สำหรับคนที่ติดตามโลกออนไลน์หรือข่าวสารรอบโลกในช่วง 2 เดือนที่ผ่านมาก็คงจะผ่านตากับการขึ้นรูปโพรไฟล์เป็นสีรุ้งของเหล่าชาว LGBTIQ กันบ้างใช่มั้ยละ เนื่องจากทางอเมริกาได้อนุมัติกฎหมายให้มีการแต่งงานและจดทะเบียนของคู่รักเพศเดียวกันได้ครบถ้วนทุกรัฐในประเทศ ถือเป็นนิมิตหมายอันดีของคู่รักเพศเดียวกันจากทั่วโลกที่จะออกมารณรงค์เรียกร้องจากรัฐบาลให้ผ่านร่างกฎหมายตัวนี้ในประเทศของตัวเองซะที แต่เท่าที่เราติดตามข้อมูลที่แพร่หลายในสื่ออินเตอร์เนทบ้านเรา พบว่าข้อมูลเกี่ยวกับเลสเบี้ยนหรือคนรักเพศเดียวกันที่นำเสนอกันอยู่เนี่ยเป็นอะไรที่ไม่ถูกต้องและผิดไปจากหลักสากลนิยมอย่างมากเลยทีดียว ดังนั้นเพื่อให้เป็นการเปิดรับและทำความเข้าใจเรื่องของคู่รักเพศเดียวกันหรือผู้มีความหลากหลายทางเพศให้มากขึ้น วันนี้เราก็เลยอาสาที่จะมาแนะนำให้รู้จักและมีความเข้าใจที่ถูกต้องเกี่ยวกับเลสเบี้ยนซึ่งเป็นหนึ่งในประเภทของผู้มีความหลากหลายทางเพศในสังคมค่ะ

ความหมายแบบกว้างๆของ lesbian ก็คือผู้หญิงที่รักหรือชอบพอกับผู้หญิงด้วยกัน มันสั้นๆแค่นี้เองจริงๆ แต่สื่อหรือแม้แต่กลุ่มหญิงรักหญิงในบ้านเราเองนี่แหละที่นิยามประเภทของเลสเบี้ยนออกมาซับซ้อนหรือผิดแปลกไปจากกลุ่มหญิงรักหญิงในระดับนานาชาติมากพอสมควร อย่างเช่น การแยกว่ามีเลสคิงกับเลสควีน แยกว่ามีเลสแบบที่คบกับเลสด้วยกันเท่านั้นกับเลสไบท์ที่คบผู้ชายได้ด้วย หรือว่าทอมที่คบทอมด้วยกันเองก็บัญญัติศัพท์ให้ว่าเป็นทอมเกย์ ซึ่งข้อมูลบ๊องๆในส่วนนี้ระดับสากลเขาไม่มีกันนะ หลายๆคนในที่นี้อาจจะไม่เคยรู้มาก่อน อย่างในรูปด้านล่างเนี่ยมันมั่วตั้วมากเลย คิดเองเออเองสุดๆ

คือจริงๆมันก็ไม่ใช่เรื่องผิดมหันต์อะไรถ้าจะเรียกกันเองเข้าใจกันเองแบบนี้ในบ้านเรา แต่เมื่อไหร่ที่ต้องติดต่อกับ "ชาวเรา" ในระดับนานาชาติมันก็จะเกิดปัญหาในการนิยามหรือ identify ตัวเองขึ้นมาอย่างแน่นอนเลยละ เราวิเคราะห์ดูแล้วพบว่ามีหลักการ 2 ข้อที่คนไทยเรามักเข้าใจคลาดเคลื่อนไปจากความจริงก็คือ

