ก่อนอื่นต้องท้าวความก่อนว่า แม่เราอยู่ต่างจังหวัด โดยแม่เราเป็นลูกผู้หญิงคนเดียวของยาย นอกนั้นเป็นผู้ชาย 5 คน
โดยที่ลุงและน้าชายต่างแยกย้ายกันไปอยู่ครอบครัวทางฝั่งภรรยากันหมด โดยมีแค่แม่เราคนเดียวที่อยู่กับยายที่บ้านยายตลอดมา
ส่วนพ่อเราแกรับราชการอยู่กรุงเทพนานๆจะกลับมาครั้ง ซึ่งตลอดมาตั้งแต่เราเด็กเรารับรู้ตลอดมาว่ายายเกลียดพ่อมาก เรียกว่าเข้าขั้นกระดูกดำแต่จะลงที่ใครละ ในเมื่อพ่อนานๆจะกลับมาครั้ง ความเกลียดเลยมาลงที่เรา/น้องและแม่
ตลอดเวลาบรรดาเราน้องและลูกๆของลุงน้าทุกคนจะเป็นที่รักของยาย โดยเฉพาะหลานๆที่เกิดจากลูกสะใภ้รวยๆ แต่ในเวลาเดียวกันยายเกลียดเรากับน้องมากที่สุด เกลียดเข้ากระดูกดำ ถึงขั้นสาปแช่งเป็นหมา เป็นสัตว์เลื้อยคลาน แช่งให้อายุสั้น แช่งให้ตายโหงก็มี แต่ตลอดเวลาเราก็ไม่ได้เถียงอะไรยายเท่าไหร่ แอบน้อยใจร้องไห้บ้าง ตั้งคำถามกับแม่บ้างว่าทำไมยายต้องด่า แต่บางที่ไม่ไหวมีโต้ตอบบ้างแต่ไม่มาก เพราะแม่จะห้ามเราไว้ หากเราเถียงเยอะแม่ก็จะตี
เรื่องราวยิ่งเริ่มแย่ลงเพราะพ่อมีคดีความต้องขึ้นโรงขึ้นศาลติดคุก 20 ปี ซึ่งเราจำได้แม่นว่าตอนนั้นยายทะเลาะกับแม่ และไล่แม่ออกจากบ้านโดยที่ตอนนั้นแม่ไม่มีที่ไป พ่อติดคดี เงินสะสมเอาไว้ต้องเอามาสู้คดี แม่จบป.4 ทุกอย่างเหมือนให้แม่อยู่ในสภาพจำทนอยู่บ้านหลังนั้น โดยที่ยายก็เอ่ยปากไล่แต่สถานการณ์ตอนนั้นตายังมีชีวิตและตาแกก็เป็นเจ้าของบ้านอีกครึ่งนึงโดยตาเอ่ยปากว่า “ตูจะให้อยู่จะทำไม” ยายก็เหมือนจะสงบปากลง แต่ก็ไม่วายแขวะเรากับน้องบ้าง สรรเสริญหลานคนอื่นบ้าง และวันที่เราคาดไม่ถึงก็เกิดขึ้นเมื่อตาเราเสีย ค่าทำศพตาไม่มีใครยอมควักเงินจ่ายเลย แม่เราเองตอนนั้นก็ไม่มีเงินสุดๆ บรรดาลุงน้าที่พอมีฐานะก็ไม่สำรองจ่ายไปก่อน แม่ต้องบากหน้าไปยืมน้องสาวของตา พองานศพจบเงินเหลือจากซองหลายหมื่นอยู่ ยายก็รีบเก็บ โดยมีป้าสะใภ้ที่ยายแสนเทิดทูญรับหน้าให้ฝากเงิน ส่วนเงินฌาชปณกิจของหมู่บ้านหลายหมื่นบาทที่แม่จ่ายให้ทุกเดือน ยายก็ริบไว้หมดไม่ให้แม่สักบาท รวมๆเงินตอนนั้นก็เกือบแสนแทนที่จะตกเป็นของแม่ ยายก็กลับเอาไป ช่วงนั้นเป็นช่วงที่ยายฮ๊อตมาก บรรดาลุงมาหาแทบหัวกระไดไม่แห้ง บ้างขอเงินจ่ายค่าเทอมลูกบ้าง บ้างขอที่ดินบ้าง บ้างก็ขอยืมเงินบ้าง ยายเราก็ให้ตลอด แต่กลับไม่ให้แม่เรา แม่เราเองก็แอบน้อยใจนะ เคยเห็นเขาปรับทุกข์กับญาติคนอื่นๆ อยู่บ้าง แต่แกก็ไม่แสดงท่าทีอ่อนแอให้ลูกเห็นเลย
