที่ 2 เพื่อใช้เป็นค่ายกักกันนักโทษการเมืองในช่วงแรก (ปี 1940) แต่ต่อมาหลังจากปี 1942 ผู้ที่ถูกพามาที่นี่ส่วนใหญ่จะเป็นชาวยิวจากหลายๆ ประเทศในยุโรป ที่นี่เป็นที่รู้จักดีของชาวโลกในฐานะที่เป็นสถานที่ฆ่าล้างเผ่าพันธุ์ชาวยิวของผู้นำเยอรมัน “ฮิตเลอร์” (Adolf Hitler)
ฮิตเลอร์มีความรู้สึกว่าสายเลือดชาวยิว (ที่มีอยู่มากมายในเยอรมันและประเทศอื่นๆ ในยุโรป) จะมาผสมกับเลือดเยอรมันบริสุทธิ์ เป็นการขัดขวางการเกิดมนุษย์พันธุ์ใหม่ ที่ฉลาด เข้มแข็งและมีความสามารถ ซึ่งต้องมีสายเลือดเยอรมันบริสุทธิ์ คือมีองค์ประกอบทางกายภาพครบถ้วน เช่น มีผมสีทอง นัยน์ตาสีฟ้า จึงสั่งจับยิวและยิปซีส่งไปยังค่ายกักกันตามที่ต่างๆ เพื่อสังหารให้หมดสิ้น ค่ายกักกันที่ใหญ่ที่สุดและมีชื่อเสียงว่าสังหารโหดชาวยิวมากที่สุด คือ "Auschwitz" นี่เอง
นี่เป็นหนึ่งเหตุผลที่มีการกล่าวอ้างถึงสาเหตุที่ฮิตเลอร์เกลียดชาวยิว แต่จะมีสาเหตุอื่นหรือไม่ลองอ่านกระทู้ของคุณ
เวย์คุง จากพันทิพดูครับ
http://ppantip.com/topic/31298046
จะว่าไปที่นี่ไม่ใช่ที่เดียวนะครับ ค่ายกักกันของชาวนาซี มีกระจายอยู่หลายที่ในยุโรปทั้งในโปแลนด์เอง เยอรมัน ฯลฯ ซึ่งแต่ละที่ก็มีประวัติอันน่าสลดหดหู่ไม่ต่างกัน
ผู้คนที่เสียชีวิตที่ Auschwitz นี้มีกว่า 1.1 ล้านคน โดย 90% ของเหยื่อในจำนวนนี้เป็นชาวยิว โดยสาเหตุของการเสียชีวิต คือ ถูกสังหารอย่างโหดเหี้ยมโดยการยิงเป้า, รมแก๊สพิษ, เป็นโรคระบาด หรืออดตาย ค่ายนี้มีนาย
รูดอล์ฟ เฮิสส์ (Rudolf Höss) เป็นผู้บัญชาการค่าย
ต่อมาปลายปี 1940 ที่นี่มีการแตกสาขาออกไปอีกหลายที่เนื่องจากจำนวนของนักโทษ(ที่บริสุทธิ์)มีจำนวนมากขึ้นเรื่อยๆ จน Auschwitz I รองรับไม่ไหว ทำให้ที่เมืองนี้มีค่ายใหญ่ๆ อยู่ 3 แห่ง คือ
Auschwitz I ซึ่งเป็นค่ายหลัก (เมษายน 1940),
Birkenau (Auschwitz II) (ตุลาคม 1941) ซึ่งมีขนาดใหญ่กว่ามาก และ
Monowitz (Auschwitz III) (ตุลาคม 1942) และยังมีค่ายย่อยมีมากมาย
-----------------------------
อะไรทำให้มาที่นี่
