หลักอจินไตย ๔
ผู้ที่ศึกษาพุทธศาสนาส่วนใหญ่ เมื่อเริ่มต้นศึกษาพุทธศาสนาก็มักจะตั้งคำถามว่า พระพุทธเจ้าสอนว่าตายแล้วไปไหน? เกิดหรือไม่เกิด? ถ้าเกิดอะไรไปเกิด? หรือนรกใต้ดินและสวรรค์บนฟ้ามีจริงหรือไม่? หรือใครสร้างโลก? เป็นต้น ซึ่งคำถามเหล่านี้เมื่อมีผู้นำไปทูลถามพระพุทธเจ้า พระองค์จะไม่ทรงตอบ เพราะไม่ใช่เรื่องที่เกี่ยวกับการดับทุกข์เลย
ในเบื้องต้นของการศึกษาเพื่อดับทุกข์นี้ พระพุทธองค์ทรงสอนว่า อย่าเพิ่งไปสนใจศึกษาเรื่องที่เรียกว่า อจินไตย คือเรื่องที่ไม่ควรศึกษา ซึ่งมีอยู่ ๔ อย่าง อันได้แก่
๑. เรื่องที่เกี่ยวกับพระพุทธเจ้าหรือพระอริยะ ซึ่งเป็นสภาวะของพุทธะ
๒. เรื่องที่เกี่ยวกับสมาธิสูงๆที่เชื่อกันว่ามีจริงและทำให้เกิดอิทธิปาฏิหาริย์ได้
๓. เรื่องที่เกี่ยวกับการทำดีและชั่ว คือ เมื่อทำดีหรือชั่วอย่างนี้แล้ว จะต้องได้รับผลตามที่ตำราว่าไว้
๔. เรื่องโลกๆ เช่น เรื่องนรกใต้ดิน-สวรรค์บนฟ้า, ชาติก่อน, ชาติหน้า, ตายแล้วไปไหน?, ใครสร้างโลก?, เป็นต้น รวมทั้งเรื่องต่างๆของชาวโลกที่ไม่เกี่ยวกับเรื่องการดับทุกข์ด้วย
สาเหตุที่ไม่ให้สนใจเรื่องเหล่านี้ก็เพราะ เรื่องเหล่านี้มันไม่เป็นประโยชน์แก่การศึกษาและปฏิบัติเพื่อดับทุกข์เลย ซ้ำเรื่องเหล่านี้ยังจะเป็นเรื่องที่มาขัดขวาง หรือทำให้เกิดความเข้าใจผิดต่อการศึกษาที่ถูกต้องเข้าไปอีก เพราะเรื่องเหล่านี้ไม่ได้มีหลักฐานมายืนยัน หรือไม่ได้มีของจริงมาให้เราศึกษาให้เห็นจริงได้ มีแต่คำล่ำลือ หรือมีแต่อยู่ในตำรา หรือมีแต่คนอื่นเขาบอกเขาเล่ามาเท่านั้น ดังนั้นการที่เราไปศึกษาเรื่องเหล่านี้ ก็เท่ากับเป็นการคาดคะเน หรือคิดเดาเอา หรือคิดฝันเอาเท่านั้น ถ้ายิ่งศึกษาก็จะยิ่งทำให้มีแต่ความลังเลสงสัยมากยิ่งขึ้น เพราะไม่มีของจริงมาให้ศึกษา แล้วก็จะทำให้การศึกษาพุทธศาสนานี้ เกิดความผิดพลาดหรือไขว้เขวขึ้นมาทันที คือจะทำให้ไม่เจริญก้าวหน้า หรือทำให้ติดหรือจมอยู่กับเรื่องเหล่านี้ไปจนตลอดชีวิตโดยไม่ได้อะไรเลย
ส่วนเรื่องที่ควรสนใจสอบถามอย่างยิ่งในเบื้องต้นนี้ พระพุทธองค์ทรงชักชวนให้ถามว่า “ทุกข์เป็นอย่างไร?, อะไรคือสาเหตุของทุกข์?, ความดับทุกข์เป็นอย่างไร?, และวิธีปฏิบัติเพื่อดับทุกข์เป็นอย่างไร? เพราะเรื่องเหล่านี้จะทำให้เกิดความรู้ ที่จะมาช่วยดับทุกข์ของชีวิตในปัจจุบันได้ ต่อเมื่อเราศึกษาเรื่องความทุกข์นี้จนเกิดความเข้าใจได้อย่างถูกต้องแน่ชัดแล้ว ก็จะทำให้ปัญหาที่ไม่ควรสนใจทั้งหลายเหล่านี้หมดสิ้นไปได้เอง