ยายเริ่มเหลิงอำนาจในความเป็นเจ้าของบ้านอีกครั้ง วางอำนาจตลอดไม่พอใจอะไรก็ด่าๆ แล้วลงเอยที่ไล่ออกจากบ้าน แม่ก็ทนมาตลอดเพราะไม่มีที่ไป ไหนจะหนี้สินที่พ่อทิ้งไว้ให้ ไหนจะค่าใช้จ่ายค่าเทอมเอกชนของน้องเราอีก เราในฐานะลูกคนโต ก็ช่วยแม่โดยการทำงานพิเศษพอเลี้ยงตัวเองผสมกับกู้เงินเรียน ก็พอถูๆไถๆ ในช่วงนั้นยายก็เจ็บออดๆแอดๆตามประสา ก็มีเรากับแม่ที่ดูแลตอนไม่สบาย โดยบรรดาหลานๆ ก็ไม่มีใครมาดูแลยายเลย บรรดาลูกสะใภ้ที่รักของยายก็ไม่โผล่หน้ามาให้เห็นสักตัว
พอเราเรียนจบก็ต้องไปทำงานที่กรุงเทพ และเอาเงินมาส่งน้องเรียนมหาลัยต่อ ช่วงเวลานั้นยายก็ได้ตกบันได กระดูกหักเดินไม่ได้ ก็แม่เรานี่แหละ ที่คอยเฝ้าไข้ วิ่งเรื่องหมอ เราอยู่กรุงเทพเฝ้าไข้ไม่ได้แล้ว ส่วนบรรดาลุงๆ ได้แค่มาเยี่ยมมากสุดแค่ชั่วโมงแล้วก็กลับ บรรดาหลานๆคนอื่นก็ไม่โผล่หัวมาสักตัว วันไหนแม่ไม่ว่างเฝ้ายาย ให้หลานคนอื่นมาเฝ้าก็ไม่ยอมเฝ้าอ้างนู่นอ้างนี่ตลอด แต่ยายก็ไม่ได้มองครอบครัวของเราดีอะไรเลย
พอเราส่งน้องเรียนจบ การงานเราเริ่มดีขึ้นพอ แต่พ่อก็ออกจากคุกเพราะได้รับการอภัยโทษ พอพ่อเริมกลับเข้ามาที่บ้านเท่านั้นแหละยายเริ่มเอาใหญ่อีก จากที่ว่าด่าเช้าเย็นกลายเป็นด่าทุกชั่วโมงก็ว่าได้ คำด่าแต่ละคำก็ไม่ใช่คำของคนแก่เลย จนบางคำพูดมันแรงเกินไปจนทำให้น้ำตาของแม่เราตก เจ็บใจทุกครั้งที่แม่ร้องไห้ หลังจากน้องทำงานได้สักปี เราก็เริ่มตั้งเนื้อตั้งตัว มีบ้าน มีรถเพราะคิดไว้จะเอาแม่มา แต่แม่ก็ไม่ยอมมา ทั้งๆที่ยายทั้งด่า ทั้งไล่ออกจากบ้านแม่ให้เหตุผลที่เราเองก็เข้าใจในส่วนนึงว่า ยายแก่แล้วถ้าแม่ไม่ดูใครจะดู ปล่อยไว้คนเดียวไม่ได้ ลุงๆก็ไม่มีใครสนใจ นานๆจะมาที
