ผมทำงานด้านนี้ครับ ได้เห็นข่าวเรื่องน้องนักเรียนหญิงม.5โดนครูโยนแก้วกาแฟมาโดนหน้า แล้ววันรุ่งขึ้นเกิดหน้าเบี้ยวไปครึ่งซีก คนจำนวนมากในสังคมเชื่อว่าเรื่องหน้าเบี้ยวเป็นความผิดของครู แต่ผมกลับคิดอีกอย่าง เห็นครูโดนซะอ่วม ไม่รู้ลูกเมียครูจะพลอยฟ้าพลอยฝนไปด้วยหรือไม่ ผมรู้สึกว่าครูอาจจะโดนลงโทษจากสังคมเกินกว่าความผิดจริงๆที่ครูทำ ทีแรกคิดว่าไม่อยากขวางน้ำเชี่ยว แต่ก็อดคิดวิจารณ์ไม่ได้ แล้วพอเห็นจขกท.มาจุดประกายแล้ว ขอแสดงความเห็นส่วนตัวบ้างครับ

ผมขอย้ำก่อนว่า ผมไม่ได้พูดว่า การเป็นครูแล้วระเบิดอารมณ์ด้วยการเขวี้ยงปาข้าวของไม่ใช่ความผิด แต่..ความผิดแค่ไหนก็ต้องลงโทษแค่นั้น ความผิดของครูคือ หงุดหงิดแล้วไม่รู้จักควบคุมอารมณ์ โยนข้าวโยนของไปโดนเด็กนักเรียนแบบมั่วๆสุ่มๆ แล้วไปโดนเด็กคนดังกล่าว (ไม่ได้เป็นการทะเลาะวิวาทเฉพาะตัว) ผลของการกระทำอันนี้เกิดแค่ไหนก็ลงโทษไปแค่นั้น ส่วนเรื่องหน้าเบี้ยวผมคิดว่าถ้ามันไม่เกี่ยวกับครู ครูก็ไม่น่าจะต้องรับผิดชอบในส่วนนั้นไปด้วย

ผมคิดว่า กรณีหน้าเบี้ยวของน้องไม่น่าจะเกิดจากการกระแทกด้วยแก้วน้ำนะครับ จากเนื้อหาที่ทราบในข่าว ผมคิดว่าโอกาสที่แก้วจะไปกระแทกจนเกิดหน้าเบี้ยวแบบนี้มันยากมากๆ ผมกลับคิดว่าเป็นโรค Bell palsyมากกว่า

เส้นประสาทสมองคู่ที่7คืออะไร
หน้าเบี้ยวแบบนี้ เกิดจากโรคของเส้นประสาทสมองเส้นที่7 ชื่อว่า Facial nerve มันส่งสัญญาณจากสมองมากเลี้ยงกล้ามเนื้อใบหน้าที่ใช้แสดงความรู้สึก(facial expression) ซึ่งถ้าเบี้ยวแบบในข่าว คือตาก็ปิดไม่ได้ ปากก็ขยับไม่ได้ แสดงว่าโรคมันคงจะอยู่ในกระดูก temporal bone (ผมไม่รู้จะเรียกภาษาไทยว่าอะไรดี กระดูกกกหู? กระดูกทัดดอกไม้?) หรือไม่ก็อยู่ในต่อมน้ำลายข้างหน้ารูหู(parotid gland) หรืออาจอยู่แถวๆก้านสมองก็ยังได้ ถ้าพ้นต่อมน้ำลายออกมาแล้วเส้นประสาทจะแตกตัวออกเป็นเส้นเล็กๆ5เส้น กระจายกันไปเลี้ยงตามทางใครทางมัน ตั้งแต่หน้าผากลงมาจนถึงคอ ฉะนั้นถ้าพ้นต่อมน้ำลายออกมาข้างหน้าแล้ว เกิดมีบาดแผลตรงตำแหน่งใดตำแหน่งหนึ่งของใบหน้า(ที่รุนแรงจนเส้นประสาทเสียหาย)ก็จะทำให้หน้าเบี้ยวเฉพาะส่วน ฉะนั้นจากในข่าวช่วงแรกที่ว่าโดนกระแทกที่หัวคิ้วบ้าง หางคิ้วบ้าง จึงไม่น่าจะทำให้ปากเบี้ยวได้ อย่างมากที่สุดก็มีปัญหาแค่ตา (ยิ่งถ้าหัวคิ้วยิ่งเป็นไปไม่ได้ใหญ่เลย แต่เข้าใจว่าคงใช้คำผิด)

