ความหลงผิดของนักพนัน (Gambler's Fallacy)
หลายคนที่ซื้อลอตเตอรี่หรือมีประสบการณ์ได้เห็นหรือรู้จักผู้ที่ชอบซื้อลอตเตอรี่เป็นชีวิตจิตใจ คงเคยมีโอกาสเห็นคนที่ยืนกรานจะซื้อเลขชุดเดิมซ้ำๆเพียงเพราะเชื่อว่า “มันจะต้องมาแน่ๆในงวดถัดไป” ไม่ว่าเขาเหล่านั้นจะได้เลขชุดนั้นมาด้วยวิธีใด เป็นไปได้ว่าเขาอาจเคยมีประสบการณ์ฝังใจว่า ตนมีเลขเด็ดอยู่ในมือที่เคยซื้ออยู่ประจำ แต่กลับไม่ได้ซื้อตามในงวดที่ออก หลายคนที่เชื่อว่าเลขเด็ดของตนต้องออกแน่ๆ ในเมื่อไม่ออกงวดนี้ งวดต่อๆไปยิ่งน่าจะเป็นไปได้สูงที่จะถูกรางวัล ความเชื่อแบบนี้ เราเรียกว่า ‘ความหลงผิดของนักพนัน’ (gambler’s fallacy)
ความหลงผิดของนักพนัน คือความเชื่อผิดๆที่ว่าความเป็นไปได้ของเหตุการณ์ที่กำลังจะเกิดขึ้น จะได้รับอิทธิพลบางอย่างจากเหตุการณ์ในอดีต ทั้งๆที่เหตุการณ์เหล่านั้นเป็นอิสระจากกันในทางสถิติ อย่างกรณีของเลขลอตเตอรี่ การออกผลรางวัลแต่ละงวดไม่มีความเกี่ยวข้องใดๆต่อกัน แต่นักพนันเลขท้ายก็มักจะได้รับอิทธิพลจากผลรางวัลงวดก่อนๆไม่ทางใดก็ทางหนึ่ง ให้เชื่อไปว่ามีความเป็นไปได้สูงที่ตัวเลขบางตัวจะออกในงวดถัดไป
ในการโยนเหรียญ ความน่าจะเป็นที่จะออกหัวหรือก้อยในแต่ละครั้งก็คือ 50:50 และแม้เราจะโยนเหรียญติดต่อกันสัก10 ครั้งแล้วได้ผลลัพธ์ที่น่าตกใจออกมา คือออกหัวติดต่อกันทั้งหมดทุกครั้ง ก็ไม่ได้ทำให้ความน่าจะเป็นของการออกก้อยในครั้งต่อไปสูงขึ้นแต่อย่างใด แต่หากคุณได้มีโอกาสอยู่ในสถานการณ์ที่ว่านั้น คุณจะระงับความตื่นตะลึงและพลั้งหลงผิดคิดไปได้หรือไม่ว่า โอกาสที่เหรียญที่ 11 จะออกเป็นก้อย (หรือหัว) จะมีสูงขึ้น
ภาพ: คาสิโนแห่งมอนติ คาร์โล
เหตุเกิดในเดือนสิงหาคม ปี ค.ศ. 1913 ณ บ่อนคาสิโนแห่งมอนติ คาร์โล ในเกมรูเลทท์ครั้งหนึ่ง ได้เกิดกรณีที่ลูกบอลรูเลทท์ตกหลุมสีดำติดต่อกันถึง 15 ครั้ง เกิดความตื่นตะลึงขึ้นในหมู่นักพนัน หลายคนเชื่อว่าครั้งต่อไปผลจะต้องออกมาเป็นสีแดงเป็นแน่ เมื่อเชื่อเช่นนั้นก็ทุ่มพนันข้างแดง แต่แล้วครั้งที่ 16 ก็ยังออกมาดำอีก ครั้งที่ 17 ก็เช่นกัน แต่ผลลัพธ์เช่นนี้ยิ่งทำให้นักพนันทุ่มพนันข้างแดงเพิ่มขึ้นเท่าทวี สองเท่า สามเท่า แต่ใครจะนึกไปถึงได้ว่า