สวัสดีครับ รายการเผชิญหน้าทางช่องสปริงนิว เป็นรายการที่ จขกท ติดตามอยู่ประจำครับ จริงๆ ไม่ค่อยชอบคุณดนัย (หมาแก่) เท่าไหร่นัก แกลีลาเยอะไปหน่อย แต่ก็ข่อนข้างตรงๆ ได้สาระดีครับ และกล้าพูดในสิ่งที่คนอื่นไม่พูด แต่ผมเหมือนจะเป็นตัวซวย ติดตามรายการไหนต้องมีอันเป็นไปทุกที

เริ่มเรื่องเลยครับ

พอดีวันก่อนเห็นข่าวของเนติวิทย์ กับการไม่ยอมหมอบกราบในงานพิธีของจุฬา ทำให้นึกถึงเรื่องราวต่างๆที่เด็กคนนี้เคยต่อต้านตั้งแต่อดีต (ผมไม่ขอออกความเห็นว่าเห็นด้วยหรือไม่เห็นด้วย) เช่นเรื่องการตัดผม ทรงนักเรียน หรือเรื่องของการใส่ชุดนักเรียน เป็นการตั้งคำถามกับวัฒนธรรม ระเบียบ ต่างๆที่เรามีมาอย่างยาวนาน

เรื่องนี้ทำให้ผมนึกถึงการทดลองทางจิตวิทยาที่โด่งดังเรื่องนึงคือ five monkeys and the ladder (ลิงห้าตัว และบันได)

การทดลองนี้ทำโดยจับลิงห้าตัวใส่ไว้ในห้อง โดนที่แขวนกล้วยไว้กลางห้องพร้อมกับบันได
เมื่อมีลิงตัวใดตัวหนึ่งพยายามปีนบันไดเพื่อหยิบกล้วย ลิงที่เหลือจะถูกลงโทษโดยการสาดน้ำเย็นใส่
จากการเรียนรู้ เมื่อมีลิงตัวไหนพยายามจะหยิบกล้วย ลิงตัวที่เหลือจะช่วยกันลากลิงตัวนั้นออกมา และรุมกันตี

จากนั้น ผู้ทดลองได้ทำการสลับเปลี่ยนลิงตัวใหม่เข้าไปหนึ่งตัว เมื่อลิงตัวนั้นพยายามจะปีนบันได ก็จะถูกลิงตัวที่เหลือรุมตี ลิงที่เข้าไปใหม่ก็จะเรียนรู้ว่าห้ามปีนบันได
ผู้ทดลองทำการสลับเปลี่ยนลิงไปเรื่อยๆ จนลิงทั้ง 5 ตัวเป็นลิงกลุ่มใหม่ทั้งหมด ลิงกลุ่มนี้ไม่เคยถูกลงโทษสาดน้ำเย็นจากผู้ทำการทดลองเนื่องจากการปีนบันไดเลย
แต่เมื่อไหร่ก็แล้วแต่ที่มีลิงที่พยายามจะปีนบันได ลิงตัวที่เหลือก็ยังลุมกันตีลิงตัวนั้นอยู่ดี

เรื่องนี้จริงๆ ก็มีหลายแง่คิด การทำตามๆกัน บางครั้งก็มีเหตุผลที่ดีที่ซ่อนอยู่ บางครั้งก็แค่เป็นสิ่งที่ไม่ได้มีประโยชน์ ไม่เหมาะกับสถานการณ์ปัจจุบัน

วันนี้เหมือนมีลิงตัวใหม่ในสังคมนี้ กำลังจะพยายามปีนบันได และดูเหมือนลิง หรือหมาแก่ บางตัวจะถูกน้ำเย็นไปแล้วด้วย

ประเพณีที่มีประโยชน์ก็เหมาะที่จะทำสืบต่อไป  ประเพณีที่ล้าหลัง อาจจะมีประโยชน์ในยุคหนึ่ง เมื่อไม่มีประโยชน์แล้วก็อาจจะหยุดได้

ว่าแต่การทดลองนี้เป็นจริงหรือปล่าว? หรือเป็นแค่เรื่องที่เล่าๆกันมา?

Sources: http://www.wisdompills.com/2014/05/28/the-famous-social-experiment-5-monkeys-a-ladder/
https://www.youtube.com/watch?v=fr0cb96C6yU
https://www.psychologytoday.com/blog/games-primates-play/201203/what-monkeys-can-teach-us-about-human-behavior-facts-fiction
http://johnstepper.com/2013/10/26/the-five-monkeys-experiment-with-a-new-lesson/

ปล. แท๊ก ชีวิตวัยรุ่น เพราะวัยรุ่นมักเป็นลิงตัวใหม่ๆ และเรื่องนี้น่าจะมีประโยชน์กับวัยรุ่น