ปกติเป็นคนไม่ค่อยสนใจเรื่องราวประวัติศาสตร์อะไรเท่าไรนัก แต่พอได้ดูหนังเรื่อง
The Boy in Striped Pajamas อยู่ๆ ก็อยากมาที่นี่ซะงั้น ประกอบกับมีเวลาว่างช่วงปลายเดือนกันยายนอยู่พอดี เลยจัดโดยไม่ต้องลังเล ถึงแม้จะไม่มีคนสนใจมาด้วยก็เถอะ (T..T) เพราะที่นี่ชวนใครก็คงไม่มีใครมา ถึงแม้จะมาแวะแบบเป็นทางผ่านเวลามาเที่ยวปรากหรือเยอรมัน ฯลฯ ก็เถอะครับ...ถ้างั้นจะรออะไร แค่เพียงแค่ไม่เกินอาทิตย์หลังจากดูหนังเรื่องนี้ ตั๋วเครื่องบินและ plan คร่าวๆ ก็คลอดอย่างง่ายดาย 555 กล้ามาก วีซ่าอะไรก็ยังไม่ได้ทำเลย
The Boy in Striped Pajamas
ฉากสุดท้ายของเรื่องนี้บีบหัวใจอย่างมาก
[Spoil] คลิกเพื่อดูข้อความที่ซ่อนไว้
ยังมีหนังอีก หลายเรื่อง นะครับที่สะท้อนภาพความโหดร้ายของนาซีที่กระทำต่อชาวยิว ผมก็ดูไม่กี่เรื่องเอง เรื่องแรกที่พอจะระลึกได้คือ Schindler's List ซึ่งดูตั้งแต่เด็ก จำรายละเอียดก็ไม่ค่อยได้ และ Life is Beautiful
------------------------
การเดินทางมาที่ค่ายนั้น เลือกได้หลายวิธีครับ
1. เดินทางไปเอง
- เช่ารถยนต์
- แท็กซี่
- รถสาธารณะ มีให้เลือกทั้ง รถบัส และ รถไฟ ซึ่งรถมักจะออกจากสถานีรถบัสซึ่งอยู่ด้านหลังของสถานีรถไฟหลักของเมือง Krakow คือสถานี Krakow Glowny และไปสุดทางที่สถานี Oswiecim ถ้ามาทางรถไฟต้องเดินต่อไปยัง Auschwitz I ซึ่งใช้เวลาประมาณ 20 นาที หรือแท็กซี่ครับ (อย่าคิดเดินไป Birkenau นะครับ ให้ไปที่ Auschwitz I ก่อน จะมีรถ shuttle รับส่งฟรีไปยัง Birkenau อีกที) แต่ถ้ามาทางรถบัส จะมาส่งถึงหน้า Auschwitz I เลยไม่ต้องเดินไกล
2. ซื้อทัวร์ อันนี้เป็นวิธีที่สะดวกที่สุดของที่สุด เพราะส่วนใหญ่จะมีรถรับส่งถึงโรงแรมเลย ซึ่งมีให้เลือกมากมายครับ ทั้งซื้อออนไลน์ไปก่อนหรือเดินหาเอาในเมือง Krakow ซึ่งก็จะได้ราคาที่ถูกกว่า
สามารถออกเดินทางตอนเช้าจาก Krakow (มีรถบัสหลายรอบมาก รอบเช้าสุดน่าจะประมาณ 7 โมงกว่าๆ สามารถซื้อตั๋วที่สถานีได้เลย) และเที่ยวเป็น one-day trip ได้ครับ โดยรถบัสขากลับก็ขึ้นหน้าค่ายเลย ออกทุกครึ่งชั่วโมง รอบสุดท้ายประมาณ 19.45 น.