ลูกบอลรูเลทท์จะตกลงในช่องสีดำติดต่อกันจนกระทั้งครั้ง 26 ไม่ต้องจินตนาการให้มากนัก คุณคงจะเดาออกได้ว่านักพนันหลายคนคงถึงกับสิ้นเนื้อประดาตัว ว่ากันว่าเกมนั้น บ่อนคาสิโนแห่งมอนติ คาร์โลรับทรัพย์ไปเป็นล้านฟรังก์ นี่คือตัวอย่างอันโด่งดังของความหลงผิดของนักพนัน จนทำให้มันมีอีกฉายาหนึ่งว่า ‘ความหลงผิดแห่งมอนติ คาร์โล’ (Monte Carlo fallacy) รูเลทท์เป็นอีกเกมการพนันหนึ่งที่ผลลัพธ์ในแต่ละครั้งเป็นอิสระต่อกัน หากคุณปล่อยให้การผลลัพธ์ในอดีตส่งผลต่อการตัดสินใจในครั้งต่อไปๆแล้ว คุณก็หลงไปเป็นชาวมอนติ คาร์โลกับเขาได้เช่นกัน
หากคุณเชื่อว่าเกมการพนันจะมีแนวโน้มในระยะยาวที่จะให้ผลลัพธ์ที่แฟร์ หรือถัวเฉลี่ยผลออกมาเท่าๆกัน คุณก็ได้ชื่อว่ากำลังหลงผิด ในหลายๆเกมพนัน ผลลัพธ์ที่ออกมาเป็นสิ่งที่ ‘ใหม่’ ทุกครั้ง อย่าคิดไปว่าจักรวาลหรือสิ่งศักดิ์สิทธิ์จะคอยจดจำผลพนันที่ผ่านๆมาเพื่อจัดสรรผลลัพธ์ในครั้งต่อๆไปให้เป็นไปอย่างยุติธรรม หรือหากคุณเชื่อว่าหากผลลัพธ์ธรรมดาสามัญทั่วๆไปเกิดขึ้นติดต่อกันนานๆแล้ว ผลลัพธ์ที่เกิดขึ้นได้ยากจะต้องเกิดขึ้นตามมาแน่ๆ คุณก็กำลังหลงผิด การที่อุกาบาตไม่ได้พุ่งชนโลกมานานหลายสิบล้านปี ไม่ได้ทำให้โอกาสที่มันจะพุ่งมาชนโลกในวันพรุ่งนี้สูงขึ้นหรือลดลงแต่อย่างใด และหากคุณเชื่อว่าตนมีฝืมือในการสังเกต สามารถจับพิรุธหรือความโน้มเอียงบางอย่างในเกมพนันได้จากผลลัพธ์ที่ผ่านๆมา คุณก็อาจเป็นนักพนันที่หลงผิดไปได้ไม่ยากเลย เกมพนันหลายเกมพึ่งดวงล้วนๆ มิใช่ฝีมือ
ที่อธิบายมาทั้งหมด ไม่ได้ต้องการจะตราหน้าว่านักพนันทุกท่านคือผู้หลงผิด ในหลายๆเกมพนัน ผู้เล่นก็สามารถคาดคะเนความน่าจะเป็นของผลลัพธ์ในตาถัดไปจากตาก่อนๆในเกมได้ เช่นการพนันจำพวกไพ่ที่ไม่ได้มีการล้างไพ่ในทุกตา เช่น ดัมมี่ เป็นต้น แต่หากคุณจะเอาดีทางการพนัน คุณก็ต้องระวังตัวไม่ให้หลงผิดกลายเป็นชาวมอนติ คาร์โลไปกับเขา หลงผิดซ้ำแล้วซ้ำเล่าก็ยังหวังว่าจะชนะพนันในครั้งต่อๆไป แม้โอกาสจะชนะพนันไม่ได้เพิ่มขึ้นเลยแม้แต่น้อยดังที่คุณหลงเชื่อว่าน่าจะเป็นเช่นนั้น
http://www.gamblingstudy-th.org/issues_topic_1/53/1/1/ความหลงผิดของนักพนัน-Gamblers-Fallacy/ 
... ความหลงผิดของนักพนัน (Gambler’s Fallacy) ...