ชาวพุทธไม่ยอมรับหลักอจินไตย เพราะเชื่อเรื่องกรรมกันอย่างฝังหัว
ผู้ที่ศึกษาพุทธศาสนาส่วนใหญ่ เมื่อเริ่มต้นศึกษาพุทธศาสนาก็มักจะตั้งคำถามว่า พระพุทธเจ้าสอนว่าตายแล้วไปไหน? เกิดหรือไม่เกิด? ถ้าเกิดอะไรไปเกิด? หรือนรกใต้ดินและสวรรค์บนฟ้ามีจริงหรือไม่? หรือใครสร้างโลก? เป็นต้น ซึ่งคำถามเหล่านี้เมื่อมีผู้นำไปทูลถามพระพุทธเจ้า พระองค์จะไม่ทรงตอบ เพราะไม่ใช่เรื่องที่เกี่ยวกับการดับทุกข์เลย
ในเบื้องต้นของการศึกษาเพื่อดับทุกข์นี้ พระพุทธองค์ทรงสอนว่า อย่าเพิ่งไปสนใจศึกษาเรื่องที่เรียกว่า อจินไตย คือเรื่องที่ไม่ควรศึกษา ซึ่งมีอยู่ ๔ อย่าง อันได้แก่
๑. เรื่องที่เกี่ยวกับพระพุทธเจ้าหรือพระอริยะ ซึ่งเป็นสภาวะของพุทธะ
๒. เรื่องที่เกี่ยวกับสมาธิสูงๆที่เชื่อกันว่ามีจริงและทำให้เกิดอิทธิปาฏิหาริย์ได้
๓. เรื่องที่เกี่ยวกับการทำดีและชั่ว คือ เมื่อทำดีหรือชั่วอย่างนี้แล้ว จะต้องได้รับผลตามที่ตำราว่าไว้
๔. เรื่องโลกๆ เช่น เรื่องนรกใต้ดิน-สวรรค์บนฟ้า, ชาติก่อน, ชาติหน้า, ตายแล้วไปไหน?, ใครสร้างโลก?, เป็นต้น รวมทั้งเรื่องต่างๆของชาวโลกที่ไม่เกี่ยวกับเรื่องการดับทุกข์ด้วย
สาเหตุที่ไม่ให้สนใจเรื่องเหล่านี้ก็เพราะ เรื่องเหล่านี้มันไม่เป็นประโยชน์แก่การศึกษาและปฏิบัติเพื่อดับทุกข์เลย ซ้ำเรื่องเหล่านี้ยังจะเป็นเรื่องที่มาขัดขวาง หรือทำให้เกิดความเข้าใจผิดต่อการศึกษาที่ถูกต้องเข้าไปอีก เพราะเรื่องเหล่านี้ไม่ได้มีหลักฐานมายืนยัน หรือไม่ได้มีของจริงมาให้เราศึกษาให้เห็นจริงได้ มีแต่คำล่ำลือ หรือมีแต่อยู่ในตำรา หรือมีแต่คนอื่นเขาบอกเขาเล่ามาเท่านั้น ดังนั้นการที่เราไปศึกษาเรื่องเหล่านี้ ก็เท่ากับเป็นการคาดคะเน หรือคิดเดาเอา หรือคิดฝันเอาเท่านั้น ถ้ายิ่งศึกษาก็จะยิ่งทำให้มีแต่ความลังเลสงสัยมากยิ่งขึ้น เพราะไม่มีของจริงมาให้ศึกษา แล้วก็จะทำให้การศึกษาพุทธศาสนานี้ เกิดความผิดพลาดหรือไขว้เขวขึ้นมาทันที คือจะทำให้ไม่เจริญก้าวหน้า หรือทำให้ติดหรือจมอยู่กับเรื่องเหล่านี้ไปจนตลอดชีวิตโดยไม่ได้อะไรเลย
ส่วนเรื่องที่ควรสนใจสอบถามอย่างยิ่งในเบื้องต้นนี้ พระพุทธองค์ทรงชักชวนให้ถามว่า “ทุกข์เป็นอย่างไร?, อะไรคือสาเหตุของทุกข์?, ความดับทุกข์เป็นอย่างไร?, และวิธีปฏิบัติเพื่อดับทุกข์เป็นอย่างไร? เพราะเรื่องเหล่านี้จะทำให้เกิดความรู้ ที่จะมาช่วยดับทุกข์ของชีวิตในปัจจุบันได้ ต่อเมื่อเราศึกษาเรื่องความทุกข์นี้จนเกิดความเข้าใจได้อย่างถูกต้องแน่ชัดแล้ว ก็จะทำให้ปัญหาที่ไม่ควรสนใจทั้งหลายเหล่านี้หมดสิ้นไปได้เอง