สวัสดีครับ  วันนี้ผมมีเนื้อหาเป็นบทแปลจากเว็บของ NASA เรื่องการแถลงข้อมูลการค้นพบเรื่องการสูญเสียชั้นบรรยากาศของดาวอังคาร ครับ
ซึ่งทั้งหมดผลแปลมาจากเว็บของ NASA  2 ที่  คือ .....
- http://mars.nasa.gov/news/whatsnew/index.cfm?FuseAction=ShowNews&NewsID=1869
- http://svs.gsfc.nasa.gov/cgi-bin/details.cgi?aid=4370
เชิญอ่านได้เลยครับ

   มีข้อมูลใหม่จากยานสำรวจ Mars Atmosphere and Volatile Evolution (MAVEN) ว่า  ได้ค้นพบกระบวนการใหม่
ที่เป็นสาเหตุแห่งการเปลี่ยนแปลงชั้นบรรยากาศของดาวอังคารจากอดีตที่อบอุ่น ชื้น  ซึ่งเอื้อต่อสิ่งมีชีวิต  ไปเป็นบรรยากาศ
ที่หนาว แห้ง  อย่างในปัจจุบันครับ

   จากข้อมูลของ MAVEN พบว่า  บรรยากาศของดาวอังคารได้สูญเสียไปในอวกาศด้วย Solar wind (ลมสุริยะ)
ซึ่งชั้นบรรยากาศของดาวอังคารมีอัตราการถูกพัดพาออกไปสูงขึ้นระหว่างที่เกิดพายุสุริยะ (Solar strom)
จากการตรวจวัดด้วยเครื่องมือของ MAVEN พบว่า  ลมสุริยะได้พัดพาชั้นบรรยากาศของดาวออกไปในอัตราประมาณ
100 กรัมในทุก ๆ 1 วินาที ตลอดเวลายาวนานนับพันล้านปีมาแล้ว  ซึ่งทีมนักวิทยาศาสตร์ได้ประเมินว่าอัตราการสูญเสีย
จะมากกว่านี้ในอดีตเมื่อพันล้านปีที่ผ่านมา  ซึ่งสมัยนั้นดวงอาทิตย์ยัง หนุ่ม และมีการ Active มากกว่าสมัยปัจจุบัน

   MAVEN ได้ตรวจพบว่า  ช่วงเดือนที่เกิดพายุสุริยะมาก ๆ ในเดือนมีนาคมที่ผ่านมา นั้น  อัตราการสูญเสียบรรยากาศ
ของดาวได้เพิ่มขึ้น  และอัตราการสูญเสียชั้นบรรยากาศที่สูง นี้  บวกกับการเพิ่มขึ้นของพายุสุริยะ  เป็นสาเหตุหลัก ๆ
ที่ดาวอังคารมีการเปลี่ยนแปลงสภาพไปจนถึงปัจจุบัน

   พายุสุริยะ นั้น  คือกลุ่มของอนุภาคที่ส่วนใหญ่เป็น Protons และ Elctrons  พัดพาออกจากบรรยากาศดวงอาทิตย์
ด้วยอัตราเร็วมากถึง 1.6 ล้าน กิโลเมตร/ชั่วโมง  และเมื่อสนามแม่เหล็กที่มากับลมสุริยะ นี้  ได้มากระทบกับชั้นบรรยากาศ
ของดาวอังคาร  ก็จะเกิดเป็นสนามไฟฟ้าที่จะเร่งการเกิด Electric charge ใน atom ของแก้สของชั้นบรรยากาศดาว
ทำให้บรรยากาศชั้นบนของดาวอังคารหลุดออกไปในอวกาศ  ซึ่งยาน MAVEN ได้ตรวจพบจากประมาณ
ของ ION ที่หลุด (Flow) ออกไปในอวกาศครับ

   MAVEN ได้วิเคราะห์ว่า  ลมสุริยะได้พัดพาบรรยากาศชั้นบนของดาวออกไปได้อย่างไร ?  
และก็ได้ข้อสรุปว่า  การสูญเสียบรรยากาศนั้นเกิดใน 3 บริเวณของดาว ....
1. เกิดขึ้นบริเวณ หาง ของกระแสลมสุริยะที่พัดผ่านไปด้านหลังดาวอังคาร  โดยที่ตำแหน่งนี้มีสัดส่วนการสูญเสียถึง 75%
2. บริเวณขั้วดาวอังคารที่เรียกว่า Polar plume  
3. บริเวณชั้นที่แผ่ขยายออกไปของเมฆบรรยากาศ  (ในข้อ 2. - 3. นี้  จะสูญเสียอยู่ที่ 25%)

นี่คือ Animation แสดงกลไกของลมสุริยะที่มีผลต่อการสูญเสียชั้นบรรยากาศของดาวอังคาร


นี่คือภาพแสดงถึงการถูกโจมตีจากลมสุริยะของดาวอังคาร  ต่างจากโลกที่มีสนามแม่เหล็กป้องกันอยู่ครับ


ภาพนี้  แสดงถึงการถูกโจมตีจาก Solar strom (พายุสุริยะ)  จนชั้นบรรยากาศยิ่งสูญเสียมากขึ้น


ภาพนี้  เป็นการเปรียบเทียบอัตราการสูญเสียที่มากขึ้นหากถูกโจมตีด้วยพายุสุริยะ (ภาพขวา)
ส่วนภาพซ้ายคือการถูก Solar wind กัดกร่อนชั้นบรรยากาศไปเรื่อย ๆ  ตลอดเวลา


ภาพนี้ คือ ION flux chart ที่หลุดออกจากช้นบรรยากาศของดาวอังคาร  ตรวจจับโดยยานสำรวจ MAVEN
แสดงถึงความเข้มข้นที่สูง (สีแดง) ของการหลุดออกไป (Flow) ของ ION สู่อวกาศ



จากข้อมูลทั้งหมด  หลายท่านอาจเห็นว่า  ก็ .... ไม่ได้เป็นเรื่องที่น่าตื่นเต้นอะไรมากมาย  แต่ก็ถือว่าเป็นข้อมูลทางวิทยาศาสตร์
ที่สำคัญอย่างหนึ่งนะครับ  อย่างน้อยก็เป็นสิ่งที่ได้มาตรง ๆ จากยานสำรวจ MAVEN ที่โคจรรอบดาวอังคารเพื่อภารกิจในการนี้โดยเฉพาะครับ
ยาน MAVEN นี้  ได้ติดตั้งเครื่องมือตรวจวัดทางวิทยาศาสตร์หลายอย่าง  โดยเน้นไปที่การวิเคราะห์ Solar wind ที่มีผลต่อดาวอังคารโดยเฉพาะ
โดยเฉพาะอุปกรณ์ Solar Wind Electron Analyzer (SWEA) ที่ใช้ประโยชน์ได้มหาศาลในการตรวจจับ ION ของบรรยากาศดาวเคราะห์
ซึ่ง .... ในกระทู้นี้ คือข้อมูลที่ได้มาครับ

ภาพรวมแสดงลักษณะภารกิจของ MAVEN


จบแล้วครับ