เเนวท่านพุทธทาส ผู้ที่ชอบเเนวนี้ จะไม่สนใจว่า ชาติหน้า ชาติก่อน สวรรค์ นรก มีจริงไหม เน้นปฎิบัติในปัจจุบัน นิพพานที่นี่ เดี๋ยวนี้ เวลานี้ ยอมรับคำสอนของมหายานเเบบเซ็น เช่น สูตรของเว่ยหล่าง คำสอนฮวงโป หลายคนเชื่อว่าตายเเล้วสูญ ทุกอย่างจบ สอนว่า พระไตรปิฎกเชื่อได้บางอย่าง สอนว่าพระไตรปิฎก มีลัทธิพราหมณ์ปนมา บางเรื่องโม้ บางคนเลยไม่เน้นพระไตรปิฎก ไม่อ่านพระไตรปิฎกเลยก็มี
เเนวธรรมกาย สอนสมาธิ อ้างว่า ถึงขั้นติดต่อเข้าเฝ้าพระพุทธเจ้าได้ บางทีก็ดูคล้ายมหายานบางนิกาย เน้นทำบุญเยอะเยอะ กู้เงินมาทำบุญก็ได้ อ้างว่า คำสอนเเท้จริงได้สูญหายไปจากพระไตรปิฎก หลวงพ่อสด วัดปากน้ำเป็นผู้ค้นพบ ฟื้นฟูขึ้นมาใหม่ ศิษย์สำนักนี้ บางคนบอกว่า สำนักธรรมกายสอนไม่ตรงหลวงพ่อสด ถ้าพูดถึงพระไตรปิฎก ก็มักเน้น เรื่องศีลธรรมทั่วไป เรื่องสวรรค์ นรก อานิสงค์ของการทำบุญ ทำเเล้วได้อะไร ดีอย่างไร เป็นต้น
ทั้งสองสำนัก สองการปฎิบัติข้างบน ส่วนใหญ่ เน้น ครูบาอาจารย์ของตนเป็นหลัก พระไตรปิฎกเป็นรอง บางพวกไม่เคยอ่านพระไตรปิฎกเลย
สำนักปฎิบัติอีกเเนว คือ สอนเรื่องเเดนนิพพาน ดูเหมือนดินเเดนสวรรค์ชั้นฟ้า บางสำนักมีพระพุทธเจ้าบนนั้นด้วย ดูคล้ายมหายานบางนิกาย บางทีก็คล้ายศาสนาที่นับถือพระเจ้า บางพวกอ้อนวอนได้ด้วย บางสำนักมีเรื่องฤทธิ์อิทธิปาฎิหาริย์ บางเเนว บางสำนัก จากต่างประเทศ มีการเข้าทรงด้วย บางเเนวยอมรับ นับถือ ทุกศาสนา ศาสดาศาสานาอื่น มารวมกับพุทธศาสนา ด้วย
ศาสนาพุทธเเบบองค์รวม เน้นคำสอนดั้งเดิมเเบบเถรวาท อิงพระไตรปิฎก อรรถกถา ฎีกา อนุฎีกา ฯลฯ ยอมรับคำสอนของ ทุกสำนัก ทุกสายอาจารย์ได้ หากคำสอนนั้นมีเหตุผล หรือ ถ้ายังพิสูจน์ไม่ได้ ก็ยังไม่ปักใจเชื่อ ศึกษาธรรม เน้นส่วนที่ปฎิบัติได้ สร้างประโยชน์ต่อตน เเละสังคม ฯลฯ เชื่อว่า การทำดี ได้ผลดี การทำชั่ว ให้ผลชั่ว เรื่องที่ยังไม่รู้ พิสูจน์ไม่ได้ ก็ไม่ปักใจเชื่อ เเต่ก็ไม่ลบหลู่ ให้เกียรติทุกศาสนา ในเเง่พระไตรปิฎก ซึ่งประกอบด้วย พระวินัย พระสูตร พระอภิธรรม ก็ศึกษาได้ทั้งในเเบบบุคลาธิษฐาน เเละธรรมาธิษฐาน เรื่องชาดก ทศชาติ เรื่องนรก สวรรค์ ชาตินี้ ชาติหน้า จิต วิญญาน ผี ฯลฯ ก็มีทั้งที่ศึกษาเเบบบุคลาธิษฐาน เเละเเบบธรรมาธิษฐาน กลุ่มนี้ ถือว่า พระไตรปิฎกเป็นคำสอนหลัก เป็นประโยชน์ ให้กำลังใจ มีเนื้อหาสาระหลากหลายที่เป็นประโยชน์ หลายเเง่ หลายมุม ในการดำเนินชีวิต เเละ การปฎิบัติธรรม