เรื่องราวชักใหญ่โตเมื่อยายด่าหนักขึ้น ใจสัตว์บ้าง หน้าสัตว์บ้าง ไม่ไปตายบ้าง จนพ่อทนไม่ไหวดึงมือยายมานั่งคุยว่าทำไมถึงเกลียดครอบครัวเรานักหนา แต่ด้วยตอนนั้นพ่อเมาและประกอบกับยายแก่แล้วผิวบางเลยทำให้ช้ำง่าย เรื่องราวเลยใหญ่โตเมื่อยายเอาไปเล่าให้ลูกๆผู้ชายคนอื่นฟัง และพวกเขาก้เชื่อในสิ่งที่แม่เขาเล่าพร้อมแถมมารยามาร้อยแปดเล่มเกวียน ยายประกาศขายบ้าน ไล่แม่แบบรุนแรงที่สุดเมื่อวันแม่ที่ผ่านมา ส่วนบรรดาลุงๆน้าๆก็ไม่โต้แย้งอะไรแม่ที่ทำแบบนี้เลย กลับส่งเสริม (ให้เรามองในแง่ร้ายสุดก็คงอยากได้เงินกันถ้วนหน้า)
ถ้าเราเป็นแม่ของเราเราเองคงเจ็บปวดมาก 30 ปีที่ผ่านมา เราเห็นตลอดว่าแม่ทำดีกับยาย เลี้ยงดูเป็นอย่างดี แต่ความดีนั้นกลับไม่ทำให้บัวใต้โคลนตมอย่างยายโผ่พ้นน้ำได้เลย เราบอกให้แม่มาอยู่กับเราเริ่มต้นกันใหม่ เขาไม่ให้สมบัติอะไรเรา เราก็สร้างฐานะกันใหม่ มีพอมีพอกินกันตามประสาแค่ให้มีความสุขก็ได้แม่ แต่แม่เองก็ไม่ยอมมาอยู่กับเราดึงดันที่จะอยู่ที่เดิมแม่บอกแค่เหตุผลเดิมๆที่เราฟังแล้วโมโหทุกครั้ง ส่วนพ่อให้บวชเพราะเราเองก็เข้ากับพ่อไม่ได้
เราเองอึกอัดมากร้องไห้ เกลียดยายที่ทำให้แม่เราต้องเจ็บช้ำน้ำใจ เกลียดบรรดาลุงน้าที่เห็นแก่สมบัติจนหน้ามืดตามัว ไม่คิดว่าแม่แท้ๆจะไล่ลูกแท้ๆออกจากบ้านได้ เราเองในฐานะลูกก็เกลียดทุกครั้งที่ใครมาทำให้แม่เราเจ็บ
เราจะหาทางออกให้ชีวิตยังไงดี
เมื่อยายนิสัยเสีย ปากไม่ดี และไล่ลูกแท้ๆอย่างแม่ออกจากบ้าน
โดยที่ลุงและน้าชายต่างแยกย้ายกันไปอยู่ครอบครัวทางฝั่งภรรยากันหมด โดยมีแค่แม่เราคนเดียวที่อยู่กับยายที่บ้านยายตลอดมา
ส่วนพ่อเราแกรับราชการอยู่กรุงเทพนานๆจะกลับมาครั้ง ซึ่งตลอดมาตั้งแต่เราเด็กเรารับรู้ตลอดมาว่ายายเกลียดพ่อมาก เรียกว่าเข้าขั้นกระดูกดำแต่จะลงที่ใครละ ในเมื่อพ่อนานๆจะกลับมาครั้ง ความเกลียดเลยมาลงที่เรา/น้องและแม่
ตลอดเวลาบรรดาเราน้องและลูกๆของลุงน้าทุกคนจะเป็นที่รักของยาย โดยเฉพาะหลานๆที่เกิดจากลูกสะใภ้รวยๆ แต่ในเวลาเดียวกันยายเกลียดเรากับน้องมากที่สุด เกลียดเข้ากระดูกดำ ถึงขั้นสาปแช่งเป็นหมา เป็นสัตว์เลื้อยคลาน แช่งให้อายุสั้น แช่งให้ตายโหงก็มี แต่ตลอดเวลาเราก็ไม่ได้เถียงอะไรยายเท่าไหร่ แอบน้อยใจร้องไห้บ้าง ตั้งคำถามกับแม่บ้างว่าทำไมยายต้องด่า แต่บางที่ไม่ไหวมีโต้ตอบบ้างแต่ไม่มาก เพราะแม่จะห้ามเราไว้ หากเราเถียงเยอะแม่ก็จะตี