หลายคนที่ซื้อลอตเตอรี่หรือมีประสบการณ์ได้เห็นหรือรู้จักผู้ที่ชอบซื้อลอตเตอรี่เป็นชีวิตจิตใจ คงเคยมีโอกาสเห็นคนที่ยืนกรานจะซื้อเลขชุดเดิมซ้ำๆเพียงเพราะเชื่อว่า “มันจะต้องมาแน่ๆในงวดถัดไป” ไม่ว่าเขาเหล่านั้นจะได้เลขชุดนั้นมาด้วยวิธีใด เป็นไปได้ว่าเขาอาจเคยมีประสบการณ์ฝังใจว่า ตนมีเลขเด็ดอยู่ในมือที่เคยซื้ออยู่ประจำ แต่กลับไม่ได้ซื้อตามในงวดที่ออก หลายคนที่เชื่อว่าเลขเด็ดของตนต้องออกแน่ๆ ในเมื่อไม่ออกงวดนี้ งวดต่อๆไปยิ่งน่าจะเป็นไปได้สูงที่จะถูกรางวัล ความเชื่อแบบนี้ เราเรียกว่า ‘ความหลงผิดของนักพนัน’ (gambler’s fallacy)
ความหลงผิดของนักพนัน คือความเชื่อผิดๆที่ว่าความเป็นไปได้ของเหตุการณ์ที่กำลังจะเกิดขึ้น จะได้รับอิทธิพลบางอย่างจากเหตุการณ์ในอดีต ทั้งๆที่เหตุการณ์เหล่านั้นเป็นอิสระจากกันในทางสถิติ อย่างกรณีของเลขลอตเตอรี่ การออกผลรางวัลแต่ละงวดไม่มีความเกี่ยวข้องใดๆต่อกัน แต่นักพนันเลขท้ายก็มักจะได้รับอิทธิพลจากผลรางวัลงวดก่อนๆไม่ทางใดก็ทางหนึ่ง ให้เชื่อไปว่ามีความเป็นไปได้สูงที่ตัวเลขบางตัวจะออกในงวดถัดไป
ในการโยนเหรียญ ความน่าจะเป็นที่จะออกหัวหรือก้อยในแต่ละครั้งก็คือ 50:50 และแม้เราจะโยนเหรียญติดต่อกันสัก10 ครั้งแล้วได้ผลลัพธ์ที่น่าตกใจออกมา คือออกหัวติดต่อกันทั้งหมดทุกครั้ง ก็ไม่ได้ทำให้ความน่าจะเป็นของการออกก้อยในครั้งต่อไปสูงขึ้นแต่อย่างใด แต่หากคุณได้มีโอกาสอยู่ในสถานการณ์ที่ว่านั้น คุณจะระงับความตื่นตะลึงและพลั้งหลงผิดคิดไปได้หรือไม่ว่า โอกาสที่เหรียญที่ 11 จะออกเป็นก้อย (หรือหัว) จะมีสูงขึ้น
ภาพ: คาสิโนแห่งมอนติ คาร์โล
เหตุเกิดในเดือนสิงหาคม ปี ค.ศ. 1913 ณ บ่อนคาสิโนแห่งมอนติ คาร์โล ในเกมรูเลทท์ครั้งหนึ่ง ได้เกิดกรณีที่ลูกบอลรูเลทท์ตกหลุมสีดำติดต่อกันถึง 15 ครั้ง เกิดความตื่นตะลึงขึ้นในหมู่นักพนัน หลายคนเชื่อว่าครั้งต่อไปผลจะต้องออกมาเป็นสีแดงเป็นแน่ เมื่อเชื่อเช่นนั้นก็ทุ่มพนันข้างแดง แต่แล้วครั้งที่ 16 ก็ยังออกมาดำอีก ครั้งที่ 17 ก็เช่นกัน แต่ผลลัพธ์เช่นนี้ยิ่งทำให้นักพนันทุ่มพนันข้างแดงเพิ่มขึ้นเท่าทวี สองเท่า สามเท่า แต่ใครจะนึกไปถึงได้ว่า