หากท่านใดเห็นว่า ยังมีพุทธศาสนาในไทย หรือในต่างประเทศ ที่นอกเหนือจากนี้ หรือนอกเหนือจากมหายาน กับ เถรวาท เเละวัชรยาน ช่วยเล่าให้อ่านย่อย่อ เเต่ได้ใจความ ด้วยนะครับ
พุทธศาสนา เเนวท่านพุทธทาส ธรรมกาย เเดนนิพพาน เเละ เเบบองค์รวม
เเนวธรรมกาย สอนสมาธิ อ้างว่า ถึงขั้นติดต่อเข้าเฝ้าพระพุทธเจ้าได้ บางทีก็ดูคล้ายมหายานบางนิกาย เน้นทำบุญเยอะเยอะ กู้เงินมาทำบุญก็ได้ อ้างว่า คำสอนเเท้จริงได้สูญหายไปจากพระไตรปิฎก หลวงพ่อสด วัดปากน้ำเป็นผู้ค้นพบ ฟื้นฟูขึ้นมาใหม่ ศิษย์สำนักนี้ บางคนบอกว่า สำนักธรรมกายสอนไม่ตรงหลวงพ่อสด ถ้าพูดถึงพระไตรปิฎก ก็มักเน้น เรื่องศีลธรรมทั่วไป เรื่องสวรรค์ นรก อานิสงค์ของการทำบุญ ทำเเล้วได้อะไร ดีอย่างไร เป็นต้น
ทั้งสองสำนัก สองการปฎิบัติข้างบน ส่วนใหญ่ เน้น ครูบาอาจารย์ของตนเป็นหลัก พระไตรปิฎกเป็นรอง บางพวกไม่เคยอ่านพระไตรปิฎกเลย
สำนักปฎิบัติอีกเเนว คือ สอนเรื่องเเดนนิพพาน ดูเหมือนดินเเดนสวรรค์ชั้นฟ้า บางสำนักมีพระพุทธเจ้าบนนั้นด้วย ดูคล้ายมหายานบางนิกาย บางทีก็คล้ายศาสนาที่นับถือพระเจ้า บางพวกอ้อนวอนได้ด้วย บางสำนักมีเรื่องฤทธิ์อิทธิปาฎิหาริย์ บางเเนว บางสำนัก จากต่างประเทศ มีการเข้าทรงด้วย บางเเนวยอมรับ นับถือ ทุกศาสนา ศาสดาศาสานาอื่น มารวมกับพุทธศาสนา ด้วย
ศาสนาพุทธเเบบองค์รวม เน้นคำสอนดั้งเดิมเเบบเถรวาท อิงพระไตรปิฎก อรรถกถา ฎีกา อนุฎีกา ฯลฯ ยอมรับคำสอนของ ทุกสำนัก ทุกสายอาจารย์ได้ หากคำสอนนั้นมีเหตุผล หรือ ถ้ายังพิสูจน์ไม่ได้ ก็ยังไม่ปักใจเชื่อ ศึกษาธรรม เน้นส่วนที่ปฎิบัติได้ สร้างประโยชน์ต่อตน เเละสังคม ฯลฯ เชื่อว่า การทำดี ได้ผลดี การทำชั่ว ให้ผลชั่ว เรื่องที่ยังไม่รู้ พิสูจน์ไม่ได้ ก็ไม่ปักใจเชื่อ เเต่ก็ไม่ลบหลู่ ให้เกียรติทุกศาสนา ในเเง่พระไตรปิฎก ซึ่งประกอบด้วย พระวินัย พระสูตร พระอภิธรรม ก็ศึกษาได้ทั้งในเเบบบุคลาธิษฐาน เเละธรรมาธิษฐาน เรื่องชาดก ทศชาติ เรื่องนรก สวรรค์ ชาตินี้ ชาติหน้า จิต วิญญาน ผี ฯลฯ ก็มีทั้งที่ศึกษาเเบบบุคลาธิษฐาน เเละเเบบธรรมาธิษฐาน กลุ่มนี้ ถือว่า พระไตรปิฎกเป็นคำสอนหลัก เป็นประโยชน์ ให้กำลังใจ มีเนื้อหาสาระหลากหลายที่เป็นประโยชน์ หลายเเง่ หลายมุม ในการดำเนินชีวิต เเละ การปฎิบัติธรรม
หากท่านใดเห็นว่า ยังมีพุทธศาสนาในไทย หรือในต่างประเทศ ที่นอกเหนือจากนี้ หรือนอกเหนือจากมหายาน กับ เถรวาท เเละวัชรยาน ช่วยเล่าให้อ่านย่อย่อ เเต่ได้ใจความ ด้วยนะครับ