เรื่องราวยิ่งเริ่มแย่ลงเพราะพ่อมีคดีความต้องขึ้นโรงขึ้นศาลติดคุก 20 ปี ซึ่งเราจำได้แม่นว่าตอนนั้นยายทะเลาะกับแม่ และไล่แม่ออกจากบ้านโดยที่ตอนนั้นแม่ไม่มีที่ไป พ่อติดคดี เงินสะสมเอาไว้ต้องเอามาสู้คดี แม่จบป.4 ทุกอย่างเหมือนให้แม่อยู่ในสภาพจำทนอยู่บ้านหลังนั้น โดยที่ยายก็เอ่ยปากไล่แต่สถานการณ์ตอนนั้นตายังมีชีวิตและตาแกก็เป็นเจ้าของบ้านอีกครึ่งนึงโดยตาเอ่ยปากว่า “ตูจะให้อยู่จะทำไม” ยายก็เหมือนจะสงบปากลง แต่ก็ไม่วายแขวะเรากับน้องบ้าง สรรเสริญหลานคนอื่นบ้าง และวันที่เราคาดไม่ถึงก็เกิดขึ้นเมื่อตาเราเสีย ค่าทำศพตาไม่มีใครยอมควักเงินจ่ายเลย แม่เราเองตอนนั้นก็ไม่มีเงินสุดๆ บรรดาลุงน้าที่พอมีฐานะก็ไม่สำรองจ่ายไปก่อน แม่ต้องบากหน้าไปยืมน้องสาวของตา พองานศพจบเงินเหลือจากซองหลายหมื่นอยู่ ยายก็รีบเก็บ โดยมีป้าสะใภ้ที่ยายแสนเทิดทูญรับหน้าให้ฝากเงิน ส่วนเงินฌาชปณกิจของหมู่บ้านหลายหมื่นบาทที่แม่จ่ายให้ทุกเดือน ยายก็ริบไว้หมดไม่ให้แม่สักบาท รวมๆเงินตอนนั้นก็เกือบแสนแทนที่จะตกเป็นของแม่ ยายก็กลับเอาไป ช่วงนั้นเป็นช่วงที่ยายฮ๊อตมาก บรรดาลุงมาหาแทบหัวกระไดไม่แห้ง บ้างขอเงินจ่ายค่าเทอมลูกบ้าง บ้างขอที่ดินบ้าง บ้างก็ขอยืมเงินบ้าง ยายเราก็ให้ตลอด แต่กลับไม่ให้แม่เรา แม่เราเองก็แอบน้อยใจนะ เคยเห็นเขาปรับทุกข์กับญาติคนอื่นๆ อยู่บ้าง แต่แกก็ไม่แสดงท่าทีอ่อนแอให้ลูกเห็นเลย
ยายเริ่มเหลิงอำนาจในความเป็นเจ้าของบ้านอีกครั้ง วางอำนาจตลอดไม่พอใจอะไรก็ด่าๆ แล้วลงเอยที่ไล่ออกจากบ้าน แม่ก็ทนมาตลอดเพราะไม่มีที่ไป ไหนจะหนี้สินที่พ่อทิ้งไว้ให้ ไหนจะค่าใช้จ่ายค่าเทอมเอกชนของน้องเราอีก เราในฐานะลูกคนโต ก็ช่วยแม่โดยการทำงานพิเศษพอเลี้ยงตัวเองผสมกับกู้เงินเรียน ก็พอถูๆไถๆ ในช่วงนั้นยายก็เจ็บออดๆแอดๆตามประสา ก็มีเรากับแม่ที่ดูแลตอนไม่สบาย โดยบรรดาหลานๆ ก็ไม่มีใครมาดูแลยายเลย บรรดาลูกสะใภ้ที่รักของยายก็ไม่โผล่หน้ามาให้เห็นสักตัว
พอเราเรียนจบก็ต้องไปทำงานที่กรุงเทพ และเอาเงินมาส่งน้องเรียนมหาลัยต่อ ช่วงเวลานั้นยายก็ได้ตกบันได กระดูกหักเดินไม่ได้ ก็แม่เรานี่แหละ ที่คอยเฝ้าไข้ วิ่งเรื่องหมอ เราอยู่กรุงเทพเฝ้าไข้ไม่ได้แล้ว ส่วนบรรดาลุงๆ ได้แค่มาเยี่ยมมากสุดแค่ชั่วโมงแล้วก็กลับ บรรดาหลานๆคนอื่นก็ไม่โผล่หัวมาสักตัว วันไหนแม่ไม่ว่างเฝ้ายาย ให้หลานคนอื่นมาเฝ้าก็ไม่ยอมเฝ้าอ้างนู่นอ้างนี่ตลอด แต่ยายก็ไม่ได้มองครอบครัวของเราดีอะไรเลย
