ถ้าผมเจอขโมยกำลังรื้อค้นทรัพย์สินรถน้องชายผม หรืองัดกระเบื้องหลังคาบ้านน้องผมอีกคน แล้วผมใช้ปืนยิงโดยเจตนาเพื่อให้คนร้ายหนีไม่ได้ ลักษณะนี้กฏหมายมีช่องให้เจ้าของบ้านทำได้หรือไม่

ตามประมวลกฎหมายอาญา  มาตรา ๖๘ "ผู้ใดจำต้องกระทำการใดเพื่อป้องกันสิทธิของตนหรือของผู้อื่น ให้พ้นภยันตรายซึ่งเกิดจากการประทุษร้ายอันละเมิดต่อ กฎหมายและเป็นภยันตรายที่ใกล้จะถึง ถ้าได้กระทำพอสมควร แก่เหตุ การกระทำนั้นเป็นการป้องกันโดยชอบด้วยกฎหมาย ผู้นั้น ไม่มีความผิด"

จากบทบัญญัตินี้ องค์ประกอบตามกฎหมาย ถือว่าเกือบครบถ้วน เพราะ "กระทำการเพื่อป้องกันสิทธิของตน ให้พ้นภยันตรายซึ่งเกิดจากการประทุษร้ายอันละเมิดต่อกฎหมายและเป็นภยันตรายที่ใกล้จะถึง" คือ การโจรกรรมทรัพย์สิน อันเป็นกรรมสิทธิ์ของตน

แต่ปัญหาที่ต้องนำมาวินิจฉัย คือ กระทำนั้น "พอสมควรแก่เหตุ" และ "ชอบด้วยกฎหมาย" หรือไม่

กรณีที่ คนร้ายนั้นประสงค์ต่อทรัพย์เพียงอย่างเดียว และไม่ท่าทีที่ประทุษร้ายต่อร่างกาย หรือ ชีวิต การกระทำตอบโต้ด้วยการประทุษร้ายต่อร่างกาย หรือ ชีวิต ไม่น่าจะถือได้ว่า "สมควรแก่เหตุ"

ฉะนั้น หากเกิดกรณีข้างต้นจริง สิ่งที่ต้องทำก่อน คือ การแจ้งเหตุต่อเจ้าพนักงานตามกฎหมาย จากนั้นดูท่าทีของคนร้าย หากมีท่าที่จะเข้ามาทำร้ายจึงลงมือป้องกันตัวเอง ตามสถานการณ์  แต่หากเกินความสมควรไปบ้าง ศาลท่านจะวินิจฉัยตาม มาตรา ๖๙ "ในกรณีที่บัญญัติไว้ใน มาตรา ๖๗ และ มาตรา ๖๘ นั้น ถ้าผู้กระทำได้กระทำไปเกินสมควรแก่เหตุ หรือเกินกว่ากรณีแห่ง ความจำเป็นหรือเกินกว่ากรณีแห่งการจำต้องกระทำเพื่อป้องกัน ศาลจะลงโทษน้อยกว่าที่กฎหมายกำหนดไว้สำหรับความผิดนั้น เพียงใดก็ได้แต่ถ้าการกระทำนั้นเกิดขึ้นจากความตื่นเต้น ความ ตกใจหรือความกลัว ศาลจะไม่ลงโทษผู้กระทำก็ได้"  แต่นั้นคือ ดุลพินิจ คำว่าเพียงใดก็ได้ หมายความว่า ศาลอาจจะลดโทษให้เพียง ๑% หรือ ลด ๙๙% ของอัตราโทษเต็ม ก็ได้ ถ้าต้องการเสี่ยงก็ลองได้ครับ

ผมแนะนำว่าอย่าไปเชื่อ คนที่มาแนะนำว่าให้ ยิงอย่างนั้นอย่างนี้ และทำอย่างนี้อย่างนั้น แล้วจะพ้นผิด  มันไม่ง่ายอย่างนั้นครับ และคนที่แนะนำมาก็คงไม่เคยมีประสบการณ์เรื่องพวกนี้เองโดยตรง แนะนำซี้ซัวไปเรื่อย ถ้าใครเชื่อ อย่าลืมว่า คนแนะนำพวกนี้ ไม่ได้เข้าร่วมรับความผิดกับคุณนะครับ