1. เลสเบี้ยนหมายถึงผู้หญิงที่รักผู้หญิงด้วยกันเท่านั้น
ดังนั้นที่เรียกกันว่าเลสไบท์คือสิ่งที่ไม่มีจริงนะ ถ้าใครยังสามารถชอบผู้ชายอยู่ได้จะต้องเป็น bisexual หรือชอบใครก็ได้เลยแบบไม่เกี่ยงเพศ ชอบคนจากความเป็นตัวตนของคนๆนั้น ไม่ใช่ที่เขาเป็นเพศใดก็เรียกว่า pansexual แทน หรือถ้าชอบผู้หญิงด้วยกันมากกว่าแต่นานๆทีจะมีหลงไปชอบผู้ชายสักคนบ้าง ก็เข้าข่ายว่าเป็น homoflexible ในดีเทลแล้วคือชอบเพศเดียวกันเป็นหลักแต่เพศตรงข้ามที่มีลักษณะเหมือนเพศเดียวกันก็สามารถทำให้ชอบได้ด้วย (ในทางกลับกัน hetroflexible ก็มีนะ และตัวเราเป็นแบบนี้แหละ)

2. การนิยามเลสเบี้ยนประเภทต่างๆไม่เกี่ยวเลยกับการเป็นฝ่ายรุกหรือรับ
อย่างที่บอกกันว่าเลสคิงคู่กับเลสควีนอันนี้ไม่ใช่แล้วนะ หรือที่บอกว่าบางคนเป็นทอมวันเวย์ (รุกดี้อย่างเดียว) หรือเป็นทอมทูเวย์ (ยอมให้ดี้รุก) นี่ก็ไม่มีเหมือนกัน เลสเบี้ยนทุกคนก็สามารถเป็นฝ่ายหรือหรือรุกได้แล้วแต่เขาพอใจที่จะทำแบบไหน คือเราไม่ได้เอาบทบาทเชิงรับหรือรุกระหว่างกิจกรรมทางเพศมานิยามแล้วแบ่งแยกประเภทไงนึกออกปะ แล้วก็ไม่ได้เอาความพึงพอใจที่จะคบกับเลสเบี้ยนประเภทไหนมาแบ่งแยกด้วยเหมือนกัน แต่วัดที่การพรีเซนต์อัตลักษณ์ของตัวเองล้วนๆเลย

พูดถึงตรงนี้อาจจะมีบางคนเริ่มงง เรามีแผนภาพมาให้ดูเพื่อความเข้าใจที่ง่ายขึ้นค่ะในแผนภาพนี้แบ่งเลสเบี้ยนออกมาคร่าวๆ 5 ประเภทด้วยกัน และแต่ละประเภทก็จะมีเอกลักษณ์ของตัวเองอยู่ คล้ายๆว่าจะเป็น stereotype นี่แหละ ซึ่งทั้งหมดทั้งปวงไม่ได้ระบุเลยว่าเลสประเภทไหนจะสามารถชอบพอหรือรักกับเลสประเภทไหน รักกันข้ามไปข้ามมาได้หมด ไม่ได้เป็นแบบที่นิยามกันมั่วๆอย่างของบ้านเราแบบรูปด้านบนโน้น แล้วก็ไม่ใช่ว่าแต่ละคนจะสามารถชอบได้แบบเดียวด้วย อาจจะชอบได้หมดทุกแบบขอแค่เป็นผู้หญิงด้วยกัน หรือบางคนก็ชอบแบบที่ยังดูมีความเป็นหญิงเหมือนตัวเองเท่านั้น

ดูตามรูปนะ ด้านซ้ายมือสุดจะเป็นขั้วที่มีความเป็น feminine มากที่สุด ส่วนทางขวาสุดจะเป็นขั้วที่มีความเป็น masculine อยู่ในตัวมากที่สุด และอันที่อยู่ตรงกลางก็คือเป็นแบบกลางๆนั้นละ ไม่ได้แมนจ๋าแต่ก็ไม่ดูเป็นผู้หญิงชัดเจน