พอเราส่งน้องเรียนจบ การงานเราเริ่มดีขึ้นพอ แต่พ่อก็ออกจากคุกเพราะได้รับการอภัยโทษ พอพ่อเริมกลับเข้ามาที่บ้านเท่านั้นแหละยายเริ่มเอาใหญ่อีก จากที่ว่าด่าเช้าเย็นกลายเป็นด่าทุกชั่วโมงก็ว่าได้ คำด่าแต่ละคำก็ไม่ใช่คำของคนแก่เลย จนบางคำพูดมันแรงเกินไปจนทำให้น้ำตาของแม่เราตก เจ็บใจทุกครั้งที่แม่ร้องไห้ หลังจากน้องทำงานได้สักปี เราก็เริ่มตั้งเนื้อตั้งตัว มีบ้าน มีรถเพราะคิดไว้จะเอาแม่มา แต่แม่ก็ไม่ยอมมา ทั้งๆที่ยายทั้งด่า ทั้งไล่ออกจากบ้านแม่ให้เหตุผลที่เราเองก็เข้าใจในส่วนนึงว่า ยายแก่แล้วถ้าแม่ไม่ดูใครจะดู ปล่อยไว้คนเดียวไม่ได้ ลุงๆก็ไม่มีใครสนใจ นานๆจะมาที
เรื่องราวชักใหญ่โตเมื่อยายด่าหนักขึ้น ใจสัตว์บ้าง หน้าสัตว์บ้าง ไม่ไปตายบ้าง จนพ่อทนไม่ไหวดึงมือยายมานั่งคุยว่าทำไมถึงเกลียดครอบครัวเรานักหนา แต่ด้วยตอนนั้นพ่อเมาและประกอบกับยายแก่แล้วผิวบางเลยทำให้ช้ำง่าย เรื่องราวเลยใหญ่โตเมื่อยายเอาไปเล่าให้ลูกๆผู้ชายคนอื่นฟัง และพวกเขาก้เชื่อในสิ่งที่แม่เขาเล่าพร้อมแถมมารยามาร้อยแปดเล่มเกวียน ยายประกาศขายบ้าน ไล่แม่แบบรุนแรงที่สุดเมื่อวันแม่ที่ผ่านมา ส่วนบรรดาลุงๆน้าๆก็ไม่โต้แย้งอะไรแม่ที่ทำแบบนี้เลย กลับส่งเสริม (ให้เรามองในแง่ร้ายสุดก็คงอยากได้เงินกันถ้วนหน้า)
ถ้าเราเป็นแม่ของเราเราเองคงเจ็บปวดมาก 30 ปีที่ผ่านมา เราเห็นตลอดว่าแม่ทำดีกับยาย เลี้ยงดูเป็นอย่างดี แต่ความดีนั้นกลับไม่ทำให้บัวใต้โคลนตมอย่างยายโผ่พ้นน้ำได้เลย เราบอกให้แม่มาอยู่กับเราเริ่มต้นกันใหม่ เขาไม่ให้สมบัติอะไรเรา เราก็สร้างฐานะกันใหม่ มีพอมีพอกินกันตามประสาแค่ให้มีความสุขก็ได้แม่ แต่แม่เองก็ไม่ยอมมาอยู่กับเราดึงดันที่จะอยู่ที่เดิมแม่บอกแค่เหตุผลเดิมๆที่เราฟังแล้วโมโหทุกครั้ง ส่วนพ่อให้บวชเพราะเราเองก็เข้ากับพ่อไม่ได้
เราเองอึกอัดมากร้องไห้ เกลียดยายที่ทำให้แม่เราต้องเจ็บช้ำน้ำใจ เกลียดบรรดาลุงน้าที่เห็นแก่สมบัติจนหน้ามืดตามัว ไม่คิดว่าแม่แท้ๆจะไล่ลูกแท้ๆออกจากบ้านได้ เราเองในฐานะลูกก็เกลียดทุกครั้งที่ใครมาทำให้แม่เราเจ็บ
เราจะหาทางออกให้ชีวิตยังไงดี