แต่ในข่าวจริงๆบอกว่าโดนกกหู
ถ้าโดนกกหู ก็ยังพอฟังขึ้นว่าจะหน้าเบี้ยวแบบทั้งบนล่างได้(Lower motor neuron Facial palsy) แต่...กกหูคือตรงไหน? ยังไม่เห็นมีการหาข้อมูลชัดๆตรงนี้เลย ว่าแท้จริงแล้วตำแหน่งที่โดนคือตรงไหนกันแน่? แต่ไม่ว่าจะโดนตรงไหนก็ตาม โอกาสหน้าเบี้ยวเพราะแรงกระแทกตามที่เล่า ผมว่ามันเป็นไปได้ยากจริงๆครับ

ถ้าโดนกระแทกตรงต่อมน้ำลาย ต่อมก็จะบวมมาก และกว่าจะหน้าเบี้ยวได้หน้าคงจะต้องบวมเหมือนคนเป็นคางทูม  แรงไม่น่าจะส่งไปถึงเส้นประสาทข้างในโดยที่ต่อมน้ำลายไม่เป็นอะไร

แล้วตามข่าวเห็นเพื่อนนักเรียนบอกว่ากระดอนจากกระจกมาโดนเด็กอีกทีหนึ่ง ถ้าเช่นนั้นแก้วมันจะโดนตำแหน่งใดได้? โอกาสโดนตรงกระดูกทัดดอกไม้ซึ่งมีอยู่ตรงซอกหลังใบหูเป็นไปได้เหรอ ตัวเด็กเองก็ยังพูดไม่ชัดว่าโดนตำแหน่งไหนกันแน่  บางข่าวก็บอกว่าปาใส่หน้า บางข่าวก็หางคิ้ว หัวคิ้ว บางข่าวว่ากกหู กกหูคือตรงไหน? ผมอยากทราบข้อมูลจริงๆ แต่ยังไม่ทราบ เห็นมีแต่คนพยายามไปเอาครูมาแขวนคอ เอ๊ย!มาลงโทษ (อาจเพราะด้วยจิตใจที่ลำเอียงไปก่อนแล้วด้วย เพราะน้องเขาเป็นคนหน้าตาดี พอเกิดแบบนี้คนก็สงสารเห็นใจกันยกใหญ่ ผมเองก็เห็นใจในเรื่องโรค ขอให้น้องหายไวๆ แต่เรื่องเอาผิดครูนี่ของเห็นแย้งหน่อยนะครับ)

แล้วถ้าโดนตรงกระดูกทัดดอกไม้แล้วทำให้เกิดหน้าเบี้ยวได้ ความรุนแรงมันควรจะมากกว่านี้ ขนาดประมาณ โดนไม้หน้าสามตี หรือรถคว่ำหัวกระแทกพื้น อะไรแบบนั้น จากที่ทราบ กลไกของแรงมันไม่น่าจะมากขนาดนั้น และต่อให้แรงมากจริงๆมันก็แทบจะเป็นไปไม่ได้เลยที่น้องจะไม่มีอาการอะไรทั้งสิ้นจนข้ามวัน เพราะเส้นประสาทมันไม่ได้อยู่ตื้นๆ มันฝังอยู่ในร่องกระดูกข้างในลึกๆ แรงต้องมากพอที่จะทำให้กระดูกแตกหรือร้าวจนเกิดเลือดออกหรือร่องฉีกขาดหรือเส้นประสาทฉีกขาด(temporal bone fracture) และในกระดูกที่ว่าก็ไม่ได้มีแต่เส้นประสาทที่7 แต่มีอวัยวะอื่นๆอีก ถ้าเกิดกระดูกแตกร้าวจริงก็ควรจะมีอาการอื่นร่วมด้วย เช่น เลือดออกจากหู น้ำไขสันหลังไหล แก้วหูทะลุ หูดับ เวียนศีรษะรุนแรง เป็นต้น และมักจะมีรอยจ้ำเลือดหลังใบหูด้วย พอดีผมเพิ่งสมัครบัตรผ่านมาใหม่ ไม่สามารถลงรูปได้ ใครสนใจลองเอาคำนี้ไปหาดูรูปในgoogleดูครับ... Battle sign