ผมเลือกเดินทางไปเองโดยรถไฟจาก Krakow และไปพักที่ Oswiecim ก่อน 1 คืนเพราะอยากเริ่มทัวร์รอบเช้าตอน 9 โมง ไม่งั้นต้องออกเดินทางจาก Krakow เช้ามากๆ (ขี้เกียจตื่น) ซึ่งที่ Oswiecim มีโรงแรมที่ใกล้ Auschwitz ให้เลือก 4-5 แห่ง (ลองเข้า booking.com หรือ airbnb ดูครับ) ราคาประมาณ 1,000-1,500 บาทต่อคืน
--------------------------
เดินเที่ยวในค่ายอย่างไร
ถ้ามาถึงก่อน 9 โมง (เปิด 8 โมงเช้า) หรือเข้าหลัง 15.00 น. สามารถเข้าไปเดินเที่ยวเองได้โดยไม่ต้องมีไกด์ครับ (เข้าฟรี) แต่ถ้ามาหลังจากนั้นจำเป็นต้องมีไกด์นำทัวร์ (ซึ่งต้องจ่ายเงิน) มีหลายชนิดของทัวร์ให้เลือกครับ
ทัวร์จะเริ่มที่ Auschwitz I แล้วไปต่อที่ Birkenau ซึ่งจะมี shuttle bus รับ-ส่งฟรีทุก 10 นาที โดย มีทัวร์หลายชนิด หลายภาษาให้เลือกครับ
- Guided tours for individual visitors (3.5 ชั่วโมง) ราคา 35 PLN (แปลงเป็นบาทไทยก็คูณ 10 โดยประมาณ)
- One-day study tours (6 ชั่วโมง) ราคา 70 PLN
- Two-day study tours (2 และ 4 ชั่วโมง)
ปล. รอบหลัง 15.00 น.คนต่อแถวยาวมาก (แถวตรวจ security) นะครับเพราะเข้าฟรี ตอนผมเสร็จทัวร์กะจะมาเข้า Auschwitz I อีกรอบหลังบ่ายสามเพื่อเก็บตก exhibition ที่ทัวร์ไม่ได้พาเข้า แต่เห็นคิวแล้วไม่ไหวเลยกลับดีกว่า
Note: ที่นี่จำกัดขนาดกระเป๋าที่จะเอาเข้าในค่ายนะครับ ขนาดต้องไม่เกิน 30x20x10 เซนติเมตร หรือประมาณหน้ากระดาษ A4 ถ้ามีสัมภาระ เขามีอาคารเล็กๆ (อยู่ก่อนเข้า security check) ให้ฝาก ในราคา 3 PLN ต่อใบครับ
------------------------
เพิ่มเติม :
https://breathemyworld.com/2016/10/06/lessons-from-the-past-auschwitz-ค่ายกักกันนรก/
อ่านรีวิว Wieliczka Salt Mine ต่อได้ใน :
http://ppantip.com/topic/35684810 หรือ
https://breathemyworld.com/2016/10/13/wieliczka-salt-mine/ ครับผม
" 3 เมืองเก่าในโปแลนด์ " ที่ผมได้ไปมา (Krakow, Poznan และ Wroclaw) >>>
http://ppantip.com/topic/35776504
[CR] Lessons from the past...Auschwitz : ค่ายกักกันนรกนาซี
ประวัติศาสตร์มีไว้ให้เรียนรู้ เพื่อคนรุ่นหลังจะได้ไม่ทำให้มันเกิดซ้ำอีก...
