ผมขอเขียนบทความเรื่องนี้ อาจเป็นเรื่องแรกที่ได้เขียน สำหรับการศึกษาวิจัยปัญหาหมอกควันในจังหวัดแม่ฮ่องสอน โดยได้เลือกหมู่บ้านแม่กิ๊ บ้านเปียงหลวง ต.แม่กิ๊  อ.ขุนยวม  จังหวัดแม่ฮ่องสอน เป็นตัวอย่าง "จริงๆแล้วปัญหาหมอกควันในภาคเหนือที่คุกคามชีวิต ของประชาชน มันไม่ได้มีแต่เฉพาะในบ้านเรา ประเทศเมียร์ม่าร์ ลาว ก็เผา หากเรามองดูบ้านเรา ผมเองเป็นนักเรียนนักศึกษา ผมสังเกตการเผาป่า ในจังหวัดแม่ฮ่องสอน ไฟป่าในเขตพื้นราบจะมาเร็วกว่า ชาวเขาเผาไร่เสียอีก จากการที่ผมได้ไปสอบถามชาวบ้านบ้านเปียงหลวง บ้านแม่กิ๊  ต.แม่กิ๊ อ.ขุนยวม จังหวัดแม่ฮ่องสอน หมู่บ้านรางวัลพระราชทาน จากสมเด็จพระนางเจ้าฯ และเป็นหมู่บ้านปลอดไฟป่า ผู้ใหญ่และกำนันชี้แจงว่า ปัญหาไฟป่ามักจะเกิดจากพื้นราบ (คนเมือง) หากคนในหมู่บ้านจะเผาไร่ จะมีแนวกั้นไฟเสมอ เพื่อไม่ให้ไฟลุกลามไหม้ที่อื่น ซึ่งจะมีมาตรการแบบนี้ทุกๆปี ผู้ใหญ่บ้านเล่าอีกว่า บ้านแม่กิ๊ บ้านเปียงหลวง และหมู่บ้านสังกัด องค์การบริหารส่วนตำบลแม่กิ๊ จะมีมาตรการป้องกันไฟป่าเสมอ และสร้างจิตสำนึกในการป้องกันไฟป่า โดยอาศัยหลักคำสอนของพระศาสนจักรโรมันคาทอลิก ซึ่งหมู่บ้านและบริวารส่วนใหญ่เป็นคริสตนิกชน นิกายโรมันคาทอลิก 99%  เป็นชาวเขาเผาปากาเกอเญอ เกือบทั้งสิ้น  กำนันตำบลแม่กิ๊ได้บอกกับนักศึกษาที่ลงพื้นที่พร้อมพาพวกเราไปดูแนวกันไฟ ที่มีระยะทาง มากกว่า 40 กิโลเมตร ครอบคลุมพื้นที่ หมู่บ้าน หากมีไฟป่าเข้ามาผู้ใหญ่จะรีบประกาศให้ชาวบ้านทราบแล้วไปดับไฟ หมู่บ้านจะมีการ บวชน้ำ บวชป่า ตามหลักศาสนาคริสต์โดยมีพระสงฆ์ (บาทหลวง) มาประกอบพิธีบูชามิสซา พร้อมกับกำหนดนโยบาย เป้าหมาย ในการอนุรักษ์ผืนป่า น้ำ ดิน ตามพระราชดำริ และพระราชเสาวนีย์ ของสมเด็จพระนางเจ้าฯ เมื่อครั้งเสด็จยังบ้านเปียงหลวง  ชาวบ้านคนหนึ่งเล่าให้กับพวกเราว่า  ในชีวิตของเขามีอาชีพทำไร่ สมัยก่อนไม่รู้จักป้องกันไฟ ไฟจึงลุกลามไปที่อื่นเป็นวงกว้าง ไม่เพียงแต่นั้น ไฟป่าจากพม่า ก็เข้ามาฝั่งไฟ ซึ่งชายแดนจะเสี่ยงต่อกับเยียบระเบิด อันตรายอย่างยิ่ง พวกเราชาวบ้านจึงช่วยกันดับไฟเมื่อเลยเขตชายแดนมา ท้ายสุดกำนันบอกอีกว่า วิถีชีวิตชาวปากาเกอเญอ ตั้งแต่สมัยโบราณพวกเขามักจะพึ่งพาอาศัยธรรมชาติ ป่าไม้ แม่น้ำ ดิน ในการอาศัย บรรพบุรุษสอนให้ เราอนุรักษ์ธรรมชาติ รักษ์ป่าไม้ รักษ์น้ำ รักษ์ดิน เพื่อจะได้คงอยู่ชั่วลูกชั่วหลาน การทำไร่ชาวปากาเญอจะไม่ทำช้ำบนดินเดิม พร้อมจะเสียหน้าดิน การการเพาะปลูกจะไม่ดีเท่าที่ควร เวลาจะลงมือทำไร่ ต้องไปขอขมาพระเจ้า ที่ขอป่านั้นทำการเพาะปลูก เราไม่จะทำตามอำเภอใจเพราะผิดหลักธรรมชาติ ผิดหลักคำสอนของบรรพบุรุษ ต้องอยู่ในหลักและกฏเกณฑ์เสมอ ตามคำสอนของปู่ ย่า ตา ยาย สมัยโบราณกาลที่สอนมาหลายชั่ว หลายคนเสมอๆว่า "ออที เก่อตอที  ออก่อ เก่อตอก่อ " ซึ่งแปลว่า  ใช้น้ำ รักษาน้ำ  ใช้ป่า รักษาป่า

ขอขอบคุณ กำนัน ผู้ใหญ่บ้าน และชาวบ้าน บ้านแม่กิ๊ บ้านห้วยโป่งเลา บ้านเปียงหลวง  ตำบลแม่กิ๊  อ.ขุนยวม  จ.แม่ฮ่องสอน

จัดทำและเผยแพร่โดย  
นักษาปริญญาตรี สาขา วิศวกรรมสิ่งแวดล้อม   มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคลล้านนา  เชียงใหม่