เป็นเรื่องที่ถูกพูดคุยมาช้านาน เกี่ยวกับ propaganda หรือคำภาษาไทยใช้ว่า โฆษณาชวนเชื่อ คำๆนี้ มักถูกมองไปในทางลบ เหมือนกับว่า เป็นสิ่งที่ถูกปลูกฝัง เพื่อให้งมงาย หรือเชื่ออย่างไม่ใช้เหตุผล แต่ในความเป็นจริงแล้ว propaganda มีความหมายเชิงสร้างสรรค์ หากใช้ในทางที่ถูกที่ควร
การใช้ propaganda มีมาหลายยุคหลายสมัย บ้าง ก็ถูกใช้เพื่อรวบรวมกำลัง รวบรวมศรัทธา หรือรวบรวมจิตวิญญาณสาธารณ ด้วยวิธีง่ายต่อการเข้าถึง เช่นทำรูปภาพหรือสโลแกน เป็นการต่อสู้เชิงสัญลักษณ์ เพื่อรักษาหรือดำรงให้สิ่งที่ไม่มีเหตุผลสามารถดำรงอยู่ได้
ในหลายๆสังคม ต่างก็มีการสร้าง คำคม คำขวัญ หรือ สร้างภาพเพื่อเกลี้ยหล่อม หรือ ลวงหลอกให้คนอ่าน คนฟังคิดเห็นคล้อยตาม ซึ่ง เป็นการยากที่จะแยก ระหว่าง ความหวัง หรือ ชวนเชื่อ
ในสมัยก่อน มีการสร้างภาพชวนเชื่อนี้ หลายต่อหลายอย่าง ส่วนใหญ่จะเป็นเรื่องของการล่าอานานิคม สงครามศาสนา การต่อสู้เพื่อเสรีภาพ การปล่อยข่าวโคมลอยต่างๆ เพื่อให้เกิดจิตสาธารณะ ไม่ว่าจะเป็นการตีเนียนบางอย่าง เช่น บ้านพี่เมืองน้อง - ไทยลาว ไทยพม่า ไทยเขมร เป็นบ้านพี่เมืองน้อง ซึ่งหมายถึงไทยเป็นบ้านพี่ เพื่อนบ้านเป็นเมืองน้อง เป็นต้น ซึ่งถ้ามองในแง่หนึ่ง ก็คือสร้างสำนึก ในการรักประเทศเพื่อนบ้าน มีการเอื้ออารีย์ต่อกัน เสมือนเราเป็นพี่เขาเป็นน้อง อีกอง่หนึ่ง มันสร้างมโนให้คนในชาติเรา รู้สึกว่าตัวเองดีกว่าเขาอีกด้วย
propaganda จึงเป็นเสมือนดาบสองคม ที่ทำให้คนมุ่งเน้นการใช้อารมณ์ใต้สำนึก มากกว่าการใช้สำนึกจริงๆ
ปัญหาทุกวันนี้ จึงอยู่ที่ว่า คุณจะรู้ได้อย่างไรว่า กำลังถูก propaganda อะไรฝังอยู่ภายใต้จิตสำนึก
และจะ "สร้างกระบวนการทางความคิด" แบบไหน เพื่อให้พ้นจากสิ่งต่างๆเหล่านี้?
เชิญ อภิปรายได้ตามอัธยาศัย
Propaganda
การใช้ propaganda มีมาหลายยุคหลายสมัย บ้าง ก็ถูกใช้เพื่อรวบรวมกำลัง รวบรวมศรัทธา หรือรวบรวมจิตวิญญาณสาธารณ ด้วยวิธีง่ายต่อการเข้าถึง เช่นทำรูปภาพหรือสโลแกน เป็นการต่อสู้เชิงสัญลักษณ์ เพื่อรักษาหรือดำรงให้สิ่งที่ไม่มีเหตุผลสามารถดำรงอยู่ได้
ในสมัยก่อน มีการสร้างภาพชวนเชื่อนี้ หลายต่อหลายอย่าง ส่วนใหญ่จะเป็นเรื่องของการล่าอานานิคม สงครามศาสนา การต่อสู้เพื่อเสรีภาพ การปล่อยข่าวโคมลอยต่างๆ เพื่อให้เกิดจิตสาธารณะ ไม่ว่าจะเป็นการตีเนียนบางอย่าง เช่น บ้านพี่เมืองน้อง - ไทยลาว ไทยพม่า ไทยเขมร เป็นบ้านพี่เมืองน้อง ซึ่งหมายถึงไทยเป็นบ้านพี่ เพื่อนบ้านเป็นเมืองน้อง เป็นต้น ซึ่งถ้ามองในแง่หนึ่ง ก็คือสร้างสำนึก ในการรักประเทศเพื่อนบ้าน มีการเอื้ออารีย์ต่อกัน เสมือนเราเป็นพี่เขาเป็นน้อง อีกอง่หนึ่ง มันสร้างมโนให้คนในชาติเรา รู้สึกว่าตัวเองดีกว่าเขาอีกด้วย
propaganda จึงเป็นเสมือนดาบสองคม ที่ทำให้คนมุ่งเน้นการใช้อารมณ์ใต้สำนึก มากกว่าการใช้สำนึกจริงๆ
ปัญหาทุกวันนี้ จึงอยู่ที่ว่า คุณจะรู้ได้อย่างไรว่า กำลังถูก propaganda อะไรฝังอยู่ภายใต้จิตสำนึก
และจะ "สร้างกระบวนการทางความคิด" แบบไหน เพื่อให้พ้นจากสิ่งต่างๆเหล่านี้?