#George Santayana
Auschwitz ~ ความจริงหรือภาพลวง
ประวัติศาสตร์ที่เลวร้ายที่ถูกกล่าวขานต่อกันมาพร้อมหลักฐานเชิงประจักษ์มากมายเกี่ยวกับความโหดร้ายของกองทัพนาซีในช่วงของสงครามโลกเกี่ยวกับการฆ่าล้างเผ่าพันธุ์ชาวยิวเป็นล้านๆ คน ทำให้หลายๆ คนอยากมาสัมผัส "ความจริง" ที่เกิดขึ้นที่นี่...ค่ายกักกันนาซีที่ใหญ่ที่สุด "Auschwitz"
แต่อย่างไรก็ตาม นักประวัติศาสตร์ นักวิชาการอีกจำนวนไม่น้อยที่ยังกังขาว่า คำสารภาพและหลักฐานต่างๆ นั้นเป็นจริงหรือเกินจริงหรือไม่ ทั้งปริมาณศพและเถ้ากระดูกน่าจะมากเกินที่จะกำจัดได้ ห้องรมแก๊สไม่น่าจะป้องกันการรั่วของแก๊สออกมาได้ซึ่งจะเป็นอันตรายต่อคนอื่นๆ จำนวนชาวยิวที่ถูกสังหารที่ผู้บัญชาการค่าย "สารภาพ" มากเกินจริง ฯลฯ
แต่ถ้ามันเป็นเรื่องจริง...สิ่งที่เกิดขึ้นมันก็โหดร้ายเกินบรรยายครับ
----------------------------
ภาพกว้างของ Auschwitz
Auschwitz (1940-1945) หรือค่ายเอาชีวิต เอ้ย เอ๊าชวิตซ์ อยู่ในเมือง Oswiecim (ออชเฟียชิม) ซึ่งห่างจากเมือง Krakow เมืองหลวงเก่าของโปแลนด์ไปทางตะวันตกประมาณ 40 กิโลเมตร ถูกก่อตั้งโดยชาวนาซีหลังจากที่เยอรมันยึดโปแลนด์ได้ในช่วงสงครามโลกครั้งที่ 2 เพื่อใช้เป็นค่ายกักกันนักโทษการเมืองในช่วงแรก (ปี 1940) แต่ต่อมาหลังจากปี 1942 ผู้ที่ถูกพามาที่นี่ส่วนใหญ่จะเป็นชาวยิวจากหลายๆ ประเทศในยุโรป ที่นี่เป็นที่รู้จักดีของชาวโลกในฐานะที่เป็นสถานที่ฆ่าล้างเผ่าพันธุ์ชาวยิวของผู้นำเยอรมัน “ฮิตเลอร์” (Adolf Hitler)
ฮิตเลอร์มีความรู้สึกว่าสายเลือดชาวยิว (ที่มีอยู่มากมายในเยอรมันและประเทศอื่นๆ ในยุโรป) จะมาผสมกับเลือดเยอรมันบริสุทธิ์ เป็นการขัดขวางการเกิดมนุษย์พันธุ์ใหม่ ที่ฉลาด เข้มแข็งและมีความสามารถ ซึ่งต้องมีสายเลือดเยอรมันบริสุทธิ์ คือมีองค์ประกอบทางกายภาพครบถ้วน เช่น มีผมสีทอง นัยน์ตาสีฟ้า จึงสั่งจับยิวและยิปซีส่งไปยังค่ายกักกันตามที่ต่างๆ เพื่อสังหารให้หมดสิ้น ค่ายกักกันที่ใหญ่ที่สุดและมีชื่อเสียงว่าสังหารโหดชาวยิวมากที่สุด คือ "Auschwitz" นี่เอง
นี่เป็นหนึ่งเหตุผลที่มีการกล่าวอ้างถึงสาเหตุที่ฮิตเลอร์เกลียดชาวยิว แต่จะมีสาเหตุอื่นหรือไม่ลองอ่านกระทู้ของคุณ เวย์คุง จากพันทิพดูครับ http://ppantip.com/topic/31298046
จะว่าไปที่นี่ไม่ใช่ที่เดียวนะครับ ค่ายกักกันของชาวนาซี มีกระจายอยู่หลายที่ในยุโรปทั้งในโปแลนด์เอง เยอรมัน ฯลฯ ซึ่งแต่ละที่ก็มีประวัติอันน่าสลดหดหู่ไม่ต่างกัน
ผู้คนที่เสียชีวิตที่ Auschwitz นี้มีกว่า 1.1 ล้านคน โดย 90% ของเหยื่อในจำนวนนี้เป็นชาวยิว โดยสาเหตุของการเสียชีวิต คือ ถูกสังหารอย่างโหดเหี้ยมโดยการยิงเป้า, รมแก๊สพิษ, เป็นโรคระบาด หรืออดตาย ค่ายนี้มีนาย รูดอล์ฟ เฮิสส์ (Rudolf Höss) เป็นผู้บัญชาการค่าย