Lipstick - มีความเป็นหญิงในตัวสูง ใส่ชุดหวานๆหรือจะเปรี้ยวก็ได้ ส้นสูง รักสวยรักงาม ตามแฟชั่น ดูแลตัวเองดี ไม่ปล่อยกะเร้อกะรัง คนดังที่เข้าข่ายนี้ก็อย่างเช่น Portia De Rossi ภรรยาของ Ellen ที่เรารู้จักกันดี กลุ่มนี้มักโนสังคมเข้าใจผิดว่าเป็นผู้หญิงที่ชอบผู้ชาย เพราะเข้าใจกันไปเองว่าผู้หญิงที่ชอบผู้หญิงด้วยกันได้จะไม่ใช่ผู้หญิงที่มีจริตของหญิงมากขนาดนี้ ซึ่งนี่เป็นความเข้าใจที่คลาดเคลื่อนสุดๆ

Femme - ยังมีความเป็นผู้หญิงในตัว แต่ก็ผสมความห้าวเข้าไปด้วย เป็นผู้หญิงที่ไม่ใช่หญิงจ๋ามาก อาจจะมีมุมซกมกกะเร้อกะรังบ้าง หรือเป็นแนวสปอร์ตนิดๆ แต่ก็ไม่ได้พรีเซนต์ตัวเองหลุดจากกรอบความเป็นเพศหญิงไปมากนัก กลุ่มนี้จะดูกันยากหน่อย เดินสวนไปสวนมารอบตัวดูไม่ค่อยออกหรอก ถ้าเราเห็นผู้หญิงที่ดูหญิงจ๋าๆเดินมากันสองคน ดูหยอกล้อเล่นสนุกกันมากกว่าปกติ เราอาจจะเอะใจได้บ้างว่าพวกนางน่าจะเป็น lips และคบกันอยู่ แต่สำหรับ femme แล้วจะดูไม่ออกเลยเพราะจะเนียนมากๆ ถ้าเป็นคนดังก็เช่น Jodie Foster หรือบ้านเราก็นรินทร ณ บางช้าง

Chapstick - กลุ่มนี้คือกลุ่มที่อยู่ตรงกลางเด๊ะ และคำนี้คนที่บัญญัติขึ้นมาก็คือตัวแม่แห่งวงการเลสเบี้ยนอย่าง Ellen Degeneres นี่เอง บางคนก็เรียกกลุ่มนี้ว่า futch (อยู่กึ่งกลางระหว่าง femme กับ butch) ลักษณะของกลุ่มนี้ก็ครึ่งๆกลางๆอย่างที่ว่าแหละ ใส่กางเกง ผมตัดสั้น บางคนก็ไว้ผมยาวที่ดูแนวๆหน่อย แต่ก็ไม่ได้ดูพยายามที่จะเป็นชายมากเท่าคนที่ดูเป็นทอมจ๋าแบบที่เห็นทั่วไป ยังใส่เสื้อผ้าที่พอจะมีดีเทลที่มัน feminine อยู่ได้บ้าง แต่ไม่ได้หญิงขนาดจะไปใส่เดรสใส่กระโปรงหรือแต่งโชว์เนื้อหนัง ถ้าให้เห็นภาพก็ต้องพี่ปุ๊ของเรานี่ละ เป็นตัวอย่างที่ชัดเจน (และเราเองก็จัดตัวเองเข้าประเภทนี้ด้วยเหมือนกัน แต่เดี๋ยวไว้ไปอธิบายต่อตอนใกล้จบ)

Soft Butch - หรือจะเรียกง่ายๆว่าทอมก็ได้ แต่เป็นทอมแบบที่ยังไม่ฮาร์ดคอร์มาก ยังดูน่ารักอยู่ เหมือนพวกทอมเนทไอดอลของไทยหรือจีนที่ฮิตๆในกระทู้ตามเวบเด็กดีอะละ ฮ่าๆ เห็นภาพเลยมั้ย การแต่งตัวก็มีความเป็นชายระดับนึง มีการรัดหน้าอกร่วมด้วย แต่ยังมีจริตรักสวยรักงามแบบเพศหญิงอยู่ อย่างหลายคนก็ทาลิปมัน ทาครีม เขียนขอบตาอะไรแบบนี้ ไม่ถึงกับเล่นกล้ามโหดๆ แต่อาจมีเจาะกับสักได้บ้างตามรสนิยม อดีตสาวน้อยมหัศจรรย์ของฟิลิปปินส์อย่าง Charice ก็จัดอยู่หมวดนี้ละ