ลูกบอลรูเลทท์จะตกลงในช่องสีดำติดต่อกันจนกระทั้งครั้ง 26 ไม่ต้องจินตนาการให้มากนัก คุณคงจะเดาออกได้ว่านักพนันหลายคนคงถึงกับสิ้นเนื้อประดาตัว ว่ากันว่าเกมนั้น บ่อนคาสิโนแห่งมอนติ คาร์โลรับทรัพย์ไปเป็นล้านฟรังก์ นี่คือตัวอย่างอันโด่งดังของความหลงผิดของนักพนัน จนทำให้มันมีอีกฉายาหนึ่งว่า ‘ความหลงผิดแห่งมอนติ คาร์โล’ (Monte Carlo fallacy) รูเลทท์เป็นอีกเกมการพนันหนึ่งที่ผลลัพธ์ในแต่ละครั้งเป็นอิสระต่อกัน หากคุณปล่อยให้การผลลัพธ์ในอดีตส่งผลต่อการตัดสินใจในครั้งต่อไปๆแล้ว คุณก็หลงไปเป็นชาวมอนติ คาร์โลกับเขาได้เช่นกัน
หากคุณเชื่อว่าเกมการพนันจะมีแนวโน้มในระยะยาวที่จะให้ผลลัพธ์ที่แฟร์ หรือถัวเฉลี่ยผลออกมาเท่าๆกัน คุณก็ได้ชื่อว่ากำลังหลงผิด ในหลายๆเกมพนัน ผลลัพธ์ที่ออกมาเป็นสิ่งที่ ‘ใหม่’ ทุกครั้ง อย่าคิดไปว่าจักรวาลหรือสิ่งศักดิ์สิทธิ์จะคอยจดจำผลพนันที่ผ่านๆมาเพื่อจัดสรรผลลัพธ์ในครั้งต่อๆไปให้เป็นไปอย่างยุติธรรม หรือหากคุณเชื่อว่าหากผลลัพธ์ธรรมดาสามัญทั่วๆไปเกิดขึ้นติดต่อกันนานๆแล้ว ผลลัพธ์ที่เกิดขึ้นได้ยากจะต้องเกิดขึ้นตามมาแน่ๆ คุณก็กำลังหลงผิด การที่อุกาบาตไม่ได้พุ่งชนโลกมานานหลายสิบล้านปี ไม่ได้ทำให้โอกาสที่มันจะพุ่งมาชนโลกในวันพรุ่งนี้สูงขึ้นหรือลดลงแต่อย่างใด และหากคุณเชื่อว่าตนมีฝืมือในการสังเกต สามารถจับพิรุธหรือความโน้มเอียงบางอย่างในเกมพนันได้จากผลลัพธ์ที่ผ่านๆมา คุณก็อาจเป็นนักพนันที่หลงผิดไปได้ไม่ยากเลย เกมพนันหลายเกมพึ่งดวงล้วนๆ มิใช่ฝีมือ
ที่อธิบายมาทั้งหมด ไม่ได้ต้องการจะตราหน้าว่านักพนันทุกท่านคือผู้หลงผิด ในหลายๆเกมพนัน ผู้เล่นก็สามารถคาดคะเนความน่าจะเป็นของผลลัพธ์ในตาถัดไปจากตาก่อนๆในเกมได้ เช่นการพนันจำพวกไพ่ที่ไม่ได้มีการล้างไพ่ในทุกตา เช่น ดัมมี่ เป็นต้น แต่หากคุณจะเอาดีทางการพนัน คุณก็ต้องระวังตัวไม่ให้หลงผิดกลายเป็นชาวมอนติ คาร์โลไปกับเขา หลงผิดซ้ำแล้วซ้ำเล่าก็ยังหวังว่าจะชนะพนันในครั้งต่อๆไป แม้โอกาสจะชนะพนันไม่ได้เพิ่มขึ้นเลยแม้แต่น้อยดังที่คุณหลงเชื่อว่าน่าจะเป็นเช่นนั้น
http://www.gamblingstudy-th.org/issues_topic_1/53/1/1/ความหลงผิดของนักพนัน-Gamblers-Fallacy/