ต่อมาปลายปี 1940 ที่นี่มีการแตกสาขาออกไปอีกหลายที่เนื่องจากจำนวนของนักโทษ(ที่บริสุทธิ์)มีจำนวนมากขึ้นเรื่อยๆ จน Auschwitz I รองรับไม่ไหว ทำให้ที่เมืองนี้มีค่ายใหญ่ๆ อยู่ 3 แห่ง คือ Auschwitz I ซึ่งเป็นค่ายหลัก (เมษายน 1940), Birkenau (Auschwitz II) (ตุลาคม 1941) ซึ่งมีขนาดใหญ่กว่ามาก และ Monowitz (Auschwitz III) (ตุลาคม 1942) และยังมีค่ายย่อยมีมากมาย
-----------------------------
อะไรทำให้มาที่นี่
ปกติเป็นคนไม่ค่อยสนใจเรื่องราวประวัติศาสตร์อะไรเท่าไรนัก แต่พอได้ดูหนังเรื่อง The Boy in Striped Pajamas อยู่ๆ ก็อยากมาที่นี่ซะงั้น ประกอบกับมีเวลาว่างช่วงปลายเดือนกันยายนอยู่พอดี เลยจัดโดยไม่ต้องลังเล ถึงแม้จะไม่มีคนสนใจมาด้วยก็เถอะ (T..T) เพราะที่นี่ชวนใครก็คงไม่มีใครมา ถึงแม้จะมาแวะแบบเป็นทางผ่านเวลามาเที่ยวปรากหรือเยอรมัน ฯลฯ ก็เถอะครับ...ถ้างั้นจะรออะไร แค่เพียงแค่ไม่เกินอาทิตย์หลังจากดูหนังเรื่องนี้ ตั๋วเครื่องบินและ plan คร่าวๆ ก็คลอดอย่างง่ายดาย 555 กล้ามาก วีซ่าอะไรก็ยังไม่ได้ทำเลย
The Boy in Striped Pajamas
ฉากสุดท้ายของเรื่องนี้บีบหัวใจอย่างมาก
[Spoil] คลิกเพื่อดูข้อความที่ซ่อนไว้
ยังมีหนังอีก หลายเรื่อง นะครับที่สะท้อนภาพความโหดร้ายของนาซีที่กระทำต่อชาวยิว ผมก็ดูไม่กี่เรื่องเอง เรื่องแรกที่พอจะระลึกได้คือ Schindler's List ซึ่งดูตั้งแต่เด็ก จำรายละเอียดก็ไม่ค่อยได้ และ Life is Beautiful
------------------------
การเดินทางมาที่ค่ายนั้น เลือกได้หลายวิธีครับ
1. เดินทางไปเอง
- เช่ารถยนต์
- แท็กซี่
- รถสาธารณะ มีให้เลือกทั้ง รถบัส และ รถไฟ ซึ่งรถมักจะออกจากสถานีรถบัสซึ่งอยู่ด้านหลังของสถานีรถไฟหลักของเมือง Krakow คือสถานี Krakow Glowny และไปสุดทางที่สถานี Oswiecim ถ้ามาทางรถไฟต้องเดินต่อไปยัง Auschwitz I ซึ่งใช้เวลาประมาณ 20 นาที หรือแท็กซี่ครับ (อย่าคิดเดินไป Birkenau นะครับ ให้ไปที่ Auschwitz I ก่อน จะมีรถ shuttle รับส่งฟรีไปยัง Birkenau อีกที) แต่ถ้ามาทางรถบัส จะมาส่งถึงหน้า Auschwitz I เลยไม่ต้องเดินไกล
2. ซื้อทัวร์ อันนี้เป็นวิธีที่สะดวกที่สุดของที่สุด เพราะส่วนใหญ่จะมีรถรับส่งถึงโรงแรมเลย ซึ่งมีให้เลือกมากมายครับ ทั้งซื้อออนไลน์ไปก่อนหรือเดินหาเอาในเมือง Krakow ซึ่งก็จะได้ราคาที่ถูกกว่า
สามารถออกเดินทางตอนเช้าจาก Krakow (มีรถบัสหลายรอบมาก รอบเช้าสุดน่าจะประมาณ 7 โมงกว่าๆ สามารถซื้อตั๋วที่สถานีได้เลย) และเที่ยวเป็น one-day trip ได้ครับ โดยรถบัสขากลับก็ขึ้นหน้าค่ายเลย ออกทุกครึ่งชั่วโมง รอบสุดท้ายประมาณ 19.45 น.