ถ้าไม่ได้โดนกระแทก แล้วคิดว่าเป็นอะไร
มันมีโรคหนึ่งซึ่งพบได้  เรียกว่า Bell palsy คืออาการหน้าเบี้ยวแบบเดียวกันนี้ อาจมีอาการอื่นนำมาก่อน(หรือไม่ก็ได้)เช่น ไข้ ปวดเมื่อย ปวดหู ปวดใบหน้า ซึ่งถ้าไม่มีประวัติหรือข้อมูลอย่างอื่น ผมก็สงสัยว่าน้องอาจจะเป็น bell palsy ก็ได้นะ โรคนี้ทุกวันนี้ยังไม่มีใครทราบสาเหตุแน่ชัด แพทย์จำนวนมากคิดว่าเกิดขึ้นเอง แต่ส่วนใหญ่เชื่อในทฤษฎีไวรัส และไวรัสที่นักวิทยาศาสตร์เชื่อว่าน่าจะเกี่ยวข้องมากที่สุดก็คือไวรัสเริมแบบที่1(เริมที่เป็นที่ปาก)มันไประคายเคืองต่อเส้นประสาท  ทฤษฎีอื่นๆก็มีเรื่องเส้นประสาทขาดเลือดไปเลี้ยง เรื่องภูมิคุ้มกัน แม้แต่กรรมพันธุ์ก็มีคนเสนอ ทั้งหมดทั้งปวงนี้ยังไม่มีข้อสรุป คืออาจจะโบ้ยว่าโรคมันเป็นของมันเองก็พูดได้ คือตามตำรามันเป็นแบบนั้นจริงๆ ไม่ได้กวนติน

ถ้าไม่เกี่ยวกับปาแก้วน้ำ แล้วทำไมมันบังเอิญเกิดขึ้นใกล้เคียงกัน
ทำไมถึงบังเอิญเกิดใกล้ๆกัน อันนี้ผมก็ไม่ทราบเหตุผลเหมือนกัน บังเอิญก็คือบังเอิญผมก็ไม่รู้จะอธิบายังไง ถ้ามีเหตุผลมันก็คงไม่เรียกว่าบังเอิญ แต่มีสิ่งหนึ่งที่ผมอยากจะเล่าคือ จากประสบการณ์ที่ผ่านมา ธรรมชาติของคนเราเวลาเกิดอะไรขึ้นกับตัวย่อมพยายามคิดย้อนหลังไปหาสาเหตุเพื่อตอบคำถามให้ตัวเองเสมอเท่าที่ความรู้และข้อมูลที่เขามี ซึ่งก็ไม่ใช่ความผิดอะไร ผมเคยพบคุณยายท่านหนึ่งเป็นมะเร็งที่ต่อมน้ำลายข้างแก้ม แกก็ปักใจเชื่อว่าเป็นเพราะก่อนหน้านั้นแกโดนแมวมาข่วนหน้าเป็นแผลตรงข้ามแก้มนั้นพอดี แผลนั้นก็ลามจนกลายเป็นเนื้องอกรักษาไม่หาย อย่างนี้เป็นต้น  

ตลกดีจัง ก็เห็นอยู่ว่าปาแก้วแล้วรุ่งขึ้นก็หน้าเบี้ยว ชัดเจนขนาดนี้ยังจะแถอีก
ลำพังแค่พิจารณาง่ายๆแค่นี้อาจตัดสินถูกผิดไม่ได้ ถ้าเช่นนั้นเราคงลงโทษคนมั่วไปหมด เกิดเหตุอะไรขึ้นก็แค่ย้อนไปดูวันก่อนว่าไปเจอใครมาบ้างแล้วสรุปได้เลยว่าคนนั้นคือตัวการ?สังคมจะวุ่นวายเละเทะ! การมองแบบนี้อาจใช้นำทางคร่าวๆได้ แต่ยังไงก็ต้องพิจารณาเหตุผลประกอบด้วย ถ้าเช่นนั้น สมมติว่า ตอนเช้าแม่หอมแก้มซ้าย ออกจากบ้านจิ้งจกทัก3ที ตอนสายโดนแก้วกาแฟ ตอนบ่ายนกพิราบขี้ใส่หัวด้าน ตอนเย็นมีหมาวิ่งตัดหน้า ก่อนนอนทาครีมผิดกระปุก แล้วตื่นขึ้นมาหน้าเบี้ยว แบบนี้ใครเป็นตัวการ?  แม่ จิ้งจก แก้วกาแฟ นกพิราบ หมา ครีมทาหน้า ? ฉะนั้นลำพังคิดแค่อะไรเกิดก่อนแค่นั้นไม่เพียงพอต้องมีคำอธิบายมากกว่านี้