Hard Butch - เป็นทอมแบบที่ใกล้เคียงกับผู้ชายหรือ trans man (ผู้ชายข้ามเพศ) มากที่สุด เรียกว่าเดินมาทีคนจะสงสัยเลยว่าเอ๊ะนี่แค่ทอมหรือผู้ชาย เพราะพวกฮีจะไม่รักสวยรักงามอะไรตามจริตหญิงทั้งนั้น มีการเล่นกล้าม สัก เจาะ ไปในแนวทางแบบผู้ชายเด๊ะๆ ผมเผ้าหน้าตาคือทำแบบผู้ชายทั่วไปเลย ไม่ได้ดูเป็นแฟชั่นหรือเหมือน androgyne แบบกลุ่ม soft แต่พวกฮีก็ยังไม่ได้ไปไกลขนาดคิดจะแปลงเพศ คนดังในกลุ่มนี้ก็เช่น Lea Delaris ถ้าเป็นบ้านเราก็ป๋าต็อบแฟนปีใหม่

ที่พูดไป 5 ประเภทด้านบนนี้คือการพรีเซนต์อัตลักษณ์ของตัวเองที่ถูกจับมาแบ่งเป็นประเภทต่างๆ แต่เรื่องของรสนิยมที่ว่าชอบเลสประเภทไหนอันนี้มันเปิดกว้างมาก เลสประเภทไหนก็ชอบกันได้ทั้งนั้น เลสบางคนชอบได้แต่ฝั่งที่ดูหญิงๆเหมือนตัวเองหน่อย บางคนชอบเลสที่ดูเป็นทอม แต่บางคนก็ชอบหมดขอแค่เป็นเลสด้วยกันก็พอ ด้านล่างนี้จะเป็นภาพที่แสดงให้เห็นว่าไม่ว่าเลสประเภทไหนๆก็คบกันได้ทั้งนั้น ขนาด butch คบกันและตัดสินใจมีลูกก็ยังมีเลย และเรื่องการรุกหรือรับตอนมีกิจกรรมทางเพศก็ไม่ใช่ตัวบ่งชี้ด้วย มีผลการสำรวจออกมาแล้วนะว่าเลสเบี้ยนเกินครึ่งชอบที่จะให้มีการสอดใส่ (penetration) แบบที่ทำกันในคู่รักเพศตรงข้ามนี่ละ ไม่ว่าจะเป็นเลสที่ดูหญิงมากๆหรือที่ดูเอียงมาทางชายก็ชอบได้ทั้งนั้น ซึ่งเขาก็ใช้ของเล่นอย่าง strap-on ช่วยกันไป ไม่ใช่ว่าพอ butch ไปรักกับ femme แล้ว butch จะต้องรุกเสมอ เป็นฝ่ายสวมอี strap-on ตลอด หรือ chapstick ที่คบกันเองคนทั่วไปอาจจะมองว่ามันครึ่งๆกลางๆจังวะอิสองคนนี้ ใครเป็นรุกหรือรับกันแน่เนี่ย ไม่เหมือน lips หรือ femme ที่คบกันเอง หรือคู่ทอมดี้ที่คนบ้านเราจะคุ้นตากว่า เลยมโนเอาว่าคนที่ภายนอกดูมีความเป็นชายมากกว่ามันต้องเป็นฝ่ายรุกแน่ๆเลย ซึ่งในความเป็นจริงเรื่องนี้มันก็บอกยากว่าใครเป็นรุกเป็นรับหรืออาจจะผลัดกันทั้งคู่ก็ได้


(มีต่อในคห.1 นะ ตัวอักษรจะเกินแล้ว)