ผมเลือกเดินทางไปเองโดยรถไฟจาก Krakow และไปพักที่ Oswiecim ก่อน 1 คืนเพราะอยากเริ่มทัวร์รอบเช้าตอน 9 โมง ไม่งั้นต้องออกเดินทางจาก Krakow เช้ามากๆ (ขี้เกียจตื่น) ซึ่งที่ Oswiecim มีโรงแรมที่ใกล้ Auschwitz ให้เลือก 4-5 แห่ง (ลองเข้า booking.com หรือ airbnb ดูครับ) ราคาประมาณ 1,000-1,500 บาทต่อคืน
--------------------------
เดินเที่ยวในค่ายอย่างไร
ถ้ามาถึงก่อน 9 โมง (เปิด 8 โมงเช้า) หรือเข้าหลัง 15.00 น. สามารถเข้าไปเดินเที่ยวเองได้โดยไม่ต้องมีไกด์ครับ (เข้าฟรี) แต่ถ้ามาหลังจากนั้นจำเป็นต้องมีไกด์นำทัวร์ (ซึ่งต้องจ่ายเงิน) มีหลายชนิดของทัวร์ให้เลือกครับ
ทัวร์จะเริ่มที่ Auschwitz I แล้วไปต่อที่ Birkenau ซึ่งจะมี shuttle bus รับ-ส่งฟรีทุก 10 นาที โดย มีทัวร์หลายชนิด หลายภาษาให้เลือกครับ
- Guided tours for individual visitors (3.5 ชั่วโมง) ราคา 35 PLN (แปลงเป็นบาทไทยก็คูณ 10 โดยประมาณ)
- One-day study tours (6 ชั่วโมง) ราคา 70 PLN
- Two-day study tours (2 และ 4 ชั่วโมง)
ปล. รอบหลัง 15.00 น.คนต่อแถวยาวมาก (แถวตรวจ security) นะครับเพราะเข้าฟรี ตอนผมเสร็จทัวร์กะจะมาเข้า Auschwitz I อีกรอบหลังบ่ายสามเพื่อเก็บตก exhibition ที่ทัวร์ไม่ได้พาเข้า แต่เห็นคิวแล้วไม่ไหวเลยกลับดีกว่า
Note: ที่นี่จำกัดขนาดกระเป๋าที่จะเอาเข้าในค่ายนะครับ ขนาดต้องไม่เกิน 30x20x10 เซนติเมตร หรือประมาณหน้ากระดาษ A4 ถ้ามีสัมภาระ เขามีอาคารเล็กๆ (อยู่ก่อนเข้า security check) ให้ฝาก ในราคา 3 PLN ต่อใบครับ
------------------------
เพิ่มเติม : https://breathemyworld.com/2016/10/06/lessons-from-the-past-auschwitz-ค่ายกักกันนรก/
อ่านรีวิว Wieliczka Salt Mine ต่อได้ใน : http://ppantip.com/topic/35684810 หรือ https://breathemyworld.com/2016/10/13/wieliczka-salt-mine/ ครับผม
" 3 เมืองเก่าในโปแลนด์ " ที่ผมได้ไปมา (Krakow, Poznan และ Wroclaw) >>> http://ppantip.com/topic/35776504